دفاع در قصور پزشکی

دفاع در قصور پزشکی اگر به شکل درست و اصولی و با اتکا به قوانین جاری انجام شود می تواند در تعیین تکلیف پرونده قصور پزشکی بسیار موثر باشد. به بیان دیگر یک وکیل باتجربه و مسلط به پرونده های قصور پزشکی می تواند با فراهم کردن مدارک لازم باعث افزایش سرعت دادرسی پرونده در این گونه دعاوی شود. برای دفاع در قصور پزشکی باید به این نکته توجه داشت که عنصر عمدی بودن در آن جایی ندارد لذا این گونه پرونده ها جز دعاوی حقوقی محسوب می شوند و باید در دادگاه حقوقی پیگیری شوند. به بیان ساده وقتی رسیدگی به دعاوی قصور پزشکی در دادگاه های حقوقی انجام می شود بر خلاف دعاوی کیفری مجازات قصاص یا زندان برای آن در نظر گرفته نمی شود و بیشتر جبران خسارت یا پرداخت دیه مد نظر قانونگذار و مراجع رسیدگی کننده می باشد.

قصور پزشک یعنی چه؟

قصور پزشکی به معنای اهمال و کوتاهی پزشک به صورت عمدی با غیر عمدی در  روند معالجه بیمار یا بیماران کاربرد دارد. به بیان دیگر اگر پزشک در زمان درمان و طبابت مرتکب خطا شده و این خطا طوری باشد که آسیب دیدگی بیمار را به همراه داشته باشد از مصادیق قصور یا خطای پزشکی محسوب می شود.

همچنین هرگونه ترک فعل یا کاری که انجام آن برای بهبود بیمار لازم باشد یا چنانچه ترک  آن باعث وارد آمدن آسیب های مختلف به بیمار گردد جزء قصور یا خطای پزشکی لحاظ می گردد.

فرد یا افرادی که در اثر قصور و کم کاری پزشکی دچار آسیب دیدگی می شوند می توانند با مراجعه به مراکز قضایی دعوای قصور پزشکی را مطرح کرده و با ارائه دلایل و مدارک محکمه پسند روند دادرسی خود را پیگیری نمایند.

پس از تنظیم دادخواست قصور پزشکی، اگر  افراد شاکی بتوانند با ارائه مدارک و اسناد محکمه پسند یا گواهی و نظر کارشناسی پزشکی قانونی اشتباه عمد یا غیر عمد پزشک معالج خود را اثبات نمایند پزشک مقصر محکوم به پرداخت دیه مصوب به بیمار و فرد آسیب دیده طبق میزان قصور و نوع عارضه ایجاد شده  می گردد.

نحوه دفاع در قصور پزشکی

نحوه  دفاع در قصور پزشکی به این شکل است که وکیل انتخاب شده برای پرونده در وهله اول باید با اتکا به مواد قانونی مختلف این امر را روشن سازد که آیا دعوا باید در دادگاه کیفری بررسی شود یا دادگاه حقوقی، به این معنا که اگر دعوای قصور پزشکی در دادگاه حقوقی اقامه شود پزشکی معالج معمولاً به زندان یا قصاص و غیر محکوم نمی شود و تنها می بایست به اندازه آسیب وارد شده خسارت ودیعه به فرد بیمار و آسیب دیده پرداخت نماید.

با توجه به آنکه قصور پزشکی به عنوان اتفاق و عملی مورد بررسی قرار می گیرد که به دلیل اهمال یا فراموشی پزشک معالج ایجاد شده است لذا عمدی بودن فعل که یکی از ارکان مهم اثبات جرم است در آن مصداق ندارد بنابراین قصور پزشکی نمی تواند جنبه کیفری به خود بگیرد بنابراین قصور پزشکی در دادگاه های حقوقی مورد دادرسی قرار می گیرد. پس از طرح شکایت در دادگاه حقوقی وکیل مربوطه، ارسال پرونده به کمیسیون پزشکی را پیگیری می کند.

پیگیری گزارش کمیسیون پزشکی  می تواند در روند دادرسی پرونده های قصور پزشکی مهم باشد چون این کمیسیون پس از بررسی پرونده و شرایط  بیمار مشخص می کند که  اتفاق پیش آمده  برای  بیمار  در چهارچوب خطا و قصور پزشکی قرار می گیرد یاخیر، در صورتی که  کمیسیون پزشکی خطای وارد شده به بیمار را نتیجه قصور و کم کاری پزشک بداند این کمیسیون، میزان قصور و لطمه وارد شده به بیمار را مشخص کرده، میزان خسارت  یا دیه وارد شده به بیمار و میزان قصور پزشکی را برای تکمیل پرونده  و صدور حکم به مراجع قضایی ارسال می نماید.

وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی

وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی به وکلایی گفته می شود که به دعاوی قصور پزشکی و دفاع از پزشک در مراجع قانونی رسیدگی می کنند.

وکیل مدافع پزشک در دادسرا جرائم پزشکی به دلیل بررسی پرونده های مختلف از دانش و تجربه لازم برای پیگیری اینگونه پرونده ها برخوردار است و با تسلط بر استانداردهای پزشکی و دستورالعمل های حاکم بر رفتار اخلاقی و حرفه ای می تواند از موکل خود دفاع کرده و از اجحاف در حق او جلوگیری نماید.

تسلط و توانایی وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی محدود به دفاع از پزشک به دلیل قصور پزشکی نمی شود و اینگونه وکلا می توانند در زمینه های دیگر مربوط به دعاوی حقوقی مثل قانون بیمه، قوانین قراردادها، قانون صدمات شخصی و قانون تخلفات پزشکی به موکلین خود خدمت رسانی کنند.

در پرونده های قصور پزشکی معمولاً شاکی در صورت نارضایتی از شرایط درمانی خود به مراکز الکترونیک قضایی مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست قصور پزشکی می کند تا بتواند هزینه های لازم برای برطرف کردن مشکل ایجاد شده را تامین کرده و هزینه های از دست رفته به دلیل قصور پزشکی را جبران نماید.

در این شرایط اگر پزشک معالج بر اساس اصول استاندارد پزشکی عمل کرده باشد و ایرادهای وارده از طرف شاکی یا بیمار را قبول نداشته باشد باید با گرفتن یک وکیل حاذق و مسلط به قوانین این حوزه یعنی قصور پزشکی در دادسرای جرائم پزشکی از موکل خود دفاع نماید.

دفاع ضابطه مند و قانونی وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی می تواند از محکوم شدن پزشک به قصور پزشکی و ابطال مجوز طبابت او جلوگیری نماید.

نقش وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی

نقش وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی مهم و تعیین کننده است چون وکلاء شاغل در این حوزه تمرکز خود را بر پیگیری پرونده های قصور پزشکی قرار می دهند.

از جمله وظایف خاص وکلایی که در حوزه قصور پزشکی به عنوان وکیل مدافع پزشک متهم به قصور پزشکی فعالیت می کنند به صورت خاص می توان به مواردی مانند حفظ شواهد دست نخورده برای انجام آزمایشات و راستی آزمایی مثل داروها یا تجهیزات پزشکی معیوب، تفسیر قوانین استانداردها و دستورالعمل های پزشکی بر اساس پروتکل های پذیرفته شده، مشاوره به موکلان در مورد حقوق آنها در طول محاکمه، بررسی مدارک پرونده ها و رسیدهای پزشکی و انجام تحقیقات حقوقی برای دعاوی پزشکی اشاره کرد.

دفاع در قصور پزشکی اگر به شکل اصولی و درست توسط وکیل پایه یک دادگستری انجام شود تاثیر بسیار مثبتی در روند پرونده  داشته باشد.

مراحل و نحوه رسیدگی قضایی به جرائم پزشکی

مراحل و نحوه رسیدگی قضایی به جرائم پزشکی با توجه به قصور و کم کاری پزشکان می تواند متفاوت باشد. سازمان نظام پزشکی به عنوان یک سازمان مرجع در ساختار پزشکی کشور  دارای ساز و کار های مخصوص به خود است تا بتواند به شکل جامع و بی نقص به تخلفات و جرائم پزشکی رسیدگی کند.

از دیگر مراجع رسیدگی کننده  به جرائم پزشکی می توان به مواردی مانند شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت، دادسرای انتظامی پزشکان و هیئت های اداری دیگر که در زمینه جرایم پزشکی فعال هستند اشاره کرد.

برای آنکه جرائم و تخلفات پزشکی شرایط لازم برای رسیدگی در سازمان نظام پزشکی را داشته باشند باید اولاً طرح شکایت توسط بیمار، سرپرست یا وکیل جرائم پزشکی او انجام شود سپس گزارش اعلام تخلف توسط بازرسان سازمان نظام پزشکی به سازمان ارائه گردد. در ادامه برای تکمیل پرونده گزارش تخلف از سایر مراجع قضایی و غیر قضایی به سازمان نظام پزشکی ارسال گردد.

