رانندگی بدون گواهینامه یا تمدید نشده و مجازات آن

رانندگی بدون گواهینامه یا تمدید نشده کاری خلاف قوانین راهنمایی و رانندگی است و برای افراد خاطی با توجه به شرایط جریمه، جزای نقدی و حبس تعزیری در نظر گرفته می شود. به دلیل گسترش وسایل نقلیه موتوری و جلوگیری از خطراتی که ممکن است استفاده ناایمن از این وسایل برای شهروندان ایجاد کند مقررات راهنمایی و رانندگی وضع شده است به شکلی که همه شهروندان برای راندن خودرو باید دوره های آموزش رانندگی را بگذرانند تا بتوانند به شکل ایمن رانندگی کرده و از ایجاد موقعیت های خطرناک در جامعه جلوگیری شود. بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی افرادی می توانند اقدام به رانندگی و راندن خودروهای مختلف نمایند که دوره های آموزش رانندگی را در آموزشگاه های مورد تایید سازمان راهنمایی و رانندگی گذرانده و گواهینامه متناسب با وسیله نقلیه خود را دریافت کرده باشند. معمولا برای آزمودن سلامت راننده و در نظر گرفتن فاکتورهای سلامتی که یک راننده برای رانندگی ایمن  باید از آن ها برخوردار باشد گواهینامه های رانندگی برای دوره های مشخص صادر می شوند و پس از پایان دوره مورد نظر صاحب گواهینامه باید پس از انجام معاینات پزشکی لازم، اقدام به تمدید گواهینامه خود نمایند. بنابراین اگر کسی با گواهینامه تمدید نشده اقدام به رانندگی کند مرتکب کار غیرقانونی شده است و با توجه به شرایط مجازات جریمه برای او در نظر گرفته می شود.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه

مجازات رانندگی بدون گواهینامه در ماده 723 قانون مجازات اسلامی به شکل کامل و مبوسط آمده است. بر اساس این ماده قانونی اگر  شخصی بدون گواهینامه معتبر اقدام به رانندگی نمایند یا به هر نحوی راکب وسیله نقلیه موتوری باشد برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال محکوم می‌شود. باید توجه داشت که ممکن است برای فرد خاطی که بدون گواهینامه رانندگی می کند با توجه به شرایط دو ماه حبس تعزیری به جزای نقدی یک میلیون ریال  به صورت هم زمان با هم در نظر گرفته شود.

همچنین اگر افراد مختلف که گواهینامه ندارند پس از جریمه نقدی یا مجازات حبس تعزیری کار خود را دوباره تکرار نمایند با توجه به شرایط ممکن است برای آنها شش ماه حبس در نظر گرفته شود.

بنابر ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، اگر راننده بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی نماید علاوه بر آنکه وسیله نقلیه وی توقیف و به پارکینگ منتقل می‌شود راننده نیز برای اعمال قانون به مراجع قضایی معرفی می گردد.

 به عبارت دیگر اگر شخصی بدون داشتن گواهینامه رانندگی اقدام به رانندگی نماید بار اول با توجه به شرایط به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال محکوم می‌شود و اگر این کار خود را تکرار نماید ممکن است به حبس تا ۶ماه محکوم گردد.

مجازات رانندگی با گواهی نامه منقضی شده

مجازات رانندگی با گواهی نامه منقضی شده به دلیل آنکه فرد راننده دارای گواهی نامه بوده و فقط در تمدید آن کوتاهی کرده است به جریمه محدود می شود.

به بیان دیگر قانونگذار برای راننده ای که با گواهینامه منقضی شده رانندگی می کند فقط جریمه در نظر گرفته است چون در این شرایط راننده گواهینامه دارد و فقط برای تمدید آن اقدام نکرده است.

 از نظر قانونی تمدید نکردن گواهینامه به معنای نداشتن صلاحیت نیست و فقط در یک دوره زمانی مشخص باید معاینات پزشکی بخصوص سنجش بینایی راننده انجام شود تا شرایط راننده برای رانندگی ایمن مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد.

