آیا شهادت زن ارزشی دارد؟

برای پاسخ به این سوال که آیا شهادت زن ارزشی دارد یا خیر باید ابتداء اصول و مبانی  فقهی که  در کشورهای اسلامی سرچشمه قوانین حقوقی و کیفری هستند مورد بررسی قرار گیرند. به این معنا که بدون آگاهی از اصول و مبانی فقهی که برگرفته از کتاب و سنت است نمی توان میزان و عیار شهادت زنان در دعاوی مختلف کیفری و حقوقی را در کشورهای اسلامی تعیین نمود.

هرچند در میان عامه مردم  این گونه جا افتاده است که شهادت یک زن به تنهایی در مسائل مختلف کیفری و حقوقی پذیرفته نیست و شهادت دو زن به صورت همزمان برای اثبات یک دعا کافی است. اما باید به این نکته توجه داشت که شهادت یک زن به تنهایی در مسائل مختلف پذیرفته نیست و برای پذیرش شهادت دو زن در مسائل مختلف هم با توجه مبانی فقهی و شرعی اما و اگرهایی وجود دارد به این معنا که شهادت دو زن در برخی از موضوعات حقوقی در صورتی پذیرفته می شود که همراه با شهادت یک یا دو مرد همراه و همزمان باشد در غیر این صورت پذیرفته نمی شود.

به طور کلی  در کشورهای اسلامی که قوانین آنها برگرفته از شرع مقدس است، ارزش شهادت زنان بر اساس نظرات فقهی که از منظر حقوقدانان  ارجحیت  و اعتبار بیشتری دارد سنجیده می شود و در مسائل و پرونده های اجتماعی یا اختلافی با موضوعات مختلف مورد استناد قرار می گیرد.

اعتبار شهادت زنان

اعتبار شهادت زنان یا بررسی ارزش شهادت زنان در قوانین بر اساس اصول و مبانی فقهی که برگرفته از تعالیم اسلام و شرع مقدس است سنجیده می شود. به عبارت دیگر اعتبار و ارزش شهادت زنان در قوانین بر اساس مبانی فقهی تعیین می گردد.

به طور کلی دو نوع برداشت از مبانی و اصول فقهی برای اعتبار سنجی شهادت زنان وجود دارد به این معنی که در مواردی اصولاً شهادت زن در حوزه های مختلف به هیچ وجه پذیرفته نیست و فقط به صورت مکمل و در کنار شهادت یک مرد یا بیشتر پذیرفته می شود.

مثلاً در مسئله زنا که برگرفته از آیات قرآن است در صورتی شهادت دو زن به عنوان یک رای پذیرفته می شود که با شهادت سه مرد بالغ و عاقل همراه باشد در غیر این صورت شهادت زن هیچ تاثیری نمی تواند در نتیجه پرونده داشته باشد.

به عبارت دیگر در مسائلی مانند حدود الهی یا حدود شرع که زنا یکی از موارد آن است شهادت زنان به تنهایی پذیرفته نیست. همچنین در مسائل غیر مالی برای استفاده از شهادت زنان بین فقها اختلاف وجود دارد و بیشتر فقها  شهادت زنان را در این گونه مسائل معتبر نمی دانند.

با این وجود در مسائل  و اختلافات مالی که بر گرفته از آیات سوره بقره  است، شهادت زنان می تواند محل وثوق باشد. در آیات این سوره شهادت دو زن و یک مرد به صورت مکمل پذیرفته شده است و شهادت زنان از نظر مبانی و فقه پذیرفته شده و ایرادی ندارد.

 بنابراین با استناد به آیات سوره بقره در جایی که شهادت دو شاهد عادل برای اثبات یک امر کافی باشد شهادت یک مرد و دو زن عاقل و بالغ می تواند فصل الخطاب بوده و مورد پذیرش قرار گیرد.

آیا شهادت زن در دادگاه قبول است؟

بر اساس شواهد فقهی و حقوقی، شارع مقدس در مسئله شهادت بانوان اصل را بر پذیرش شهادت آن ها قرار داده اما حدودی برای آن در نظر گرفته است که در دادگاه ها و پرونده های مختلف حقوقی و کیفری ممکن است باعث  تفاوت در شرایط شود.

معمولاً  بر اساس نظرات مختلف فقهی، شهادت زن در پرونده های کیفری و حقوقی به تنهایی پذیرفته نیست و در این گونه پرونده ها در صورتی از شهادت زنان استفاده می شود که اقرار و شهادت چهار زن به صورت مکمل در کنار یک یا دو مرد عاقل و بالغ اخذ شده باشد.

 اما در مورد مسائل مالی شرایط متفاوت است و شهادت دو زن یا بیشتر در کنار یک مرد عاقل و بالغ یا بیشتر می تواند برای اثبات یا رد یک موضوع مورد استفاده قرار گیرد.

• شهادت زن در دادگاه کیفری

شهادت زن در دادگاه کیفری کمتر مورد استناد و پذیرش است و به تنهایی نمی تواند مورد وثوق باشد. در ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی در مورد شاهدان در جرائم مختلف اینگونه آمده است که حد نصاب شهادت در کلیه جرائم دو مرد است، در زنا، لواط، تفخیذ و مصاحبه که با چهار شاهد مرد اثبات می شود.

 همچنین برای اثبات زنای موجب حد جلد، که مجازات آن  تراشیدن یا تبعید است شهادت دو مرد و چهار زن عادل نیز  می تواند کفایت کند.

 بنابراین بر اساس قوانین جاری که برگرفته از مبانی و اصول فقه و شرع است بر شهادت مردان تاکید می شود و شهادت زنان زمانی ورد استناد و پذیرش قرار می گیرد که در کنار آن حداقل شهادت دو مرد عاقل و بالغ وجود داشته باشد و شهادت تعداد نفرات زن کمتر از ۴ تن نباشد.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از بهترین وکیل کیفری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید. 

