توقیف اموال و حساب افراد بدهکار

توقیف اموال و حساب افراد بدهکار یکی از روش های قانونی برای تحت فشار قرار دادن  فرد بدهکار و دریافت بدهی محکوم له از محکوم علیه می‌باشد که تحت شرایط خاصی انجام می‌شود. وقتی فرد بدهکار با وجود داشتن پول و دارایی از تسویه بدهی خود به دیگران خودداری می‌کند فرد طلبکار می تواند از طریق مراجع قضایی و پس از طی کردن مراحل قانونی در خواست توقیف و ضبط اموال و حساب های بانکی فرد بدهکار را به مراجع قضایی ارائه نماید. طبق ماده 19 قانون شیوه اجرای محکومیت های مالی، فرد خواهان یا محکوم له پس از به نتیجه نرسیدن  شکایت برای گرفتن بدهی می تواند از مراجع قضایی تقاضای توقیف اموال و مسدود نمودن حسابهای بانکی محکوم علیه را برای تسویه بدهی از بانک مرکزی نماید.

توقیف حساب افراد به چه معناست

توقیف حساب بانکی افراد به این معناست که به دلایل مختلف حساب بانکی افراد مسدود می‌شود. از جمله دلایل توقیف یا مسدود سازی حساب بانکی می‌توان به بدهکاری فرد، به دلیل مقررات بانکی مثل عدم استفاده طولانی مدت از حساب بانکی، انواع ضمانتنامه های بانکی، چک برگشتی و غیره اشاره کرد.

توقیف حساب بانکی افراد به معنی ضبط وجوه بانکی آنها می‌باشد. به منظور حفظ حقوق افراد قانون این حق را به افراد طلبکار داده است که بتوانند در صورت خودداری افراد بدهکار از پرداخت بدهی خود نسبت به توقیف و برداشت بدهی  از حساب آنها با مجوز قضایی اقدام کنند.

باید توجه داشت که دستور توقیف حساب بانکی فرد بدهکار از سوی مراجع قضایی زمانی صادر می‌شود که دلایل و مستندات قانونی لازم برای انجام این کار وجود داشته باشد. توقیف حساب بانکی افراد بدهکار به هر شکلی که صورت بگیرد باعث مسدود شدن حساب های بانکی آن ها شده و امکان برداشت از حسابهای بانکی  فرد مورد نظر به صفر می‌رسد که می‌تواند تبعات منفی برای تجار و بازرگانان سرشناس به همراه داشته باشد.

در زمان توقیف حساب افراد بدهکار معمولاً همه حساب های آن ها توقیف نمی‌شود و در صورت وجود پول در این حساب‌ها، به اندازه طلب فرد بدهکار، وجه نقد یا پول از حساب آنها مسدود می‌شود. اما اگر میزان دارایی موجود در حساب فرد بدهکار کمتر از بدهی او باشد تمام حساب های او تا روشن شدن وضعیت از طرف مراجع قضایی مسدود می‌گردد.

به عبارت دیگر توقیف حساب بانکی به معنای مسدود سازی برداشت و انجام نقل و انتقالات مالی تا روش شدن وضعیت فرد صاحب حساب است که این امر می‌تواند دلایل متعددی مثل بدهکاری های مختلف بانکی و‌غیر بانکی داشته باشد یا  به دلیل مقررات داخلی مختلف بانکی باشد.

توقیف حساب افراد بدهکار چگونه و در چه شرایطی صورت می‌گیرد؟

توقیف حساب افراد بدهکار زمانی انجام می‌شود که فرد خواهان یا طلبکار برای دریافت و مطالبه طلب خود به یکی از مراجع قضایی مراجعه و شکایت پس گرفتن طلب خود از بدهکار ثبت نماید. پس از ثبت شکایت و ارائه مدارک لازم، دادگاه فرد خوانده یا بدهکار را احضار کرده و از او می‌خواهد تا دفاعیات خود را ارائه دهد.

