بر اساس قانون جاری مرد می تواند در چهارچوب قانون مانع از کار کردن همسر خود در بیرون از خانه شود. در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی این حق به شوهر داده شده است که بتواند زن یا همسر خود را از حرفه یا صنعتی که با مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن منافات داشته باشد منع کرده و از اشتغال او جلوگیری نماید. به عبارت دیگر قانون این حق را برای مرد محفوظ دانسته است که اگر شغل انتخاب شده به وسیله همسر خانواده با مصالح و شأن خانوادگی منافات داشته باشد یا باعث آسیب وارد شدن به حیثیت زن یا شوهر گردد از اشتغال همسر جلوگیری کرده و او را منع نماید. و در صورتی که زن از این امر تمکین نکند مرد می تواند با مراجعه به مراکز قضایی او را مقید به پذیرفتن آن کند.
حق اشتغال زن در قانون
حق اشتغال زن در قانون مورد تاکید قرار گرفته و محترم شمرده می شود به عبارت دیگر قانونگذار این حق را برای بانوان محترم می شمارد اما چهارچوبی برای آن در نظر گرفته است که باید به وسیله خانم ها رعایت شود. حق اشتغال بانوان در اصل بیست و هشتم قانون اساسی به صراحت آمده است.
بر اساس این اصل، هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نباشد را برگزیند .
همچنین در اصل بیست و یکم قانون اساسی نیز به حق اشتغال زنان توجه شده است، در این اصل نیز قانونگذار دولت را موظف کرده است که حقوق زنان را در همه جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین کند و اموری مثل فراهم کردن زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او و …. را در اولویت قرار دهد.
◁◁ مطلب پیشنهادی: منع اشتغال زوجه پس از عقد نکاح
اختیارات شوهر در منع اشتغال زن در نظام حقوقی ایران
اختیارات شوهر در منع اشتغال زن در نظام حقوقی ایران با اتکا به نقش ریاستی او در نظام خانواده شکل گرفته است اما قانونگذار این اختیارات را در چهارچوب قانون قرار داده و آن ها را محدود کرده است.
به عبارت دیگر قانونگذار هم اشتغال زن در خارج از خانه را به رسمیت شناخته است و هم این اختیار را به مرد داده است که اگر شغل زن در خارج از خانه با شأن و شخصیت طرفین منافات داشته باشد بتواند او را از این امر منع نماید.
با این تفاسیر بر اساس قوانین جاری زن بدون هیچ منعی می تواند برای کسب درآمد به اشتغال خارج از خانه بپردازد اما اگر این اشتغال باعث خلل وارد شدن به بنیان و اساس خانواده شود قانونگذار این حق را به مرد یا شوهر داده است که از اشتغال زن در خارج از خانه جلوگیری نمایند.
همانطور که گفته شد در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی بر حق انتخاب حرفه یا شغل زن در صورتی که منافی شأن و حیثیت خانوادگی طرفین نباشد تاکید شده است و فقط در شرایطی مرد می تواند مانع کار کردن همسر خود در خارج از خانه شود که شغل زن با مصالح خانواده منافات داشته باشد و به حیثیت دو طرف آسیب وارد نماید.
لازم به ذکر است که قانونگذار در ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی، مرد را مسئول ریاست خانواده می داند و مرد به دلیل مسئولیتی که در برابر حفظ مصالح خانواده دارد می تواند برای جلوگیری از نابود شدن و آسیب دیدن حیثیت خانوادگی در اشتغال همسر خود دخالت کند.
همچنین در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی این حق به شوهر داده شده است که همسر خود را از حرفه یا شغلی که با شأن و حیثیت خانوادگی آنها منافات دارد منع نماید و قانون ر این مورد از مرد حمایت می کند.
در چه شرایطی مرد می تواند زن را از اشتغال به کار منع کند؟(موارد منع اشتغال به کار زوجه توسط زوج)
در شرایطی مرد می تواند زن را از اشتغال به کار منع کند که اشتغال زن باعث لطمه وارد شدن به بنیان و اساس خانواده شود.
هرچند در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی شرایط منع زن از اشتغال خارج از خانه آمده است اما باید به این نکته توجه داشت که قرائت عادی و غیر تخصصی از این ماده قانونی نمی تواند برای جلوگیری از اشتغال زن موثر باشد چون باید شرایط این کار به تایید مراجع قانونی برسد.