روال رسیدگی به پرونده های جرائم پزشکی به این صورت است که اگر ارزش خسارت وارد شده به بیمار یا بیماران کمتر از 5 میلیون تومان باشد، پرونده مورد نظر جهت رسیدگی و تحقیق به شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت ارجاع می شود تا با ایجاد صلح و سازش بین طرفین باعث خاتمه یافتن روند دادرسی گردد و اگر دادگاه حل اختلاف ویژه امور بهداشت نتواند بین طرفین صلح و سازش ایجاد کند در ادامه پرونده جرام و تخلفات پزشکی به دادسرای انتظامی پزشکان ارجاع داده می شود.

در این شرایط وکیل مدافع پزشک باید با تهیه بهترین لایحه دفاعی پزشکی و تقدیم آن به مرجع قضایی رسیدگی کننده از موکل خود در برابر مجازات هایی مثل توبیخ پزشک با درج در پرونده، تعلیق سه ماهه یا تعلیق شش ماهه از طبابت در تمام شهرهای کشور و ابطال پروانه پزشکی جلوگیری نماید.

نمونه لایحه دفاعیه قصور پزشکی

مشاهده نمونه لایحه دفاعی قصور پزشکی می تواند  یک چهارچوب مناسب برای تنظیم لایحه دفاعی قصور پزشکی در اختیار افراد درگیر در این گونه پرونده ها قرار دهد در ادامه برای آشنایی بیشتر نمونه لایحه قصور پزشکی زایمان و سقط آورده می شود.

• نمونه لایحه قصور پزشکی زایمان و سقط

مکان فرد شاکی: آدرس منزل مسکونی

احتراماً در اعتراض به نظریه کارشناسی هیئت تجدید نظر انتظامی سازمان نظام پزشکی، موضوع پرونده کلاسه…… مطروحه در آن شعبه محترم که در کمال تعجب بدون هیچگونه استدلالی در متن نظریه و بدون توجه به پرونده بالینی همسرم و بدون کمترین دقتی نوشته شده که منجر به تزیع حقوق اینجانبان گردیده است مطالب زیر را به استحضار عالی می رساند:

طی مراجعاتی که همسر اینجانب ماهانه به مطب ماما، خانم دکتر…….. داشته ایشان در ابتدا با توجه به معاینات و سونوگرافی انجام شده زایمان را حدوداً در تاریخ 1400/10/10 تشخیص داده تا اینکه همسر بنده در تاریخ 1400/10/01 برای معاینات همیشگی به مطب مامان مورد نظر مراجعه می نماید که مامای مورد نظر  پس از انجام معاینات لازم، به ایشان اعلام می کند که در محاسبه تاریخ زایمان دچار اشتباه شده و زایمان در تاریخ1400/11/10 می باشد اما مطابق با نظریه هیئت کارشناسی تجدید نظر زایمان در سن 43 هفته و شش روزگی نوزاد در تاریخ 1400/11/2 اتفاق افتاده است و این در حالی است که در تاریخ 1400/10/30 یعنی دو روز قبل از انجام زایمان که همسر اینجانب به ماما مراجعه کرده بود در دفترچه مراقبت های بارداری سن حاملگی 39 هفتگی ثبت شده بود، پر واضح است که با قیاس محاسبات ماما و سن واقعی حاملگی از نظر هیئت پزشکی و زمان زایمان مشخص می شود که دکتر…. به عنوان ماما ۳ هفته در تشخیص زمان زایمان دچار اشتباه شده و سه هفته هم از نظر پزشکی، زمان کمی نیست، در نتیجه اعمال و تقصیر ایشان در تشخیص زمان زایمان منجر به زایمان بسیار دیر هنگام و دفع مکونیوم و فوت نوزاد شده است که شواهد و قرائن دلالت بر مقصر بودن ماما در تشخیص نادرست زمان زایمان دارد. مامای محترم در اظهارات خود اذعان داشته است که بیمار هفته آخر حاملگی به مطب ایشان مراجعه نکرده است در کذب بودن اظهارات ایشان باید به این نکته اشاره کرد که مطابق با دفترچه مراقبت های بارداری پیوست، همسرم به صورت منظم به مطب  دکتر مربوطه مراجعه و تحت معاینه قرار می گرفته است  و دکتر ایشان نتایج معاینات را به انضمام تاریخ و امضا در دفترچه مذکور درج می کرده است. مطابق با دفترچه پیوست، آخرین تاریخ مراجعه دو روز قبل از زایمان است و دفترچه مذکور به خوبی گویای این گفته کذب ایشان می باشد. در گواهی پزشکی فوت اخذ شده از بیمارستان که نوزاد در آنجا فوت شده است به صراحت علت فوت را دفع مکنیوم داخل رحم تشخیص داده است که این مورد نیز بیانگر اشتباه در محاسبات تاریخ زایمان توسط مامای مذکور می باشد. چرا که خانم دکتر…… دو روز قبل از زایمان را39 هفتگی حاملگی اعلام کرده در صورتی که هیچگاه و از نظر هیچ پزشکی، زایمان در 39هفتگی زایمان دیررس محسوب نمی شود و توسط هیئت پزشکی نیز در سن زایمان 42هفته و شش روز اعلام شده است. لذا از آن مرجع قضایی درخواست می شود با بررسی شواهد و مستندات نسبت به صدور رای مناسب و‌ احقاق حقوق اینجانبان اقدام نماید.