پس از شنیده شدن و ثبت سخنان خواهان و خوانده و بررسی مدارک ارایه شده در دادگاه مربوطه اگر رای دادگاه در محکومیت خوانده صادر شود. ابتدا دادگاه پس از گرفتن ضمانت یا تامین لازم، فرصت زمانی مشخصی را به محکوم علیه یا خوانده می‌دهد تا نسبت به تسویه بدهی خود اقدام نماید.

اگر فرد محکوم علیه یا خوانده در موعد مقرر اقدام به پرداخت و تسویه بدهی خود نکند. معمولاً یک سال پس از صدور  و‌ابلاغ حکم و محکومیت خوانده، اگر فرد خوانده نسبت به تسویه بدهی خود اقدام نکند قاضی می‌تواند بر اساس قانون دستور توقیف حساب بانکی فرد بدهکار را صادر کرده و با توجه به میزان بدهی حساب های مختلف بانکی فرد بدهکار را مسدود  کرده و امکان برداشت از آن ها متوقف نماید.

باید توجه داشت که مسدود سازی حساب فرد بدهکار از اختیارات دادرس اجرای احکام است و نیازی اجازه شعبه بانکی برای توقیف اموال نیست.  پس از صدور حکم به میزان بدهکاری فرد از حساب او برداشت و به فرد طلبکار پرداخت می‌شود.

برای توقیف حساب بانکی فرد بدهکار و برداشت  و تسویه بدهی باید شرایطی فراهم باشد که از جمله شرایط توقیف حساب بانکی افراد بدهکار و برداشت و تسویه بدهی آن است که اولا می‌بایست یک سال تمام از صدور حکم و ابلاغ آن به فرد بدهکار گذشته باشد اما بدهکار اقدامی در جهت تسویه بدهی خود نکرده باشد در این شرایط دادرس اجرای احکام دستور توقیف حساب بانکی فرد بدهکار و اجازه برداشت از حساب او برای تسویه بدهی را صادر می‌کند.

از دیگر شرایط توقیف حساب و برداشت از آن برای پرداخت بدهی فرد طلبکاران است که از سوی دادرس اجرای احکام باید فرد محکوم علیه ملزم به پرداخت وجه نقد باشد یعنی در صورتی این امر ممکن می‌شود که در رای صادر شده فرد بدهکار ملزم به پرداخت وجه نقد برای تسویه بدهی خود به فرد طلبکار شده باشد.

باید توجه داشت که برای فعال شدن روال توقیف حساب بانکی نیاز به تقاضای فردی محکوم له یا خواهان نیست و به صورت اتوماتیک پس از گذشت یک سال، دادرس اجرای احکام دستور توقیف حساب بانکی و برداشت برای تسویه بدهی فرد بدهکار را صادر می‌کند.

همچنین پس از توقیف حساب های بانکی فرد بدهکار فقط به میزان بدهی فرد بدهکار از حساب کسر و به طلبکار پرداخت می‌شود و چنانچه میزان دارایی فرد طلبکار در حساب های مختلف بیشتر از بدهی مورد نظر باشد همه حساب های بانکی فرد بدهکار  توقیف نمی‌شود.

هرچند دستور توقیف حساب بانکی از سوی مراجع مختلفی مثل شعب مختلف بانک ها یا بانک های ملی مرکزی انجام می‌شود اما توقیف حساب بانکی به دلیل بدهی فقط از سوی مراجع قانونی قضایی مثل دادگاه عمومی یا دادسرای کیفری انجام می‌شود و فقط مراجع قضایی می‌توانند به دلیل بدهی دستور توقیف اموال و حساب های بانکی افراد بدهکار را بدهند.