 رانندگی با گواهینامه منقضی شده بر خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی است و برای فرد متخلف جریمه در نظر گرفته می شود.

قانون جدید تصادف بدون گواهینامه

بر اساس قانون جدید تصادف بدون گواهینامه اگر راننده یا راکب وسیله نقلیه در هنگام تصادف مقصر شناخته شود و گواهینامه نداشته باشد باید تمامی خسارت فرد زیان داده را به او  پرداخت نماید.

در گذشته در صورت مقصر بودن راننده خسارت مالی و جانی فرد زیان دیده از سمت بیمه پرداخت می گردید اما بر اساس قانون جدید در صورتی که راکب یا راننده وسیله نقلیه گواهینامه نداشته باشد و مقصر شناخته شود خسارت وارده جانی و مالی  به عهده خود او است و هیچ خسارتی از سمت بیمه به او پرداخت نمی شود.

 البته باید توجه داشت که خسارات ناشی از تصادف برای فردی که علاوه بر مقصر بودن گواهینامه ندارد به پرداخت خسارات مالی و جانی به فرد آسیب دیده محدود نمی شود و برای فرد خاطی مشکلات حقوقی و قضایی متفاوتی را به وجود می آورد که از آن جمله می توان به تحمل حبس تا 5 سال و انتقال خودرو یا موتور به پارکینگ اشاره کرد.

همچنین در قانون جدید تصادف بدون گواهینامه اگر تصادف باعث وارد آمدن خسارت جانی به فرد ثالث و فوت او شود برای فرد مقصر بدون گواهینامه قتل عمد محسوب می‌شود و طبق قانون با او برخورد می شود.

همچنین بر اساس قانون جدید تصادف بدون گواهینامه،  اگر تصادف به علت بی احتیاطی راننده بدون گواهینامه نباشد از نظر قانونی او مقصر شناخته نمی شود.

 لازم به ذکر است که انواع بیمه ها هیچ گونه تعهدی برای پرداخت خسارت بابت آسیب های جانی به راننده مقصر بدون گواهینامه ندارند و خدمات پرداختی در این گونه پرونده ها در چهارچوب وظایف آنها قرار نمی گیرد.

سوالات متداول

در ادامه به سوالات متداولی که در زمینهء رانندگی بدون گواهینامه ذهن مخاطبان اینگونه پرونده‌ها را  به خود مشغول می کند پرداخت می شود.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول

مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول یکی از سوالات متداولی است که ذهن افراد بدون گواهینامه را که اقدام به رانندگی می کنند به خود مشغول می نماید.

برای پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس ماده 723 قانون مجازات اسلامی هر شخصی بدون گواهینامه قانونی و معتبر اقدام به رانندگی نمایند یا وسایل نقلیه موتوری را جابجا کند در صورت متوقف شدن به وسیله پلیس برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال محکوم می شود باید توجه داشت که ممکن است حبس تعزیری و جزای نقدی با توجه به شرایط خاطی به صورت همزمان برای او در نظر گرفته شود.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه منجر به فوت

مجازات رانندگی بدون گواهینامه منجر به فوت یکی دیگر از سوالات متداول در پرونده های رانندگی بدون گواهینامه است، در پاسخ به این سوال باید گفت که داشتن یا نداشتن گواهینامه در هنگام تصادف بخصوص تصادفاتی که منجر به فوت و جراحت می شود در صدور حکم بسیار موثر است.

در تصادفات رانندگی بدون گواهینامه منجر به فوت، فرد راننده بدون گواهینامه علاوه بر آنکه متهم به قتل غیر عمد می شود باید پاسگوی جرم نداشتن گواهینامه هم باشد که با توجه به شرایط به مجازات های تصویب شده در قانون مجازات اسلامی محکوم می شود.

