مجازات ترک انفاق در قانون جدید یا قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ خورشیدی تغییر کرده است. قبل از سال ۱۳۹۱ خورشیدی مجازات ترک انفاق در صورت ثبت شکواییه کیفری و اثبات ادعای مطرح شده، تحمل حبس سه ماه و یک روز تا ۵ ماه بوده است. اما پس از تصویب قانون حمایت از خانواده در سال ۱۳۹۱ خورشیدی این مجازات تغییر کرد و افزایش پیدا کرده است.
بر اساس ماده ۵۳ این قانون که به عنوان عنصر قانون جرم ترک انفاق شناخته میشود: «هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تعدیه نفقه سایر افراد واجب النفقه امتناع نماید به حبس تعزیری درجه ۶ شش محکوم می شود» بر اساس قانون، پرداخت نفقه از تکالیف مرد در زندگی زناشویی است و در صورتی که زن و مرد با هم در یک محل سکونت داشته باشند و تمکین خاص و عام از سوی زن در حق مرد رعایت شود، مرد موظف به پرداخت هزینه زندگی زن در حد شأن و منزلت او است و اگر زوج با داشتن استطاعت مالی از پرداخت هزینه زندگی زوجه خودداری کند در صورتی که زوجه پس از شکایت با ارائه مدارک مستند این امر را اثبات کند زوج با توجه به شرایط پرونده به مجازات حبس درجه ۶ تعزیری محکوم می شود.
ترک انفاق چیست
بر اساس قانون مدنی مرد پس از خوانده شدن صیغه نکاح، موظف به پرداخت هزینه های جاری زندگی همسر و فرزندان خود است و اگر این حق از سوی او پرداخت نشود با عنوان ترک انفاق شناخته می شود.
البته باید به این نکته توجه داشت که پرداخت نفقه از سوی زوج منوط به تمکین زوجه است که این امر شامل تمکین عام و خاص می شود.
همچنین شرط پرداخت نفقه به ارقاب یا فرزندان در گرو استطاعت مالی زوج است. اما اگر زن تمکین خاص و عام را در حق مرد انجام دهد و مرد از استطاعت مالی لازم برای پرداخت هزینه زندگی زن و ارقاب یا فرزندان برخوردار باشد و از این تکلیف یعنی پرداخت نفقه خودداری کند.
در صورت دادخواهی زن و فرزندان، منفق یا شوهر با تبعات قانونی و حکم ترک انفاق روبرو می گردد. بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه زوجه شامل همه نیازهای متعارف زن از جمله خوراک، پوشاک، مسکن و غیره می باشد و شان و شخصیت خانوادگی زن نوع و کیفیت این نیازها را تعیین می کند.
همچنین قانونگذار در ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی تسریع می کند که در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است. بنابراین اگر مرد از پرداخت این حق شانه خالی کرده و خودداری کند از نظر قانونی ترک انفاق حادث شده است و زن با در دست داشتن مدارک لازم می تواند به مراکز خدمات قضایی برای دادخواهی مراجعه کند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: عواقب ترک منزل توسط مرد
جرم ترک انفاق و شرایط آن
جرم ترک انفاق زمانی حادث می شود که مرد نفقه و هزینه های رایج و معمول زندگی همسر خود را با وجود تمکین خاص و عام پرداخت نکند.
در این شرایط اگر زن برای دادخواهی به مراکز قضایی مراجعه کرده و مدارک لازم برای اثبات ادعای خود را ارائه دهد جرم ترک انفاق برای مرد قطعیت پیدا کرده و با توجه به شرایط پرونده، زوج به مجازات حبس تعزیری درجه ۶ که میزان آن بین ۶ ماه تا دو سال می تواند در نوسان باشد محکوم می گردد.
شرایط ترک انفاق برای وقوع جرم زمانی ایجاد می شود که مرد استطاعت مالی کافی برای پرداخت نفقه به زوجه و افراد تحت تکفل یا واجب النفقه را داشته باشد و به صورت عامدانه از پرداخت نفقه خودداری کند، از دیگر شرایط مهم تحقق جرم ترک انفاق آن است زن به صورت خاص و عام از همسر خود تمکین نماید و مرد در تامین نفقه او کوتاهی کند.