به عبارت دیگر هر زمان شغل زن مصلحت و شأن خانوادگی را تحت تاثیر قرار داده و زیر سوال ببرد این حق برای مرد محفوظ است که از اشتغال زن در خارج از خانه جلوگیری کند به عنوان مثال اگر محل فعالیت زن برخلاف صلاح و حیثیت خانواده باشد مرد می تواند به صورت دوستانه یا با طی کردن مراحل قانونی و با جبر از اشتغال زن جلوگیری کند.
همچنین اگر کار زن در خارج از خانه باعث خدشه وارد شدن به حیثیت او یا شوهر شود در این وضعیت هم مرد می تواند برای جلوگیری از اشتغال همسر در خارج از خانه اقدام کند به این معنا و که اقدام به تنظیم دادخواست منع اشتغال به کار زوجه کرده و در صورت ارائه مدارک مستدل و محکمه پسند با جبر قانونی از اشتغال همسر خود در خارج از خانه جلوگیری کند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: لایحه منع اشتغال زن
دادخواست الزام به تمکین و منع اشتغال زوجه
هرچند قانونگذار اشتغال زن در خارج از خانه را محترم شمرده و مورد تایید قرار داده است اما اگر همانطور که در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی آمده است اشتغال زن با مصالح خانوادگی و حیثیت دو طرف منافات داشته باشد یا باعث خدشه وارد شدن به شأن و منزلت طرفین گردد مرد می تواند مانع از اشتغال همسر در خارج از خانه شده و او را از این کار منع کند.
به عبارت دیگر وقتی زن به کار خارج از خانه اشتغال داشته باشد و حتی در حین عقد نکاح حق اشتغال به کار را از همسر خود گرفته باشد فقط در صورتی مرد می تواند مانع از اشتغال خارج از خانه همسر خود شود که به صورت دوستانه او را از این کار منع کند و اگر زن قبول نکند از طریق جبر قانونی برای ممانعت از اشتغال خارج از خانه همسر خود جلوگیری کند.
به عبارت دیگر برای آنکه مرد بتواند به صورت جبری از اشتغال خارج از خانه همسر خود جلوگیری کند باید ابتداء به مراکز الکترونیک قضایی مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست الزام به تمکین و منع از اشتغال زوجه خود نماید تا پس از طی شدن روال اداری بتواند از اشتغال همسر خود به صورت جبری جلوگیری کند.
اما باید به این نکته توجه داشت که تنظیم دادخواست الزام به تمکین و منع اشتغال زوجه به تنهایی و بدون ارائه مدارک لازم برای تایید منافات داشتن نوع کار با مصالح و شأن خانوادگی مقدور نیست.
به این معنا که مرد زمانی می تواند موفق به گرفتن رای الزام به تمکین و منع اشتغال زوجه شود که نوع شغل زوجه و شرایط آن با مصالح خانوادگی یا حیثیت طرفین منافات داشته باشد در غیر این صورت امکان گرفتن رای دادگاه مبنی بر تمکین و منع اشتغال زوجه میسر نمی شود.
نمونه دادخواست منع اشتغال زوجه
آشنایی با نمونه دادخواست منع اشتغال زوجه می تواند برای افرادی که درگیر این گونه مسائل هستند مفید بوده و آنها را با نحوه تنظیم این نوع دادخواست آشنا کند. در ادامه برای آشنایی مخاطبان نمونه متن دادخواست منع اشتغال به کار زوجه آورده می شود.
نمونه دادخواست منع اشتغال زوجه
ریاست محترم دادگاه خانواده
با سلام
اینجانب ……….. به موجب عقدنامه شماره ……. دفترخانه شماره …… شهرستان ….. با خوانده ……… عقد ازدواج دائم منعقد نموده ایم که حاصل این زندگی مشترک ……. فرزند دختر/پسر/بدون فرزند می باشد. لاکن خوانده پس از ازدواج علی رغم مخالفت بنده در ……… به عنوان …….. مشغول به کار شده است که شغل ایشان به دلیل ……. مخالف با حیثیت خانوادگی وضعیت اجتماعی و شغلی اینجانب می باشد و این در حالیست که درآمد بنده کفاف زندگی مشترک را می کند. به دلیل ساعات کاری زیاد، اشتغال ایشان، منافی مصالح خانوادگی است و ایشان قادر به ایفای وظایف زناشویی نمی باشند. لذا با تقدیم این دادخواست به استناد مواد ۱۱۰۲ و ۱۱۱۷ قانون مدنی رسیدگی و صدور حکم به ممنوعیت ایشان از اشتغال را استدعا دارم.
اجرای حکم منع اشتغال زوجه
اجرای حکم منع اشتغال زوجه به این صورت است که پس از صدور حکم منع اشتغال زوجه، مرد یا شوهر با در دست داشتن حکم مورد نظر می تواند به محل کار همسر مراجعه کرده و پس از نشان دادن حکم درخواست فسخ قرارداد کار همسر و مرخص نمودن او را نماید.