• شهادت زن در دادگاه حقوقی

شهادت زن در دادگاه حقوقی هم با توجه به  مبانی و اصول فقهی که برگرفته از شرع مقدس اسلام است تعیین می شود. به عبارت دیگر در مسائل حقوقی هر جا شهادت زنان به طور جداگانه با استناد به نظرات فقهی پذیرفته شده باشد تعداد زنان شاهد نمی تواند کمتر از چهار زن باشد.

 البته باید به این نکته توجه داشت که در برخی از مسائل خلاف این امر هم ممکن است وجود داشته باشد که از آن جمله می توان به شهادت یک زن بدون قسم در ربع میراث مستهل یا کودکی که زنده به دنیا آمده و سپس مرده است اشاره کرد.

 به عبارت ساده در مسائل  و پرونده های حقوقی شهادت زن در مسائل و پرونده های مختلف  در صورتی پذیرفته می شود که حداقل چهار زن عاقل و بالغ به همراه یک مرد یا بیشتر در تایید یا رد یک موضوع شهادت داده باشند در غیر این صورت شهادت کمتر از چهار زن به صورت تنها یا مکمل با مردان پذیرفته نمی شود.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل حقوقی تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید. 

• شهادت زن در امور مالی

شهادت زن در امور مالی در صورتی مورد استناد قرار گرفته و پذیرفته می شود که شهادت دو زن و یک مرد عاقل و بالغ در مورد اثبات یا رد یک مسئله در دعاوی مالی مطرح شود در غیر این صورت شهادت یک زن یا دو زن به تنهایی بدون شهادت یک مرد یا بیشتر در مراجع قانونی مورد پذیرش قرار نمی گیرد.

همانطور که گفته شد پذیرش شهادت دو زن و یک مرد یا بیشتر در مسائل مالی با استناد به آیات سوره بقره انجام می شود.

البته در مورد اثبات دعاوی مالی با یک شاهد مرد و قسم مدعی محدودیت هایی وجود دارد اما قانونگذار با پاره ای ملاحظات شهادت دو زن و یک مرد به صورت مکمل را در دعاوی مالی پذیرفته است.

• شهادت زن در ضرب و جرح

شهادت زن در ضرب و جرح به تنهایی پذیرفته نیست چون ضرب و جرح در حوزه جرایم کیفری قرار می گیرد و همانطور که گفته شد شهادت دو مرد در دعاوی کیفری مورد استناد قرار می گیرد و شهادت چند زن به تنهایی یا حتی به صورت مکمل با مردان عاقل و بالغ نمی ‌تواند معتبر باشد.

بنابراین در کشورهای اسلامی شهادت زن در ضرب و جرح برای اثبات جرم از اعتبار لازم برخوردار نیست و در این گونه پرونده ها از سخنان و شهادت زن ها بیشتر برای تکمیل پرونده استفاده می شود و شهادت آنها از طرف مجری قانون نمی تواند محل وثوق باشد.

شهادت زن برای شوهر در دادگاه

شهادت زن برای شوهر در دادگاه معتبر نیست و فقط با نظر قاضی برای تکمیل پرونده ممکن است اخذ شود. به عبارت دیگر بر اساس اصول و مبانی فقه شهادت یک زن به تنهایی در مسائل مختلف حقوق و کیفری پذیرفته نیست و فقط قاضی برای تکمیل اطلاعات پرونده می تواند شهادت زن برای شوهر را اخذ کند و شهادت زن نمی تواند برای صدور حکم مورد وثوق باشد.

 بر اساس قوانین جاری که برگرفته از مبانی فقه و شرع مقدس است شهادت زن برای شوهر  در دادگاه  نقش تعیین کننده در پرونده ندارد و فقط می تواند به عنوان تکمیل کننده اطلاعات پرونده مورد استفاده قرار گیرد.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل پایه یک دادگستری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید. 

سخن پایانی

آیا شهادت زن ارزشی دارد یا خیر شاید سوالی متداول  باشد که ذهن مخاطبان را به خود مشغول کند. دلیل توجه مخاطبان به این امر هم تنوع نظرات فقهی است که می تواند پایه و اساس قوانین در کشورهای اسلامی باشد.

بطور کلی اعتبار شهادت زنان یا بررسی ارزش شهادت زن در قوانین بر اساس اصول و مبانی فقه تعیین می شود و در زمان نبودن پیغمبر کسی نمی تواند در مورد آنها به صورت مستقل اظهار نظر کند.

با توجه به این تفاسیر برای پاسخ به این سوال که آیا شهادت زن در دادگاه قبول است یا خیر باید به مبانی و اصول فقه مراجعه شود که براساس  تفسیر کتاب و سنت به وسیله مفسرین استخراج شده است.

شهادت زن در دادگاه کیفری و حقوقی پذیرفته نیست و نمی تواند در پرونده های مختلف مورد استناد قرار گیرد   بنابراین  شهادت زن اگر به وسیله قاضی دادگاه یا دیگر افراد مسئول اخذ شود فقط برای تکمیل اطلاعات پرونده می تواند کاربرد داشته باشد و نمی تواند تاثیری در اخذ نتیجه نهایی داشته باشد.

البته در پاره ای از مسائل  شهادت چهار زن می تواند  برای صدور رای مورد  وثوق  و استناد باشد. همچنین در پرونده های مالی شهادت دو زن و یک مرد به صورت مکمل  مورد استناد بوده و می تواند در نتیجه رای دادگاه موثر باشد.