خلع ید از ملک مشاع(خلع ید مشاعی وراث) یکی از انواع دعاوی خلع ید است. خلع ید مشاعی وراث زمانی در محاکم قضایی مطرح می شود که یک مال غیر منقول و متعلق به وراث مشخص یک فرد متوفی از طرف اشخاص دیگر بدون داشتن مدارک ثبتی به صورت عدوانی تصرف شود.
در این شرایط وراث با در دست داشتن مدارک لازم از جمله اسناد هویتی و مدارک انحصار و وراثت به دفاتر الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از ارائه مدارک لازم در صورت موجه بودن ادعای مطرح شده برای آنها دادخواست خلع ید مشاعی تنظیم و ثبت می شود. از شروط لازم برای تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی مالک بودن افراد خواهان، عدوانی بودن تصرف مورد نظر و غیر منقول بودن آن مال است. همچنین هزینه دادرسی در داوری خلع ید مشاعی با توجه به ارزش منطقه ای که ملک مشاعی در آن قرار دارد محاسبه می شود. از مدارک لازم و مهم برای تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی ارائه سند مالکیت ملک مورد نظر، قرارداد معتبر و در صورت فوت صاحب ملک یا مال غیر منقول ارائه گواهی انحصار وراثت از سوی وراث می باشد.
خلع ید مشاعی چیست؟
خلع ید مشاعی یک اصطلاح حقوقی است که به رها شدن یک ملک مشاعی از تصرف عدوانی افراد غیر مالک یا اشخاص ثالث گفته می شود که هیچ حق و حقوق قانونی و ثبتی در آن مال غیر منقول ندارند.
به بیان دیگر وقتی یک مال غیر منقول به صورت ثبتی به فرد یا افرادی تعلق داشته باشد و فرد دیگری بدون داشتن مدارک محکمه پسند و ثبتی اقدام به تصرف ملک مورد نظر نماید در این شرایط تصرف عدوانی یا غیر عدوانی اتفاق افتاده است.
به این معنا که اگر به صورت دانسته و با اطلاع قبلی از مالکیت افراد دیگر نسبت به ملک مورد نظر، تصرف به وسیله شخص ثالثی انجام شده باشد این نوع تصرف به عنوان تصرف عدوانی شناخته می شود و اگر بدون اطلاع و به دلیل ناآگاهی تصرف اتفاق افتاده باشد این نوع تصرف با عنوان تصرف غیر عدوانی شناخته می شود.
در این شرایط افراد مدعی خلع ید مشاعی با در دست داشتن اسناد و مدارک لازم مثل اسناد هویتی، سند مالکیت، ملک مورد نظر در صورت زنده بودن صاحب آن و گواهی انحصار وراثت در صورت فوت صاحب مال غیر منقول می توانند برای تنظیم و ثبت دادخواست شکایت و باز پس گرفتن ملک مورد ادعا اقدام کنند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: افراز ملک
منظور از دعوای خلع ید چیست؟
منظور از دعوای خلع ید، گرفتن و آزاد کردن یک مال غیر منقول از تصرف افرادی است که بدون داشتن ادعای مالکیت و به شکل غیر قانونی ملکی را به تصرف خود در آورده باشند.
در خلع ید فرد یا افراد غاصب هیچگونه سند و مدرک ثبتی برای اثبات دست اندازی خود بر روی آن اموال را ندارند و با دلایل واهی حاضر به واگذاری و تسلیم کردن مال غیر منقول تصرف شده به صاحبان واقعی آن نیستند.
در این شرایط صاحبان مال غیر منقول مورد نظر که می تواند خانه، زمین، ماشین و غیره باشد با در دست داشتن اسناد هویتی و سند مالکیت ملک یا مال مورد نظر برای تنظیم دادخواست شکایت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از تنظیم و ثبت شکایت مراحل قضایی خلع ید از فرد یا افراد متصرف را آغاز می کنند.
به عبارت دیگر خلع ید یک دعوای حقوقی است که در آن مال غیر منقول افراد خواهان به تصرف غیرقانونی فرد یا افراد خوانده درآمده باشد و آنها بدون هیچگونه قرارداد معتبر یا اسناد ثبتی بر مالکیت خود اصرار داشته و حاضر به تسلیم مال مورد نظر به صاحبان اصلی آن نیستند.
