آیا کارفرما میتواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد؟

کارفرما نمی تواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد چون در این نوع سفته به جای تاریخ سر رسید، عبارت تضمین، بابت حسن انجام کار درج می شود. در این وضعیت دارنده سفته یا صاحبکار می تواند با در دست داشتن سفته به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و  اقدام به تنظیم شکایت بر علیه کارگر کند. پس از ثبت شکایت و مشخص شدن شعبه رسیدگی کننده، کارفرما باید با در دست داشتن سفته و قرارداد (در صورت وجود قرارداد) به شعبه رسیدگی کننده مراجعه نماید تا با ارائه مدارک و مستندات معتبر، عدم حسن انجام کار یا ورود ضرر و زیان به خود را در دادگاه اثبات کند. پس از اثبات عدم حسن انجام کار یا مشخص شدن ضرری که در اثر کار نادرست و اشتباه کارگر به کارفرما وارد شده است دادگاه اجازه وصول سفته را صادر می کند. به این معنی که پس از طی شدن روند قانونی، دارنده سفته پس از گرفتن کارشناس می تواند ضرر و خسارات وارد شده را محاسبه کرده و آن را از امضا کننده سفته مطالبه نماید. بنابراین اگر به جای تاریخ سررسید در سفته، عبارت، ضمانت، بابت حسن انجام کار درج شده باشد امکان به اجرا گذاشتن سفته وجود ندارد و دارنده سفته باید از طریق محاکم قضایی شکایت خود را پیگیری کند.

سفته چیست و چه کاربردی دارد؟

سفته به  اوراق و اسناد تجاری گفته می شود که فرد صادر کننده متعهد می شود مبلغ مشخصی را عندالمطالبه و در زمان معین به دارنده سفته پرداخت کند.

سفته در اصطلاح حقوقی با نام فتح طلب نیز شناخته می شود و یکی از اوراق و اسناد تجاری پرکار برد در بازار مثل چک است که در معاملات مختلف کاربرد داشته و به وسیله اصناف مورد استفاده قرار می گیرد.

بر اساس ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سفته سندی است که بر اساس آن، صادر کننده سفته متعهد می شود مبلغ مشخصی را در تاریخ مقرر یا عندالمطالبه به شخص دیگر بپردازد. معمولاً مبلغ سفته به کسی پرداخت می شود که سفته در وجه او صادر شده است.

به طور کلی سفته یک سند تعهد، برای پرداخت وجهی مشخص است که اگر در وجه حامل  یا بدون نام گیرنده صادر شود هر شخصی آن را در دست داشته باشد در تاریخ مقرر و ثبت شده در سند می تواند مبلغ مورد نظر را از فرد صادر کننده مطالبه کند.

اما اگر نام گیرنده در سفته درج شده باشد فقط فرد نام برده می تواند مبلغ سفته را در سررسید سفته از صادر کننده مطالبه کند.

امروزه به دلیل آنکه فرایند مطالبه سفته سخت و زمان بر است در معاملات بازار کمتر کاربرد داشته و بیشتر به عنوان سندی برای ضمانت یا تعهد حسن انجام کار، کاربرد دارد.

نحوه تنظیم سفته

نحوه تنظیم سفته در قانون و به خصوص ماده ۳۸ قانون تجارت به وضوح آمده است. بر اساس این ماده قانونی صادر کننده سفته باید علاوه بر درج نام گیرنده، سررسید، مبلغ مورد نظر، مهر و امضا خود را  نیز در ذیل سفته درج نماید.

درج نام و نام خانوادگی، نشانی و محل سکونت صادر کننده سفته از دیگر نکاتی است که در تکمیل سفته  مهم بوده و می تواند در افزایش اعتبار و صحت آن موثر باشد.

بر اساس قانون، صادر کننده سفته می تواند آن را در وجه فرد مشخصی صادر کند که در این وضعیت باید نام و مشخصات فرد مورد نظر در قسمت گیرنده درج شود.

همچنین صادر کننده سفته می تواند آن را در وجه حامل صادر نماید در این وضعیت نیاز به درج نام شخص خاصی در سفته نیست و هر کسی که سفته را در اختیار داشته باشد می تواند به عنوان حامل، وجه آن را از صادر کننده سفته در زمان مشخص شده مطالبه کند.

برای به اجرا گذاشتن سفته باید به کجا مراجعه کرد؟

سفته ای که در معاملات تجاری مورد استفاده قرار می گیرد و بر اساس قانون تنظیم می شود با سفته ای که برای ضمانت یا تعهد حسن انجام کار تنظیم می شود متفاوت است.

به این معنا که سفته تنظیم شده برای تعهد یا ضمانت، حسن انجام ‌کار، قابلیت اجرا و اخذ وا خواست دادگستری را ندارد. به شکلی که دارنده سفته برای پیگیری آن، باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از ثبت شکایت، مراحل دادرسی را از طریق شعب دادگاه پیگیری نماید.

اما وقتی سفته به عنوان  اسناد تجاری برای نقل و انتقال پول صادر می شود. به اجرا گذاشتن سفته و گرفتن وا خواست برای  وصول آن ممکن است.