• نمونه رای قصور پزشکی منجر به فوت

مشاهده نمونه رای قصور پزشکی منجر به فوت می تواند برای آشنایی با روال صدور رای در این گونه پرونده ها مفید باشد و کسانی که درگیر در این گونه پرونده ها هستند آشنایی لازم را نسبت به قالب کلی آراء صادر شده در قصور پزشکی به دست بیاورند.

رای بدوی در خصوص قصور پزشکی منجر به فوت

در خصوص اتهام آقای …… فرزند …… متولد ….. شغل پزشک …… مبنی بر قتل غیر عمد ناشی از عدم رعایت نظامات دولتی و موازین علمی و فنی، دادگاه با توجه به شکایت شاکی خصوصی و کیفرخواست دادسرا و نظریه کمیسیون تخصصی پزشکی قانونی که سوراخ شدن روده را جز عوارض شناخته شده این گونه اعمال جراحی اعلام کرده است.

همچنین وکیل محترم شاکی در لایه تقدیمی اعلام کرده که چون وضعیت خاص جسمانی متوفی یعنی چاقی هیچ تاثیری در ایجاد عارضه مذکور نداشته است لذا قصور پزشک معالج  ۱۰۰  صدرصد است که مستلزم بازنگری در نظریه های مختلف فقهی و بیان نظریه مقنن در باب مسئولیت پزشک در راستای انطباق با هر یک از نظریات مختلف فقهی است. بر اساس فقه جزای اسلام بر فرض اینکه اسباب متعدد در وقوع نتیجه تاثیر داشته است همه اسباب به تناسب تاثیری که در وقوع نتیجه داشته اند مسئول می باشند و جهت برآورد میزان تقصیر هر سبب از طریق مراجعه به کارشناس صورت خواهد گرفت.

حتی چنانچه برخی از اسباب با دخالت سبب بعدی تاثیر خود را از دست بدهد از طریق کارشناس قابل تشخیص است که در ما نحن فیه حداقل دو سبب پارگی روده ناشی از سهل انگاری متهم و وضعیت خاص جسمانی خود متوفی اسباب طولی فوت محسوب می شوند و میزان تاثیرگذاری آن از طریق استنباط یا استدلال قضایی قابل تشخیص نیست بلکه جلب نظر کارشناس فنی در رشته علوم پزشکی میزان تاثیر سبب ناشی از فعل متهم را  ده درصد اعلام کرده است که این میزان در سه مرحله در کمیسیون کارشناسی مورد تایید قرار گرفته است. به نظر دادگاه با توجه به قرائن و اوضاع و احوال محقق قضیه نیز انطباق دارد و براساس  قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 خورشیدی در ماده 526 نیز همین سبک پذیرفته شده است. علی هذا نظر به مراتب بالا و اقرار صریح متهم، بزه انتصابی محرز و مسلم  بوده و با در نظر گرفتن قانون حاکم بر وقوع جرم مستنداً به مواد 316،318،319 و 367 و تبصره 3 ماده 295 و 302، 294 و 616 از قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 و 1375 با رعایت ماده 22 از همان قانون به لحاظ وضع خاص وی نام برده را به پرداخت 40 میلیون ریال جزای نقدی بدل از حبس از جهت جنبه عمومی جرم و همچنین نام برده را به پرداخت بهای ریالی 10کامل از جهت ارش قصور پزشکی در حق وراث قانونی متوفی محکوم می نماید. قابل توجه است که مهلت پرداخت دیه از تاریخ وقوع جرم 2 سال است.

• نمونه اعتراض به رای نظام پزشکی

مشاهده و آشنایی با نمونه اعتراض به رای نظام پزشکی می تواند برای افرادی که رای اولیه نظام پزشکی  به ضرر آنها صادر شده مفید باشد و آن ها بتوانند با توجه قالب کلی اینگونه آرا در فرصت تعیین شدن با تنظیم لایحه دفاعیه به رای صادر شده اعتراض کرده و با ارائه مدارک مناسب درخواست تجدید نظر در رای صادر شده را نماید در ادامه نمونه اعتراض به رای نظام پزشکی آورده می شود.