در این شرایط صاحب یا صاحبان مال مورد نظر با در دست داشتن سند ملک مورد نظر یا در صورت فوت صاحب ملک مورد نظر با در دست داشتن گواهی انحصار وراثت و اسناد هویتی می توانند برای تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی به مراکز قضایی مراجعه کرده و با ثبت شکایت در سامانه ثنا، رفع تصرف از اموال خود را پیگیری نمایند.
تفاوت خلع ید با خلع ید مشاعی در چیست؟
تفاوت خلع ید با خلع ید مشاعی در چگونگی تصرف یک مال غیر منقول به وسیله افرادی است که مالکیت قانونی نسبت به آن مال را ندارد.
به عبارت دیگر در خلع ید یا همان آزاد سازی مال تصرف شده به وسیله غیر، فرد یا افرادی بدون داشتن ادعای مالکیت و به شکل غیر قانونی اقدام به تصرف یک مال غیر منقول متعلق به غیر می کنند و حتی به تقاضای مالک نسبت به رفع تصرف توجه نکرده و مال غیر منقول مورد نظر را آزاد نمی کنند.
در این شرایط صاحب یا صاحبان مال غیر منقول مورد نظر از ابزارهای قانونی برای پس گرفتن مال غیر منقول خود از فرد یا افراد متصرف استفاده می کنند.
اما در خلع ید مشاعی اگر یکی از مالکان مال مشاع بدون رضایت دیگر شرکاء یا مالکان ملک مشاعی مورد نظر اقدام به تصرف همه مال مشارکتی نماید و به اخطار دیگر شرکاء مبنی بر عدم رضایت نسبت به وضع موجود و آزاد سازی حق آن ها به صورت دوستانه توجه نکند عمل انجام شده غیر قانونی است و شرکاء یا افراد صاحب نفع می توانند با در دست داشتن اسناد مالکیت یا قرارداد معتبر اقدام به تنظیم و ثبت دادخواست خلع ید مشاعی نمایند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: تخلیه ملک تهران
گام به گام با مراحل خلع ید مشاع: از تنظیم دادخواست تا صدور حکم
مراحل قانونی استیفای حق و حقوق افراد خواهان در خلع ید مشاع، به صورت گام به گام از تهیه و ثبت دادخواست و شفاف سازی خواسته ها با دلایل محکمه پسند شروع می شود.
سپس در ادامه پس از پرداخت هزینه های دادرسی یا هزینه باز پس گیری مال غیر منقول، پیگیری پرونده خلع ید مشاع تا آزاد سازی مال تصرف شده در دستور کار قرار می گیرد.
طبق روال جاری پس از تنظیم شکایت خلع ید مشاع در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت آن در سامانه ثنا نوبت به پرداخت هزینه های دادرسی می رسد، در ادامه پس از پرداخت هزینه دادرسی، ابلاغیه زمانبندی حضور طرفین دعوا از طریق پیامک یا به صورت حضوری به آنها اطلاع رسانی می شود.
سپس در ادامه طرفین دعوا بر اساس تاریخ اعلام شده در جلسات دادگاه حاضر می شوند و افراد مدعی یا خواهان با ارائه ادله و شواهد از ادعای مطرح شده خود دفاع می کنند.
پاسخگویی به سوالات قاضی در این مرحله می تواند برای افراد خواهان و خوانده سرنوشت ساز باشد. در ادامه جلسات دادگاه نوبت به استماع دفاعیات متصرف می رسد به شکلی که فرد متصرف باید بتواند با ارائه دلایل محکمه پسند از کار خود دفاع نماید.
در نهایت قاضی مربوطه پس از بررسی ادله و شواهد ارائه شده از سوی طرفین در صورت معتبر بودن مدارک افراد خواهان، اقدام به صدور حکم خلع ید کرده و علاوه بر آزادسازی مال غیر منقول تصرف شده برای فرد یا افراد خوانده مجازات هایی مثل پرداخت خسارت و جبران ضررهای ناشی از تصرف مال غیر، در نظر گرفته می شود.
- تهیه و ثبت دادخواست: شفاف سازی خواسته ها و دلایل
تهیه و ثبت دادخواست یا شفاف سازی خواسته ها و دلایل اولین گام از مراحل خلع ید مشاع است. به این معنا که افراد خواهان باید برای رفع تصرف از ملک مشاعی ابتدا به صورت شخصی یا با گرفتن وکیل برای تنظیم دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایند.