در این وضعیت دارنده سفته برای به اجرا گذاشتن آن باید به اداره وا خواست دادگستری مراجعه کند. سپس در ادامه پس از صدور وا خواست علیه صادر کننده سفته، دارنده سفته باید دادخواست حقوقی برای مطالبه سفته تنظیم کند.

پس از ثبت شکایت، برای صادر کننده سفته، ابلاغیه صادر شده و در ادامه احضاریه برای طرفین دعوا ارسال می شود و دادگاه در صورت ثبت درست سفته و روشن بودن وضعیت، فرد صادر کننده سفته را ملزم به پرداخت مبلغ درج شده در مهلت مشخص می کند.

چه زمان می توان سفته را به اجرا گذاشت؟

مهلت قانونی به اجرا گذاشتن سفته ۱۰ روز پس از تاریخ تعهد یا سررسید سفته است. بنابراین دارنده سفته باید در فاصله زمانی ۱۰ روز پس از اتمام سررسید سفته، اقدامات قانونی لازم را برای مطالبه آن انجام دهد و اگر مهلت ۱۰ روزه طی شود این سند تجاری به یک سند عادی تبدیل می شود و دارنده سفته نمی تواند با مراجعه به دادگستری، وا خواست سفته را بگیرد.

بلکه سفته به عنوان یک رسید معمولی در محاکم قضای قابل پیگیری می باشد. بنابراین مهلت ۱۰ روزه سررسید سفته برای مراجعه به دادگستری و گرفتن وا خواست مزیت این نوع سند است که باعث می شود وصول مبلغ سفته آسان تر شده و با سرعت بیشتری انجام می شود.

اما پایان مهلت ۱۰ روزه پس از اتمام تاریخ سر رسید سفته، باعث از بین رفتن این مزیت شده و دارنده سفته باید با ارائه سفته به عنوان یک سند معمولی به محاکم قضایی پیگیر مطالبه آن شود. همچنین باید به این نکته توجه داشت که اگر سفته ظهرنویسی شده باشد یعنی شخص دیگری به عنوان متعهد پشت آن را امضا کرده باشد.

در این وضعیت اگر دارنده سفته، یک سال پس از اتمام زمان سر رسید آن برای مطالبه سفته اقدام نکند. مطالبه سفته از فرد متعهد یا ظهرنویس منتفی شده و مطالبه مبلغ سفته، فقط از فرد صادر کننده آن امکان پذیر می شود.

سریع ترین راه برای مطالبه و وصول سفته

سریع ترین راه برای مطالبه و وصول سفته، گرفتن وا خواست یا به اجرا گذاشتن سفته است که  این روش به گواهی عدم پرداخت چک نیز شباهت دارد.

به این معنا که دارنده سفته ۱۰ روز پس از اتمام مهلت و سررسید آن، وقت دارد برای مطالبه سفته به دادگستری مراجعه کرده و اقدام به گرفتن وا خواست یا اجرای سفته  کند.

گرفتن وا خواست یا به اجرا گذاشتن سفته به معنای آن است که دارنده سفته می خواهد وصول مبلغ درج شده در سفته را از طریق قانونی پیگیری کرده و مبلغ مورد نظر را از فرد صادر کننده و ضامنین یا ظهرنویسان مطالبه کند.

در این وضعیت به محض صدور وا خواست در مراجع قانونی، ابلاغیه ای برای صادر کننده یا ظهر نویسان سفته صادر می شود که از آنها می خواهد نسبت به پرداخت وجه مندرج در سفته اقدام کنند.

با این تفاوت که اگر سفته به عنوان ضمانت حسن انجام کار از سوی کارگر به کارفرما داده شده باشد شرایط متفاوت است و دارنده سفته نمی تواند برای گرفتن وا خواست و اجرای سفته اقدام کند.

چون در این گونه سفته ها به جای سر رسیده سفته و مبلغ آن، عبارت ضمانت حسن انجام کار نوشته می شود. به همین دلیل، دارنده سفته در صورت وجود مشکل باید به مراکز قانونی مراجعه کند تا پس از اثبات کار شکنی یا عدم انجام کار به شکل درست به وسیله کارگر، ضرر و زیان کارفرما از او مطالبه شود.

سخن پایانی

آیا کارفرما می تواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد؟ شاید سوال متداول و رایجی باشد که ذهن مخاطب یا افراد درگیر در این نوع مسائل را به خود مشغول کند.

در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر به جای سررسید در سفته، عبارت، ضمانت، حسن انجام کار درج شده باشد، کارفرما نمی تواند سفته کارگر را به اجرا گذاشته و از دادگستری وا خواست بگیرد. چون سفته برای ضمانت، حسن ‌انجام ‌کار و ضمانت عملکرد کارگر ارائه شده است.

در چنین وضعیتی صاحبکار یا دارنده سفته  در صورت کار شکنی کارگر یا عدم حسن انجام کار از سوی او، باید با در دست داشتن سفته به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از تنظیم دادخواست شکایت و ضمیمه کردن سفته ضمانت حسن انجام کار، پیگیر تخلف انجام شده یا دریافت خسارات وارد شده به خود باشد.