تعداد وکیل در پرونده کیفری با توجه به نیاز و توان مالی طرفین پرونده ممکن است متفاوت باشد. بر اساس اصل سی و پنجم قانون اساسی، انتخاب وکیل تضمینی کیفری، جزء حقوق اولیه طرفین دعوا در پرونده های مختلف است و قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز بر این حق تاکید می کند. در ماده ۲ قانون آیین دادرسی دادگاه عمومی و انقلاب آمده است که «هیچ دادگاهی نمی تواند به دعوایی رسیدگی کند مگر آنکه شخص یا اشخاص ذینفع یا وکیل، قائم مقام یا نماینده قانونی آنان رسیدگی به دعوا را برابر قانون درخواست نموده باشد.» بر اساس ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری هر یک از طرفین دعوا در محاکم کیفری ۲ حداکثر می توانند دو وکیل برای پیگیری پرونده خود انتخاب و معرفی کنند و بر اساس ماده ۳۸۵ همین قانون در محاکم کیفری ۱ نیز هر یک از طرفین دعوا حداکثر می توانند سه وکیل برای پیگیری پرونده کیفری خود انتخاب و معرفی کنند.
پرونده کیفری چیست و چرا طرفین دعوا می توانند بیش از یک وکیل انتخاب نماید؟
پرونده کیفری به پرونده هایی گفته می شود که در آن به جرائم ممنوع شده از سوی قانون پرداخته می شود. به عبارت دیگر قانونگذار برای جلوگیری از بی قانونی و هرج و مرج در جامعه، انجام برخی از کارها را ممنوع کرده و برای آن ها مجازات های مشخص سنگینی در نظر گرفته است به این جرائم تحت عنوان جرایم کیفری رسیدگی می شود.
معمولا پرونده های کیفری حساس ترین و پیچیده ترین نوع پرونده ها در سیستم قضایی هستند که پیگیری یا رسیدگی به آنها پیچیدگی ها و مشکلات خاص خود را دارد.
از جمله موضوعات مهم در پرونده های کیفری می توان به مواردی مثل سرقت، کلاهبرداری، قتل، ضرب و جرح، خیانت در امانت، خفت گیری و غیر اشاره کرد.
جرایم کیفری، با توجه به شرایط، جرایم نسبتا سنگینی هستند که مستقیماً حقوق و آزادی هایی فردی شهروندان را تحت تاثیر قرار می دهند. لذا انتخاب بیش از یک وکیل در اینگونه پرونده ها می تواند تاثیر زیادی در نتیجه پرونده و موفقیت طرفین دعوا داشته باشد.
به همین دلیل قانونگذار در ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری این حق را به طرفین دعوا در پرونده های فعال در محاکم کیفری ۲ داده است که حداکثر دو وکیل برای پیگیری روند پرونده خود انتخاب مراجع قضایی معرفی نمایند و در ماده ۳۸۵ همین قانون، طرفین دعوا در پرونده های مفتوح در محاکم کیفری یک، حداکثر می توانند تا سه وکیل برای پیگیری پرونده خود در اختیار داشته و به محاکم قضایی معرفی کنند.
به چه دلیل طرفین دعوا در پرونده های کیفری می توانند بیش از یک وکیل داشته باشند؟
پرونده های کیفری به لحاظ موضوع جرم و شرایط، پیچیدگی های خاص خود را دارند که داشتن تعداد بیش از یک وکیل، می تواند برای طرفین دعوا مفید باشد و امکان موفقیت آنها را افزایش دهد.
همانطور که گفته شد قانونگذار این حق را به طرفین دعوا در پرونده های کیفری داده است که بیش از یک وکیل برای پیگیری روند رسیدگی قانونی پرونده خود انتخاب کرده و در اختیار داشته باشند.
از مزایا و محاسن داشتن بیش از یک وکیل پرونده های کیفری می توان به مواردی مانند تقسیم کار، انتخاب وکیل با تخصص های مورد نیاز برای تسریع در روند کار، پوشش بیشتر در جلسات دادگاه و تسهیل در روند پیگیری پرونده اشاره کرد.
◁◁ مطلب پیشنهادی: هزینه وکیل برای شکایت کیفری
عوامل موثر در انتخاب تعداد وکیل در پرونده های کیفری
در پرونده های کیفری بر اساس قانون طرفین دعوا می توانند بیش از یک وکیل برای پیگیری روند پرونده در اختیار داشته باشند تا روند کار آنها تسریع شده و بهتر بتواند از حق و حقوق خود دفاع کند.
از جمله عوامل موثر در انتخاب تعداد وکیل در پرونده های کیفری می توان به مواردی مانند پیچیدگی پرونده، توان مالی و نیاز شاکی یا متهم، اهمیت پرونده به لحاظ تاثیر نتیجه آن در زندگی طرفین دعوا، تعامل با دادگاه، تسهیل در روند ارائه مدارک یا ارائه بموقع لایحه دفاعیه و رد اتهامات وارد شده اشاره کرد.