در ادامه افراد خواهان پس از ارائه دلایل و مدارک لازم و تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی باید دادخواست تنظیم شده را در سامانه ثنا برای نوبت دهی دادرسی قرار دهند. از نکات مهمی که خواهان یا وکیل آنها در مرحله تهیه و ثبت دادخواست خلع ید مشاعی باید به آن توجه کنند شفاف سازی خواسته ها و دلایل در متن تنظیمی است که می تواند در روند صدور حکم بسیار موثر باشد.
- پرداخت هزینه های دادرسی: هزینه ی باز پس گیری مال غصب شده
پرداخت هزینه های دادرسی یا هزینه ء باز پس گیری مال غصب شده یکی دیگر از مراحل خلق ید مشاع است به عبارت دیگر پس از تنظیم دادخواست خلع ید مشاع و ثبت آن در سامانه ثنا برای آنکه روند دادرسی آغاز شود باید هزینه های دادرسی پرداخت شود.
هزینه دادرسی خلع ید مشاعی با توجه به ارزش مال غیر منقول مورد نظر در معاملات روزمره ارزیابی می شود که برای آغاز دادرسی باید از سوی فرد یا افراد خواهان به حساب های مشخص شده در قوه قضاییه واریز گردد.
- حضور در دادگاه: ارائه ادله و شواهد-پاسخگویی به سوالات قاضی-استماع دفاعیات متصرف
حضور در دادگاه و ارائه ادله و شواهد یا پاسخگویی به سوالات قاضی و استماع دفاعیات فرد متصرف از دیگر مراحل استیفای حق و حقوق در دادرسی خلع ید مشاعی محسوب می شود.
به عبارت دیگر پس از تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی و پرداخت هزینه های دادرسی نوبت به ارسال فراخوان افراد خوانده و خواهان و حضور در جلسات دادگاه می رسد که این کار از طریق ارسال ابلاغیه به آنها از طریق پیامک یا به صورت حضوری انجام می شود.
سپس در ادامه افراد خواهان یا خوانده باید در جلسات دادگاه حاضر شوند. در این مرحله فرد یا افراد خواهان باید با ارائه ادله و شواهد محکمه پسند از ادعای مطرح شده دفاع نمایند. سپس نوبت به پاسخگویی خواهان و خوانده به سوالات قاضی برای روشن شدن زوایای مختلف پرونده می رسد.
پس از پایان مرحله پاسخگویی به سوالات قاضی مربوطه، نوبت به استماع دفاعیات متصرف می رسد. در این مرحله اگر دفاعیات فرد متصرف مبنای مناسبی نداشته باشد ممکن است برای او عواقب ناخوشایندی بدنبال داشته باشد که در زمان صدور حکم خلع ید مشخص می شود.
- صدور حکم خلع ید
صدور حکم خلع ید آخرین مرحله از مراحل گام به گام خلع ید مشاع از تنظیم و ثبت دادخواست تا صدور حکم می باشد. در این مرحله قاضی مربوطه پس از دریافت مدارک و ادله یا شواهد لازم و استماع دفاعیات طرفین اقدام به صدور حکم خلع ید می کند.
به عبارت دیگر اگر شواهد و ادله فرد یا افراد خواهان از اعتبار لازم برخوردار باشد و بتواند ادعای مطرح شده را اثبات کند حکم صادر شده به نفع فرد یا افراد خواهان بوده و فرد یا افراد خوانده علاوه بر رهاسازی مال غیر منقول مورد نظر باید خسارات وارده به فرد یا افراد خواهان مثل ضرر و زیان های ناشی از تصرف مال و اجرت المثل زمان تصرف مال مورد نظر را در موعد زمانی مشخص شده به فرد یا افراد مدعی پرداخت نمایند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: عدم پرداخت اجاره بیش از سه ماه
نمونه دادخواست خلع ید مشاعی ورثه
در ادامه نمونه دادخواست خلع ید مشاعی ورثه برای آشنایی بیشتر با روند تنظیم اینگونه دعاوی آورده می شود.
خواهان/شاکی: آقا/ خانم: ……… به شماره ملی…… فرزند……. شغل……. نشانی…….
خوانده: آقا/ خانم: ……… به شماره ملی…….فرزند…… شغل……..نشانی……
وکیل یا نماینده قانونی آقا/ خانم …… به شماره وکالت……… آدرس……..