به عبارت دیگر عدم تحقق تمکین زن از مرد به صورت عام یا خاص باعث تحقق جرم ترک انفاق نمی شود و زن نمی تواند با مراجعه به مراکز قضایی موفق به دریافت رای ترک انفاق از سوی مرد شود.
همچنین اگر مرد توانایی و استطاعت مالی لازم برای پرداخت نفقه همسر و اقراب خود را نداشته باشد و این امر برای مرجع قضایی رسیدگی کننده به اثبات برسد امکان مجازات زوج به جرم ترک انفاق وجود ندارد و فقط زوجه می تواند به شیوه حقوقی اقدام به وصول مطالبه نفقه خود کرده و در صورت عدم پرداخت نفقه، با اتکا به ناتوانی مالی مرد برای اداره زندگی از او در خواست طلاق و جدایی کند.
مجازات جرم ترک انفاق
مجازات جرم ترک انفاق از سال ۱۳۹۱ خورشیدی تغییر کرده است به این معنا که قبل از سال ۱۳۹۱ مجازات جرم ترک انفاق بر اساس ماده ۶۴۲ بخش تعزیرات، قانون مجازات اسلامی تعیین می شده است. به شکلی که فرد مجرم پس از اثبات جرم با توجه به شرایط پرونده به تحمل حبس بین سه ماه و یک روز تا ۵ ماه محکوم می شده است.
اما از سال ۱۳۹۱ خورشیدی این قانون فسخ شده و با تصویب قانون حمایت از خانواده، میزان مجازات ترک انفاق دچار تغییر شده است.
به این معنا که بر اساس ماده ۵۳ این قانون هر کس با داشتن استطاعت مالی، در صورت تمکین زن، نفقه او را پرداخت نکند به مجازات حبس تعزیری درجه ۶ محکوم می شود که مدت زمان آن با توجه به شرایط پرونده می تواند بین ۶ ماه تا دو سال در نوسان باشد.
همچنین در تبصره این ماده قانونی آمده است که مفاد این ماده در خصوص زوجه ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین باشد و در مورد نفقه فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی و یا کودکان تحت سرپرستی هم صدق می کند اما شرط تحقق ماده مذکور منوط به توانایی مالی مرد است و همچنین در صورت گذشت شاکی در هر مرحله امکان توقف تعقیب یا اجرای مجازات فراهم است.
شکایت ترک انفاق چگونه است؟
شکایت ترک انفاق به عنوان یک دعوای کیفری به این شکل است که فرد خواهان یا زوجه باید ابتداء با در دست داشتن مدارک هویتی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و نسبت به تنظیم دادخواست یا شکایت نامه با موضوع ترک انفاق اقدام کند.
پس از تنظیم دادخواست ترک انفاق و ثبت آن زوج و زوجه در تاریخ ابلاغ شده باید در جلسات دادگاه کیفری برای رسیدگی به دعوای خود شرکت نمایند.
باید به این نکته توجه داشت که برای اثبات ترک انفاق به عنوان یک دعوای کیفری، ارائه مدارک و شواهد لازم از طرف خواهان یا زوج الزامی است در غیر این صورت شکایت مطرح شده در حد ادعا باقی مانده و به نتیجه دلخواه نمی رسد.
از جمله روش های اثبات ترک انفاق می توان به مواردی مانند شهادت شهود، ارائه مدارک دیگر شبیه استشهادیه، صورت جلسه پلیس مبنی بر اخراج زوجه از منزل مسکونی توسط زوج اشاره کرد. پس از تشکیل جلسات دادگاه رسیدگی کننده، در صورتی که زوج در جلسات رسیدگی شرکت نکند.