قانونگذار در ماده 291 قانون مجازات اسلامی بی مبالاتی و بی احتیاطی را علت قتل غیر عمد یا شبه عمد می‌داند لذا نداشتن گواهینامه دلیل بر عمد بودن جرم ارتکابی در تصادف منجر به فوت نیست.

البته باید به این نکته توجه داشت که در پرونده های تصادف با موضوع نداشتن گواهینامه منجر به فوت، وقتی راننده بدون گواهینامه به علت بی احتیاطی یا بی مبالاتی باعث صدمات جانی و فوت افراد دیگر می شود هرچند این امر ممکن است بی‌مبالاتی و بی احتیاطی محسوب شده و قتل عمد در نظر گرفته نشود اما ممکن است دادگاه  برای جلوگیری از تخلفات رانندگی بدون گواهینامه، مجازات راننده بدون گواهینامه  متخلف را تشدید کرده و راننده متخلف را به مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی محروم کند.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر ۱۸ سال

مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر 18 سال یکی دیگر از سوالات متداولی است که در حوزه تخلفات رانندگی بدون گواهینامه مطرح می‌شود. برای پاسخ به این سوال باید به این نکته توجه داشت که رانندگی در سن زیر 18 سال قطعاً بدون گواهینامه محسوب می شود.

یعنی به صورت خودکار فرد زیر 18 سال مرتکب تخلف و  قانون شکنی شده است. طبق قوانین جاری راکبان وسایل نقلیه موتوری  یا رانندگانی که سن آنها بین 15 تا 18 سال باشد مرتکب قانون‌شکنی و تخلف در حوزه قوانین راهنمایی و رانندگی شدند و در صورت اثبات جرم برای آنها مجازات درجه 8 تعزیری در نظر گرفته می‌شود و راننده مجرم  به پرداخت جزای نقدی تا یک میلیون ریال محکوم می گردد.

همچنین اگر سن فرد راکب یا راننده وسایل نقلیه بین ۹ تا ۱۵ سال باشد، راننده متخلف برای تربیت و  تعدیل با قید تعهد از سوی والدین یا سرپرست قانونی آزاد می شود و اگر شخص راننده والدین واجد شرایطی نداشته باشد شخص موجهی از نزدیکان او می توانند با سپردن تعهد، اخطار یا تذکر او را آزاد نماید.

اگر سن راننده یا راکب وسیله نقلیه زیر ۹ سال باشد هیچ مجازاتی برای او در نظر گرفته نمی شود و از والدینش خواسته می شود که از رانندگی  کودک تا رسیدن به سن بلوغ و گرفتن گواهینامه جلوگیری نمایند.

سخن پایانی

رانندگی بدون گواهینامه یا تمدید نشده و مجازات آن با توجه به شرایط می‌تواند متفاوت باشد. مجازات رانندگی بدون گواهینامه در ماده 723 قانون مجازات اسلامی به صورت مبسوط درج شده است.

بر اساس این ماده قانونی هر شخصی بدون گواهینامه معتبر رانندگی نماید یا دسترسی به وسیله نقلیه  داشته باشد، برای بار اول به حبس تعزیه تا دو ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال محکوم می شود که ممکن است با توجه به شرایط هر دو این مجازات ها به صورت همزمان برای فرد متخلف در نظر گرفته شود و در صورت تکرار رانندگی بدون گواهینامه فرد متخلف به شش ماه حبس تعزیری محکوم می شود.

 مجازات رانندگی با گواهی نامه منقضی شده به دلیل آنکه شخص دارای گواهینامه در تمدید گواهینامه کوتاهی کرده و مرتکب تخلف یا جرم مشهودی  نشده است به جریمه نقدی محدود می شود.

قانون جدید تصادف بدون گواهینامه بر این امر تاکید دارد که در تصادفات منجر به آسیب، بیمه تعهدی در پرداخت خسارات ندارد و فرد متخلف باید خسارات وارد شده را شخصا پرداخت نماید.