موضوع: خلع ید مشاعی ورثه
خواسته:
خلع ید ملک مشاعی به پلاک ثبتی…… فرعی از……. الی……. و ……. اصلی بخش…….مقوم به ….. ریال و اجرت المثل ایام تصرف با جلب نظر کارشناس از تاریخ فوت موروث تا زمان اجرای حکم، خسارت دادرسی، اعم از حق الوکاله و هزینه دادرسی
دلایل و منضمات دادخواست:
گواهی مصدق حصر وراثت
تصویر مصدق سند مالکیت ملک موروثی
تصویر مصدق قیم نامه
شرح دادخواست خلع ید مشاعی
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار عالی می رساند با عنایت به اینکه آقای……. در تاریخ……. فوت نموده است و دارایی ایشان یک باب منزل مسکونی و پلاک ثبتی ……. فرعی از …….. الی …… و …… اصلی مفروز و محضری شده اند از …… فرعی از اصلی مذکور واقع در بخش….. به استناد گواهی انصار وراثت ضم دادخواست که بین ورثه ایشان مشترک می باشد و نیز ملک مشترک در تصرف خانم….. و …… می باشد. در حال حاضر موکلین تقاضای خلع ید از ملک مشاعی فوق الذکر و دریافت اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ فوت تا زمان اجرای حکم و هزینه دادرسی را دارند. لذا از حضرت عالی تقاضای صدور حکم مقتضی در این زمینه را خواستار هستند.
نمونه رای خلع ید مشاعی
در ادامه نمونه رای خلع ید مشاعی برای آشنایی با روند دادرسی و چگونگی صدور حکم برای این گونه دعاوی آورده می شود. طرح دعوای خلع ید در محاکمه قضایی زمانی ضرورت پیدا می کند که فردی بدون قرارداد معتبر یا سند ثبتی مال غیرمنقولی را تصرف یا غصب کرده و حاضر به آزادسازی آن نباشد. باید به این نکته توجه داشت که مقررات و قوانین خلع ید تابع مقررات غصب درج شده در ماده 308 قانون مدنی می باشد.
رای دادگاه بدوی خلع ید
پرونده کلاسه:
مرجع رسیدگی: شعبه….. دادگاه عمومی تهران
دادنامه شماره: …….
خواهان : ……. با وکالت……….. به نشانی……..
خواند گان:
1.آقا/ خانم……….
- آقا/ خانم …….
- آقا/ خانم ……..
گرد شکار_ خواهند دادخواستی به خواسته فوق به ظرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسی فوق و جری تشریفات قانونی در وقت مقرر/ فوق العاده دادگاه به تصدی امضا کننده زیر تشکیل شده است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.
متن رای دادگاه خلع ید:
در خصوص دعوی آقا/ خانم ……. با وکالت آقا/ خانم …. به طرفیت 1. …..2. ……3. ….. به خواسته صدور حکم خلع ید خواند گان از عرصه و اعیان پلاک ثبتی ……. بخش…… شهرستان تهران به انضمام خسارات دادرسی دادگاه، با عنایت به اینکه برابر نامه شماره …… اداره ثبت …… خواهان مالک……. سهم عرصتا و اعیانا از …… سهم از شش دانگ پلاک ثبتی فوق می باشد. اظهارات اقرارگونه خوانده ردیف اول در جلسه مورخ ……. این دادگاه بر تصرفش در پلاک ثبتی یاد شده و عدم دفاع دیگر خواند گان با وصف ابلاغ قانونی اخطاريه دعوی خواهان را وارد دانسته و مستنداً به ماده ……. قانون اجرای احکام مدنی و مواد 308 و 311 قانون مدنی و مواد 515 و 519 قانون آیین دادرسی حکم به محکومیت خواند گان به خلع ید آنان از پلاک ثبتی فوق صادر و اعلام می نماید. ضمناً خواند گان اشتراکاً محکومند به پرداخت مبلغ …… ریال بابت خسارت دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل در حق خواهان، رای صادره نسبت به خوانده ردیف اول حضوری و ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر در دادگاه محترم تجدید نظر استان بوده و نسبت به دیگر خواند گان غیابی، ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل وا خواهی در همین دادگاه و ظرف 20 روز دیگر قابل تجدید نظرخواهی در دادگاه محترم تجدید نظر استان است.