نمونه اعتراض به رای نظام پزشکی

ریاست محترم شعبه ….. تجدید نظر نظام پزشکی شهرستان …..

به استحضار می رساند

اینجانب ……. فرزند …… به شماره ملی ……. در فروردین 1395 خورشیدی به علت درد ران پای چپ به دکتر مغز و اعصاب آقای …… مراجعه نمودم و ایشان اقدام به جراحی و گذاشتن سه عدد پلاتین در ستون فقرات من نموند. بعد از گذشت 7 روز در همان بیمارستان بدون اینکه مرخص شوم و بر اساس اصرار من بر اینکه درد پایم خوب نشده مرا دوباره به اتاق عمل بردند و جراحی نمودند. پس از شش ماه با اینکه هر ماه به دکتر مراجعه می کردم بر اساس آزمایشات انجام شده دکتر گفت که منشاء  درد از جای دیگر یعنی ناحیه لگن است. پس از آن من برای دادخواهی به پزشکی قانونی مراجعه نمودم و از پزشک مربوطه شکایت کردم. آنها مرا پیش چهار متخصص فرستادند و کیفرخواست صادر گردید سپس کیفرخواست صادر شده از سوی شعبه …. نظام پزشکی شهرستان ……. رد گردید و پزشک تبرئه شد. ضمناً درد پای من از همان روز اول هیچ تغییری نکرده است حتی آزمایشات و مدارک جدیدی دارم که نشان دهنده این است که منشا درد از ناحیه لگن است. لذا با توجه به مدارک جدیدی که از سوی پزشکان مبنی بر اشتباه بودن تشخیص پزشک مورد نظر دارم تقاضای تجدید نظر در رای صادر شده بدوی را از آن مرجع قضایی استدعا دارم.

سخن پایانی

دفاع در قصور پزشکی اگر به شکل اصولی و درست توسط یک وکیل حاذق و با تجربه در زمینه پرونده های قصور پزشکی انجام شود می تواند تاثیر بسیار مثبتی در روند پرونده  داشته باشد.

 قصور پزشک یعنی چه؟  هرگونه اهمال، سستی یا کوتاهی پزشک به صورت عمدی و غیر عمدی در معالجه بیمار با عنوان قصور پزشکی شناخته می شود و بیمار آسیب دیده با در دست داشتن مدارک لازم می تواند برای دادخواهی به مراجع ذی صلاح مراجعه نماید.

نحوه دفاع در قصور پزشکی به این شکل است که وکیل مربوطه پس از دریافت و بررسی پرونده پزشکی فرد خواهان با توجه به مواد قانونی و مدارک موجود پزشکی  برای احقاق حق فرد خواهان اقدام به تنظیم دادخواست پزشکی همراه با پیوست مدارک لازم برای بررسی در پزشکی قانونی یا نظام پزشکی می کند.

وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی وکلایی هستند که در پرونده های قصور پزشکی از پزشکان خوانده دفاع می کنند. نقش وکیل مدافع پزشک در دادسرای جرائم پزشکی می‌تواند نقش مهم و تعیین کننده‌ای باشد‌ چنین وکلایی به دلیل  داشتن سابقه و تجربه لازم در پیگیری چنین پرونده‌هایی می تواند با آگاهی از شرایط داروها یا تجهیزات پزشکی معیوب، تفسیر قوانین استانداردها و دستورالعمل‌های پزشکی بر اساس پروتکل‌های پذیرفته شده خدمات مناسبی را به موکل خود ارائه دهند.‌

مراحل و نحوه رسیدگی قضایی به جرائم پزشکی با توجه به نوع پرونده می‌تواند متفاوت باشد. اما روال کلی برای رسیدگی به پرونده‌های جرایم پزشکی به این صورت است که اگر میزان خسارت وارد شده به بیمار کمتر از5 میلیون تومان باشد پرونده برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ویژه امور بهداشت ارجاع می‌شود و اگر در شورای حل اختلاف طرفین دعوا نتوانند به صلح و سازش برسند پرونده برای رسیدگی به دادسرای انتظامی پزشکان فرستاده می‌شود

لازم به ذکر است که مشاهده نمونه لایحه دفاعیه قصور پزشکی، نمونه رای قصور پزشکی منجر به فوت و نمونه اعتراض به رای نظام پزشکی می تواند برای اشراف به روند کار و افزایش سرعت پیگیری پرونده مفید باشد.