هرچند قانونگذار در ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری حق انتخاب حداکثر تا دو وکیل را برای طرفین دعوا در محاکم کیفری ۲ محفوظ دانسته و در ماده ۳۸۵ همین قانون در محاکم کیفری ۱ نیز، حق انتخاب حداکثر تا ۳ وکیل را برای طرفین دعوا محفوظ دانسته است اما تعامل با قاضی و استقبال مسئول رسیدگی به پرونده می تواند در انتخاب این تعداد تاثیرگذار باشد چون عدم استقبال دادگاه رسیدگی کننده به پرونده کیفری از تعداد بیش از یک وکیل ممکن است شرایط را پیچیده کند.
آیا داشتن چند وکیل برای پیگیری پرونده های کیفری لازم و ضروری است؟
هرچند داشتن چند وکیل برای پیگیری پرونده های کیفری می تواند باعث تسریع در روند پیگیری پرونده و احقاق حق، کاهش مجازات یا تبرئه متهم شود.
اما داشتن چند وکیل در پرونده های کیفری امری لازم و ضروری نیست چون در پاره ای از موارد انتخاب یک وکیل با تجربه و مسلط به قوانین می تواند برای مدیریت پرونده و به نتیجه رساندن آن کافی باشد.
بنابراین در انتخاب وکیل برای پیگیری پرونده های کیفری و افزایش تعداد آنها باید شرایط پرونده، سابقه و تجربه وکیل مورد نظر، مدارک و شواهد موجود، وضعیت طرفین مقابل دعوا سنجیده شود. سپس با توجه به شرایط نسبت به افزایش تعداد وکیل پرونده اقدام گردد.
چون افزایش بدون ملاحظه تعداد وکلاء یک پرونده ممکن است باعث پیچیده شدن روند کار، تداخل مسئولیت ها و وقف افتادن در روند دادرسی شود.
تعداد وکیل در دادسرا
زمانی که پرونده های کیفری در مراحل مقدماتی و در دادسرا در دست بررسی هستند طرفین دعوا فقط حق انتخاب یک وکیل برای معرفی به دادگاه را دارند.
مگر آنکه امکان تسری تبصره ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری برای طرفین دعوا وجود داشته باشد که می گوید در پرونده‌های کیفری ۲، طرفین دعوا می‌توانند حداکثر ۲ وکیل برای پیگیری روند کار خود به دادگاه رسیدگی کننده معرفی کنند.
اما همانطور که گفته شد پس از ارسال پرونده از دادسرا به محاکم کیفری ۱ و ۲، بر اساس قانون طرفین دعوا در پرونده های کیفری حداکثر تا دو نفر وکیل و در پرونده های کیفری ۱ حداکثر می توانند تا سه نفر وکیل برای پیگیری روند دادرسی پرونده خود به محاکم قضایی معرفی کنند.
همچنین در مراحل بعدی رسیدگی به پرونده های کیفری ۱ و ۲ در محاکم تجدید نظر استان و دیوان عالی کشور محدودیتی برای انتخاب وکیل پیش بینی نشده است.
مگر آنکه ماده ۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی مبنی بر انتخاب حداکثر دو وکیل در محاکم تجدید نظر و دیوان عالی کشور در این مورد تسری داده شود و طرفین دعوا ملزم به رعایت این ماده قانونی باشند.
در چه جرایم کیفری تشکیل جلسه دادگاه، بدون حضور وکیل متهم ممنوع و فاقد اعتبار است؟
بر اساس ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری ناظر به بندهای الف تا ت ماده ۳۰۲ قانون مذکور، جرایمی که مجازات آنها حبس ابد، مجازات تعزیری درجه ۳ و بالاتر، سلب حیات، قطع عضو و جنایات عمدی مستلزم پرداخت نصف دیه کامل و بیشتر هستند حضور وکیل تسخیری یا انتخابی متهم برای قانونی بودن جلسه رسیدگی، ضروری و لازم است و بدون حضور وکیل انتخابی یا تسخیری جلسه رسیدگی به پرونده فاقد اعتبار است.
همچنین بر اساس ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری در جرائم اطفال و نوجوانان نیز حضور وکیل تسخیر یا انتخابی برای متهم ضروری و لازم است که این امر در جرائم تعزیری درجه ۶ و بالاتر یا جرائم مستلزم پرداخت دیه و ارش پیش از خمس دیه کامل نیز صدق می کند.
سخن پایانی
تعداد وکیل در پرونده کیفری با توجه به شرایط پرونده و نیاز طرفین دعوا ممکن است بین ۱ تا سه نفر در نوسان باشد.
در شرایط معمولی و پرونده هایی که پیچیدگی خاصی ندارند انتخاب یک وکیل حق مسلم هریک از طرفین دعوا در پرونده های کیفری و غیره است.
اما در صورتی که بنا بر نیاز و پیچیدگی های پرونده، طرفین دعوا در پرونده های کیفری تمایل به انتخاب تعداد بیشتری وکیل داشته باشند این تعداد در قانون مشخص شده است.
بر اساس ماده ۳۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری در پرونده های کیفری ۲ هر یک از طرفین دعوا حداکثر می توانند دو وکیل برای پیگیری روند پرونده کیفری خود در اختیار داشته باشند و بر اساس ماده ۳۸۵ همین قانون در پرونده های کیفری ۱ هریک از طرفین دعوا حداکثر می توانند تا سه وکیل برای پیگیری روند دادرسی پرونده خود انتخاب و استخدام کنند.