انتخاب وکیل متخصص: تکیه گاهی مطمئن در مسیر قانونی
انتخاب وکیل متخصص ملکی و مطلع از قوانین و روال اداری پرونده های خلع ید مشاعی تکیه گاهی مطمئن در مسیر قانونی این گونه پرونده ها می باشد. بررسی مدارک اولیه برای تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی جز اولین کارهایی است که به وسیله وکیل متخصص انجام می شود.
لذا انتخاب وکیل متخصص می تواند در ارزیابی اولیه از وضعیت خواهان موثر باشد به شکل که میزان دستیابی او به هدف به صورت تقریبی مشخص می شود.
همچنین مراجعه خوانده در پرونده های خلع ید مشاعی و بررسی مدارک خوانده می تواند وضعیت او را برای ادامه راه به صورت تقریبی مشخص نماید.
لذا انتخاب وکیل متخصص در پرونده های خلع ید مشاعی به وسیله خواهان و خوانده علاوه بر آنکه امکان روشن شدن وضعیت آنها را با توجه به مدارک موجود مشخص می کند این امکان را برای آنها فراهم می کند که وکیل ملک مشاع بتواند با استناد به قوانین موجود و ارائه مدارک محکمه پسند علاوه بر پیگیری پرونده و دفاع از موکلین به عنوان تکیه گاهی مطمئن در مسیر قانونی برای آن ها عمل کند.
مدارک لازم برای خلع ید مشاعی
برای تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی و طرح دعوا تهیه و ارائه یک سری از مدارک لازم و ضروری است لذا افراد خواهان برای تنظیم و ثبت دادخواست خلع ید مشاعی و پیگیری اینگونه پرونده ها در مراجع قانونی نیاز به تهیه و ارائه یک سری از مدارک دارند که از آن جمله می توان به مواردی مثل:
- مدارک هویتی به خصوص کارت ملی معتبر برای احراز هویت مالک
- سند مالکیت مال غیر منقول مثل سند ملک ،آپارتمان، زمین و غیره به همراه تصویر و کپی آن به اندازه لازم
- امکان حضور چند شاهد برای ادای شهادت و تایید مالکیت خواهان
- نتیجه و گواهی نظر کارشناس
- شماره پرونده استنادی طرح دعوا
- مدارک تحقیقات محلی
- بازدید محلی و منطقه ای توسط کارشناسان و ارائه نظر مکتوب آن ها به دادگاه
خلع ید چقدر زمان می برد؟
میزان وقت و زمان لازم برای گرفتن خلع ید با توجه به شرایط متفاوت است و نمی توان یک زمان مشخصی را به صورت عام برای تمام پرونده های خلع ید در نظر گرفت. به عبارت دیگر شرایط و پیچیدگی های پرونده های خاص خلع ید در زمان لازم برای رسیدگی به این گونه پرونده ها بسیار موثر است.
به طور کلی کارشناسان قضایی زمان لازم برای صدور حکم در پرونده های خلع ید از زمان تنظیم دادخواست تا زمان صدور حکم نهایی را بین 1 تا 5 در نوسان می دانند که شرایط پرونده، آماده بودن مدارک و یا چگونگی ارائه آنها به خصوص داشتن یک وکیل متخصص و کارآمد در نوسان این زمان حرف اول را می زند.
از دیگر عوامل تاثیرگذار در کوتاه یا طولانی شدن روند بررسی پرونده های خلع ید می توان به مواردی مثل توانایی وکیل در ارائه مدارک و کنترل شرایط پرونده، میزان تراکم کار در شعبه مربوطه، تعیین زمان مناسب رسیدگی از طرف شعبه، حضور به موقع خواهان و خوانده در جلسات دادگاه، کیفیت مدارک ارائه شده و غیره اشاره کرد.
مدیریت سهم مشاع پس از خلع ید: از سهمی رها شده تا مالکیتی مستقل
مدیریت سهم مشاع پس از خلع ید با توجه به شرایط ممکن است متفاوت باشد یا به عبارت دیگر مدیریت سهم مشاع می تواند بر اساس شرایط از سهمی رها شده تا مالکیتی مستقل در نوسان باشد.
احتمال افراز ملک یا تبدیل مال مشاع به سهم های مستقل یکی از روش های مدیریت سهم مشاع پس از خلع ید است به این معنا که پس از خلع ید و رها شدن ملک از دست فرد یا افراد غاصب، مرجع رسیدگی کننده با توجه به مدارک ارائه شده سهم مستقل هر یکی از شرکاء را به آنها منتقل نماید.