از سوی قاضی مربوطه، حکم جلب ترک انفاق صادر شده و پس از ابلاغ به مراکز انتظامی در اولین فرصت ممکن، زوج به وسیله نیروهای انتظامی، دستگیر و برای ارائه توضیحات به دادگاه مربوطه منتقل می شود.
باید به این نکته توجه داشت که زوج پس از صدور حکم جلب ترک انفاق و بازداشت شدن با نظر قاضی مربوطه می تواند اقدام به ارائه وثیقه کرده و در موعد مقرر برای رسیدگی در جلسات دادگاه شرکت کند.
پس از طی شدن روند اداری پرونده اگر مدارک ارائه شده از اعتبار لازم برخوردار باشد فرد خوانده به جرم ترک انفاق محکوم و علاوه بر پرداخت نفقه تعیین شده به مجازات حبس تعزیری درجه ۶ محکوم می شود که زمان آن می تواند با توجه به شرایط پرونده بین ۶ ماه تا دو سال در نوسان باشد.
◁◁ مطلب پیشنهادی: نحوه دفاع در دادگاه نفقه
مدارک لازم برای اثبات ترک انفاق
مدارک لازم برای اثبات ترک انفاق باید در اسرع وقت تهیه و به دادگاه رسیدگی کننده ارائه گردد تا روند صدور حکم با مشکل و تاخیر مواجه نشود.
برای اثبات ترک انفاق باید مدارکی به دادگاه و شعبه رسیدگی کننده ارائه شود تا قاضی پرونده پس از بررسی صحت و سقم بتواند به آنها استناد کرده و حکم ترک انفاق را صادر نماید.
سکونت داشتن زوجه در محل اقامت زوج و یا رفتن از این محل و جدا زندگی کردن تفاوتی در ارائه مدارک ایجاد نمی کند و زوجه برای اثبات ادعای خود باید مدارک محکم و محکمه پسندی را به دادگاه ارائه دهد.
از جمله مدارک لازم برای اثبات ترک انفاق می توان مواردی مانند استشهادیه یا شهادت شهود به ترک انفاق توسط زوج و عدم پرداخت هزینه های جاری زندگی زوجه، صورت جلسه پلیس پس از دعوا و بیرون کردن اجباری زن از خانه به وسیله شوهر، فیش واریز وجه از سوی افراد خانواده زوجه برای تامین نیازها و خرج زندگی، پرینت حساب های زن برای نشان دادن پرداخت هزینه های جاری زندگی اشاره کرد.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل نفقه زن با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.
سخن پایانی
مجازات ترک انفاق در قانون جدید تغییر کرده است و با ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی که قبل از سال ۱۳۹۱ خورشیدی برای مجازات ترک انفاق اعمال می شد متفاوت است.
در قانون قبل از سال ۱۳۹۱ خورشیدی میزان مجازات با توجه به نوع جرم، تحمل حبس بین سه ماه و یک روز تا ۵ ماه برای مجرم در نظر گرفته می شده است.
اما براساس قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ بخصوص ماده ۵۳ این قانون هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ، پرداخت نکند یا از تعدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه، امتناع نماید، در صورت شکایت آن ها و اثبات جرم به حبس تعزیری درجه ۶ محکوم می شود که میزان آن با توجه به میزان جرم می‌تواند بین ۶ ماه تا ۲ سال در نوسان باشد.
ترک انفاق همانطور که گفته شد به معنی عدم پرداخت هزینه های جاری زندگی از قبیل خورد و خوراک، پوشاک و محل سکونت به وسیله زوج است.
به عبارت ساده هر گاه مرد در صورت تمکین زن از پرداخت هزینه های جاری زندگی مثل خوراک، پوشاک، مسکن و غیره خودداری کند، زوجه می تواند با در دست داشتن مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست ترک انفاق نماید.
از جمله مدارک لازم برای اثبات ترک انفاق می توان به مواردی مانند استشهادنامه، شهادت شهود، صورتجلسه کلانتری، پرینت حساب یا فیش کمک اعضای خانواده و غیره اشاره کرد.