اگر پس از مراجعه همسر به محل کار زوجه و نشان دادن حکم منع اشتغال زوجه، کارفرما به حکم صادره تمکین نکند و عذر زوجه را نخواهد زوج باید به مراکز اجرای احکام در شعبه مربوطه مراجعه کرده و خواستار اجرای حکم بر اساس روال قانونی شود.
در این وضعیت اجرای احکام، شعبه مربوطه به صورت قانونی از کارفرما درخواست بیکار نمودن زوجه را کرده و پس از طی شدن روال قانونی اشتغال زوجه به پایان می رسد و در صورتی که کارفرما از قانون تمکین نکند ممکن است جریمه های سنگینی برای عدم تمکین از طرف مراجع قانونی برای کارفرما و زوجه در نظر گرفته شود.
تکلیف قراردادها و تعهدات کاری پس از منع به اشتغال زوجه
تکلیف قراردادها و تعهدات کاری پس از منع به اشتغال زوجه به این شکل است که پس از صدور رای، تمام تعهداتی که زن به واسطه شغل و حرفه خود به آنها ملتزم شده است فسخ می شود.
با این وجود اگر فسخ قرارداد و تعهدات کاری باعث آسیب و خسارت به کارفرما و دیگران شود آنها می توانند برای جبران خسارت، بر علیه زوجه اقامه دعوا کرده و خواستار گرفتن خسارت خود از طرف قرارداد که زن یا زوجه است شوند.
در این شرایط در صورتی که فسخ قرارداد زوجه با رای دادگاه باعث خسارت وارد شدن به کارفرما شده باشد زوجه موظف به پرداخت خسارات وارد شده است و مرد به صورت قانونی تعهدی در قبال پرداخت این خسارات ندارد.
مگر آنکه زوج شخصاً تمایل به پرداخته خسارت داشته باشد یا پس از توافق با همسر پرداخت همه یا بخشی از خسارت را برای گره گشایی از مشکل به عهده بگیرد.
در غیر این صورت از نظر قانونی برای پرداخت جریمه فسخ قرارداد کاری زوجه مسئولیتی به عهده زوج نیست و زن شخصاً در قبال خسارت وارد شده به کارفرما مسئول است و باید نسبت به پرداخت آن اقدام کند.
عواقب ادامه کار در صورت صدور حکم منع به اشتغال
عواقب ادامه کار در صورت صدور حکم منع اشتغال به این شکل است که اگر زوجه پس از صدور حکم منع اشتغال، به کار خود ادامه داده و راضی به فسخ قرارداد نباشد برای زوجه و کارفرما با توجه به شرایط جریمه مستمر در نظر گرفته می شود.
به عبارت دیگر در صورتی که پس از صدور رای عدم تمکین و اشتغال به کار زن از سوی دادگاه، زوجه به حکم صادر شده بی اعتنا بوده و به کار خود ادامه دهد به روش هایی که در قانون آمده است زوجه و کار فرمای او تحت فشار قرار گرفته و ملزم به اجرای قانون می شوند و اگر در این وضعیت زن بر ادامه کار خود اصرار داشته باشد ممکن است دادگاه جریمه های مستمری را برای او تعیین کرده و با استفاده از ابزارهای قانونی او را ملزم به پرداخت آن در حق همسر نماید.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل پایه یک دادگستری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.
سخن پایانی
آیا مرد می تواند مانع کار کردن همسر خود شود شاید سوالی متداولی باشد که ذهن بانوان را به خود مشغول کند. هرچند در قانون اساسی اشتغال به کار به عنوان یک حق قانونی برای همه شهروندان به رسمیت شناخته شده است اما برای اشتغال اقشار مختلف جامعه با توجه به مصالح جامعه و برای جلوگیری از برهم خوردن مبانی اجتماعی محدودیت های در نظر گرفته شده است که این امر در مورد اشتغال خارج از خانه خانم ها هم صدق می کند.
به عبارت دیگر بر اساس قوانین جاری اشتغال و امرار معاش حق طبیعی همه شهروندان از جمله خانم ها است اما قانونگذار برای جلوگیری از آسیب رسیدن به نهاد خانواده و بنیان های آن در ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی، اینگونه آورده است که شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانواده یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.
به این معنا که اگر شغل زن منافی مصالح خانواده بوده و یا به حیثیت خود یا مرد آسیب وارد نماید مرد حق دارد همسر خود را از اشتغال به آن کار منع کند و قانون هم از او حمایت می کند.