روش دیگر امکان استفاده و بهره برداری از سهم باز پس گرفته شده است به این معنا که پس از خلع ید شرکاء بتوانند به صورت مشترک یا مستقل از مال خلع ید شده استفاده کنند. در نهایت رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز و بهره برداری از ملک مشاع از روش های مدیریت سهم مشاع پس از خلع ید است.
به عبارت دیگر شرکاء پس از خلع ید و آزادسازی مال تصرف شده، اگر خانه قدیمی یا زمین مسکونی باشد می توانند با رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز و شهر سازی از ملک مشاع مورد نظر و محل دعوا بهره برداری ساختمانی کنند.
- احتمال افراز ملک: تبدیل مال مشاع به سهم های مستقل
احتمال افراز ملک یا تفکیک سهم هر یک از شرکای ملک پس از خلع ید به شکل تراضی شرکاء و اقدام آن ها برای این کار یا توسط اجبار دادگاه وجود دارد.
به عبارت دیگر پس از خلع ید و قطعی شدن حکم صادر شده از سوی دادگاه دو حالت برای مال خلع ید شده اتفاق می افتد به این معنا که یا خود شرکاء پس از خلع ید از طریق قانونی برای تقسیم مال مشاع اقدام می کنند و یا در صورت مشکل داشتن شرکاء و درخواست آنها، تقسیم اجباری ملک مشاع توسط دادگاه در دستور کار قرار می گیرد.
- امکان استفاده و بهره برداری از سهم باز پس گرفته شده
امکان استفاده و بهره برداری از سهم باز پس گرفته شده در خلع ید برای مالکان و شرکاء وجود دارد. به عبارت دیگر وقتی یک مال غیر منقول که به وسیله غیر، غصب شده است با صدور حکم خلع ید مشاعی آزاد می شود مالکین و صاحبان آن می توانند از ملک آزاد شده با روش های مختلف مثل فروش یا استفاده مستقیم بهره برداری نمایند و هیچ منع قانونی برای این کار وجود ندارد.
منتهی امکان استفاده و بهره برداری از سهم باز پس گرفته شده یا خلع ید شده زمانی امکان پذیر می شود که شرکاء و مالکین اصلی مال آزاد شده بر سر بهره برداری مشترک از مال آزاد شده تفاهم داشته باشند یا به صورت قانونی مال خلع ید شده بین آنها تقسیم گردد.
- رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز و بهره برداری در ملک مشاع
رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز و بهره برداری در ملک مشاع یکی از روش های است که پس از خلع ید شدن ملک مشاعی از دست افراد غاصب و متصرف امکان پذیر می شود.
به عبارت دیگر پس از خلع ید ملک مشاعی از دست افراد غاصب، صاحبان و مالکان اصلی آن می توانند به صورت مشترک با رعایت قوانین و مقررات ساخت و ساز، اقدام به بهره برداری از ملک مشاع کرده و پس از گرفتن مجوزهای لازم شهر سازی اقدام به ساخت و ساز نمایند.
همچنین اگر ملک مشاع خلع ید شده از نظر وسعت و شرایط قابلیت تقسیم بین شرکاء را داشته باشد اینکار به صورت قانونی انجام می شود و هر یک از شرکاء می توانند به صورت مستقل با رعایت قوانین ساخت و ساز از سهم خود بهره برداری نمایند.
موانع احتمالی خلع ید: سنگ هایی در مسیر عدالت
موانع احتمالی خلع ید می تواند به عنوان سنگ هایی در مسیر عدالت عمل کرده و روند احقاق حق را مختل نماید. اگر در خلع ید، تصرف مال غیر منقول با رضایت مالک باشد رها کردن ملک واگذار شده بدون ادعای مالکیت احترام به توافق های انجام شده است.
در این شرایط اگر تصرف به صورت عدوانی باشد یا مال مورد نظر با رضایت مالک یا مالکان به فرد متصرف واگذار شده باشد و آنها از رها کردن ملک مورد نظر در صورت درخواست مالکان خودداری نمایند.
تنظیم و ثبت دادخواست شکایت خلع ید مشاعی آغاز روند آزادسازی ملک تصرف شده است و ارائه اسناد و مدارک محکمه پسند باعث اثبات مالکیت فرد یا افراد خواهان می شود. همچنین مهجور بودن متصرف از دیگر موانع احتمالی خلع ید است که برای پیگیری قانونی در اینگونه دعاوی و پاسخگویی باید قیم یا سرپرست متصرف در کانون توجه قرار گرفته و احضار شود.