چگونگی شناسایی و توقیف حساب های بانکی افراد بدهکار

پس از آنکه فرد طلبکار شکایت خود را از بدهکار ثبت نمود و دو طرف خواهان و خوانده در شعب مختلف دادگاه حاضر شدند اگر فرد بدهکار در موعد مقرر قانونی اقدام به پرداخت بدهی مالی خود به طلبکار نکند.

معمولاً پس از گذشت یک سال از ابلاغ و صدور حکم مبنی بر محکومیت بدهکار به پرداخت بدهی، دستور توقیف حساب بانکی و اموال فرد بدهکار از سوی دادرس اجرای احکام صادر و به بانک مرکزی ابلاغ می گردد.

پس از صدور حکم توقیف اموال از سوی دادرس اجرای احکام حساب های بانکی فرد بدهکار توقیف می شوند و توقیف حساب های بانکی تا دستور بعدی و درخواست مراجع قانونی برای رفع توقیف حساب فرد بدهکار به قوت خود باقی می ماند.

رفع توقیف از اموال فرد بدهکار زمانی انجام می شود که بدهی فرد طلبکار به وسیله ی بدهکار پرداخت شود یا از حساب او به وسیله مراجع قانونی برداشت گردد. پس از پرداخت بدهی، فرد طلبکار می تواند درخواست رفع توقیف از حساب بانکی و اموال خود را به صورت حضوری یا غیر حضوری ارائه نماید که با ارایه و ثبت مدارک لازم و تکمیل روند اینکار انجام می شود.

برای شناسایی و توقیف حساب های بانکی افراد بدهکار و جلوگیری از مخفی کاری یا انتقال وجوه حساب فرد بدهکار به حساب های دیگر باید طبق روال قانونی بانک مرکزی از تاریخی که دادگاه رای به محکومیت فرد بدهکار داده است تا یک سال تمام گردش های مالی فرد بدهکار را مشخص و به مراجع قضایی تحویل دهد.

لازم به ذکر است که اگر مسئولان بانک مرکزی یا کارمندان دادگستری به هردلیلی در شناسایی و پیگیری اموال فرد بدهکار کوتاهی کنند به انفصال درجه 6 از خدمات دولتی و عمومی محکوم می شوند.

لذا پس از مراجعه فرد خواهان و خوانده به مراجع قضایی و محکومیت خوانده به پرداخت بدهی معوقه، پس از ابلاغ حکم به بانک ملی مرکزی همه برداشت ها و  نقل و انتقالات بانکی فرد متهم تا پایان یک سال باید تحت نظر قرار گیرد و در صورتی که فرد متهم از پرداخت بدهی خود به خواهان یک سال پس از صدور حکم اولیه دادگاه خود داری کند دادرس اجرای احکام، حکم توقیف حساب های بانکی و دارایی های فرد بدهکار را تا روشن شدن وضعیت و پرداخت بدهی طلبکار صادر کند.

شرایط صدور رای توقیف حساب بانکی افراد بدهکار

صدور رای توقیف حساب بانکی افراد بدهکار زمانی صادر می‌شود که در موعد و مهلت مقرر که از سوی قاضی پرونده برای پرداخت  بدهی  مشخص شده است بدهی از سوی فرد بدهکار تسویه نشود.

در این شرایط یک سال پس از صدور و ابلاغ رای دادگاه مبنی تسویه بدهی به فرد طلبکار، اگر اقدامی  جهت تسویه بدهی از جانب او انجام نشود دادرس اجرای احکام دستور توقیف اموال و حساب های بانکی فرد بدهکار را صادر می کند و تا روشن شدن وضعیت بدهی، حسابهای بانکی فرد بدهکار مسدود باقی مانده و از نقل و انتقال و برداشت ها جلوگیری می شود.

رفع توقیف حساب بانکی افراد بدهکار چگونه صورت می پذیرد؟

شرط اصلی و اولیه  برای  رفع توقیف و مسدود شدن حساب بانکی افراد بدهکار پرداخت بدهی آنها به فرد طلبکار و دریافت نامه رفع توقیف و تسویه بدهی از مراجع صادر کننده این رای می باشد.