- تصرف با رضایت مالک: احترام به توافق های انجام شده
تصرف با رضایت مالک یکی از موانع احتمالی خلع ید است که می تواند به عنوان سنگ هایی در مسیر عدالت عمل نماید. به عبارت دیگر وقتی مالک یا مالکان یک ملک مشاعی، مال یا ملک خود را با رضایت به فرد یا افراد دیگری واگذار نمایند و آنها پس از درخواست صاحب یا صاحبان ملک از آزادسازی آن خودداری کنند این امر یکی از موانع احتمالی خلع ید است که با مراجعه مالکان به مراجع قضایی و ارائه مدارک مستند و محکمه پسند گره گشایی می شود.
اما در این شرایط بهترین روش برای برون رفت از این وضعیت احترام به توافق های انجام شده از سوی فرد متصرف و رها شدن ملک غصب شده به صورت دوستانه است که این کار مانع از مجازات های قانونی برای فرد متصرف می شود.
- اثبات مالکیت خواهان: زمینه ی محکمی برای پیروزی
اثبات مالکیت خواهان یکی دیگر از موانع احتمالی خلع ید است. به عبارت دیگر اگر افراد متصرف از رها کردن یک مال یا ملک تصرف شده در صورت درخواست و ارائه اظهار نامه از سوی مالکان اقدام نکنند.
فرد یا افراد صاحب مال یا ملک می توانند با تنظیم دادنامه و ثبت آن در سامانه ثنا، پروسه قانونی برای خلع ید از ملک مشاعی را آغاز نمایند. در این شرایط اثبات مالکیت خواهان با ارائه اسناد و مدارک لازم مثل سند مالکیت یا قرارداد ثبتی معتبر می تواند زمینه محکمی برای پیروزی فرد یا افراد صاحب مال تصرف شده باشد.
- مهجور بودن متصرف: پیگیری با قیم یا سرپرست متصرف
مهجور بودن متصرف از دیگر موانع احتمالی خلع ید در پرونده های خلع ید یا خلع ید مشاعی است که می تواند به عنوان سنگ هایی در مسیر عدالت عمل نماید.
به عبارت دیگر ناتوانی جسمی یا عقلی فرد متصرف، زمینه را برای پیگیری مال تصرف شده از قیم یا سرپرست متصرف فراهم می کند.
به عبارت دیگر هرچند مهجور بودن فرد متصرف می تواند به عنوان مانع در مسیر خلع ید عمل کند ولی صاحبان مال یا ملکی که به وسیله افراد مهجور تصرف شده است نباید از این امر نگران باشند و با تنظیم دادخواست خلع ید و ثبت آن در سامانه ثنا، آزادسازی و رفع تصرف ملک یا مال غیر منقول خود را از قیم یا سرپرست فرد مهجور در مراجع قانونی پیگیری نمایند.
سخن پایانی
خلع ید از ملک مشاع زمانی اتفاق می افتد که یک مال مشاع به وسیله یکی از افراد شریک و یا غیر تصرف شده و در صورت درخواست صاحبان ملک رهاسازی نشود.
در این شرایط بقیه شرکاء یا صاحبان ملک مشاع می توانند با در دست داشتن اسناد معتبر به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و پس از تنظیم دادخواست خلع ید مشاعی و ثبت آن در سامانه ثنا، روند پیگیری خلع ید مشاع و آزادسازی مال غیر منقول خود را دنبال نمایند.
تفاوت خلع ید با خلع ید مشاعی در نوع تصرف و شرایط آن است. در قلع ید معمولاً یک مال غیر منقول، بدون ادعای مالکیت به وسیله افراد دیگر تصرف می شود و آنها در صورت درخواست مالک یا مالکان اقدام به رها کردن ملک مورد نظر نمی کنند.
اما در خلع ید مشاعی یکی از شرکاء یا افراد غیر بدون سند و مدرک معتبر اقدام به تصرف یک مال مشاعی می کنند و به درخواست مالک یا مالکان برای رها کردن ملک تصرف شده توجه نمی کنند.
در هر یک از این موارد یاد شده فرد یا افراد مالک با در دست داشتن مدارک و قراردادهای معتبر ثبتی می توانند برای باز پس گرفتن اموال تصرف شده اقدام می کنند.