به بیان دیگر پس از آن که اموال یک فرد به دلیل بدهی های مختلف بانکی و غیربانکی با دستور مراجع قضایی یا بانکی مسدود می شود فرد صاحب حساب باید اقدام به تسویه بدهی خود کرده و پس از تسویه بدهی به صورت برداشت از حساب یا پرداخت آن به شیوه دیگر با دریافت نامه تسویه از مراجع ذیصلاح اقدام به رفع توقیف حساب بانکی نماید.

طبق روال جاری رفع توقیف اموال به دو روش دستی و سیستمی انجام می شود. به این معنی که پس از از پرداخت بدهی یا برداشت از حساب مورد نظر صاحب حساب اقدام به دریافت نامه رفع توقیف و تسویه بدهی از مرجع صادرکننده حکم کرده و با مراجعه به اداره حقوقی بانک ها به صورت دستی یا سیستمی پس از ارائه و ثبت اطلاعات درخواستی اقدام به رفع توقیف از اموال بانکی خود می کند.

اگر فرد بدهکار از پرداخت بدهی خود خود داری کند در این شرایط فرد خواهان یا طلبکار می تواند درخواست توقیف حساب فرد بدهکار را به مراجع قضایی ارائه دهد.

در ادامه دادرس اجرای احکام پس از گذشت یک سال از صدور و ابلاغ حکم پرداخت بدهی به فرد بدهکار، دستور توقیف حساب های بانکی فرد بدهکار را به بانک ملی مرکزی ارائه می دهد و بانک ملی مرکزی برداشت از همه حساب های فرد متهم را تا روشن شدن وضعیت متوقف می کند.

در این شرایط برای رفع توقیف حساب بانکی افراد بدهکار باید اولا بدهی بدهکار به صورت مستقیم با برداشت از حساب فرد طلبکار تسویه شود سپس نامه رفع توقیف حساب بانکی از مراجع قضایی دریافت و به صورت حضوری یا غیر حضوری به بانک مرکزی برای رفع توقیف حساب بانکی ابلاغ شود.

پس از ارائه دستور مراجع قضایی به شعب بانک ملی مرکزی برای رفع توقیف از حسابهای بانکی فرد متهم این اقدام در یک فاصله زمانی مشخص انجام شده و رفع توقیف یا انسداد از حساب بانکی فرد بدهکار انجام می شود.

مشاوره حقوقی با وکیل

توقیف حساب افراد بدهکار برای پرداخت و تسویه بدهی افراد طلبکار کاری پیچیده و سخت است که همه افراد بدون آشنایی با حقوق قضایی و قوانینی که برای این شرایط وضع شده است نمی توانند به راحتی این کار را انجام دهند.

همچنین توقیف یا رفع توقیف حساب بانکی برای افراد طلبکار و بدهکار بدون آشنایی با قوانین و روال قضایی کاری سخت بوده و ممکن است فرد طلبکار یا بدهکار را با اطاله دادرسی یا طولانی شدن زمان دادرسی مواجه نماید.

لذا بهترین روش برای توقیف حساب بانکی  و دارایی های افراد بدهکار یا رفع توقیف از حسابهای بانکی و اموال افراد طلبکار استفاده از تجارب وکلاء و حقوقدانان های است که به صورت حرفه ای در این زمینه فعالیت می کنند.

انجام مشاورهء حقوقی با وکیل علاوه بر آنکه باعث می شود فرد خواهان یا خوانده نسبت به حقوق قانونی خود آگاهی لازم را به دست بیاورند. تسلط و احاطه لازم  را نسبت به روند دادرسی به دست آورند و از رفت و آمد های بیخود و بی جهت به مراجع قضایی و انتظامی جلوگیری شود.

نمونه درخواست توقیف حساب بانکی محکوم علیه

بسمه تعالی

ریاست محترم اجرای احکام ……

احتراماً، در خصوص اجراییه صادره از شعبه …… دادگاه عمومی له اینجانب ……

تامین دلیل به سود

و علیه …… به خواسته چون محکوم علیه اقدام به تعدیه بدهی خود ننموده است. لذا تقاضا دارم

به زیان …… محکوم به

درقبال …… ریال از اموال نام برده که در بانک‌ …… یا به آدرس …… می باشد، توقیف گردد.

هزینه توقیف اموال

هزینه توقیف اموال طبق ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی شامل هزینه های اجرایی می شود از جمله اجرا و هزینه هایی که برای اجرای حکم ضرورت دارد مثل حق الزحمه کارشناس و خبره یا ارزیاب و حق حفاظت اموال و نظایر آن را در بر می گیرد.

اگر خوانده از پرداخت هزینه های اولیه کارشناسی توقیف اموال به هر دلیل خودداری نماید و این هزینه ها به وسیله خواهان یا محکوم له پرداخت شود از فرد خوانده یا محکوم علیه در زمان اجرای حکم اخذ و به خواهان عودت داده می شود. همچنین اگر  طرفین دعوا یعنی محکوم له و محکوم علیه در تعیین ارزیاب به توافق نرسند.

دادرس اجرای احکام از میان کارشناسان رسمی دادگستری یک نفر ارزیاب متخصص و خبره را انتخاب و برای ارزیابی اموال و توقیف آن ها مامور می کند.

از دیگر هزینه های توقیف اموال هزینه های مندرج در ماده 503 قانون اجرای احکام مدنی است که هزینه دادخواست کتبی یا شفاهی اعم از دادخواست بدوی، اعتراض به حکم غیابی و متقابل، ورود و جلب ثالث، دادخواست تجدیدنظر، فرجام، اعادهء دادرسی، هزینه وکالتنامه، برگ های اجرایی و غیره که در ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب سال 1373خورشیدی می باشد که به صورت الصاق و ابطال تمبر یا واریز وجه به حساب خزانه پرداخت می گردد.

بر این اساس خواهان هنگام تقدیم دادخواست توقیف اموال بایستی به میزان خواسته، تمبر ابطال و الصاق نماید. در مرحلهء بدون دعاوی که خواستهء آن تا مبلغ ده میلیون ریال تقدیم شود معادل 5.1 درصد ارزش خواسته و اگر  بیش از مبلغ ده میلیون ریال باشد به نسبت مبلغ مازاد بر آن 2 درصد ارزش خواسته افزوده می شود.

سخن پایانی

توقیف اموال و حساب افراد بدهکار زمانی انجام می شود که فرد بدهکار از پرداخت بدهی خود به دلایل مختلف خودداری نماید در این شرایط فرد خواهان به مراکز قضایی مراجعه کرده و پس از تنظیم دادخواست دریافت طلب خود را از خوانده درخواست می نماید.

پس از تنظیم دادخواست دریافت طلب و ارائه مدارک، دادگاه خوانده و خواهان را احضار کرده و پس از شنیدن اظهارات آنها و بررسی مدارک ارائه شده رای نهایی را صادر می کند.  پس از صدور رای  در صورت محکوم‌ شدن، خوانده با ارائه ضمانت لازم پرداخت طلب خواهان را تعهد می نماید.

یک سال پس صدور حکم و ابلاغ آن اگر خوانده از پرداخت بدهی خواهان خودداری کند. دادرس اجرای احکام دستور توقیف اموال منقول و غیرمنقول فرد بدهکار را به مراجع قانونی و بانک ملی مرکزی ارائه می دهد.

پس از از صدور دستور و ثبت آن ، نقل و انتقال اموال غیر منقول و برداشت از حساب بانکی فرد متهم تا روشن شدن وضعیت و پرداخت بدهی خواهان متوقف می شود.