دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی چیست؟

دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی به معنای آن است که خوانده بتواند برای رفع اتهام و حفظ حق خود، اقدامات و استراتژی  های مناسبی را به کار گرفته و اعمال نماید. باید خاطرنشان کرد که دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی محدود به ارائه سند و قرارداد نمی شود و خوانده می تواند بر اساس قانون، عقل، عادت و غیره برای رفع تصرف عدوانی اقدام کند. به عبارت دیگر دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی به معنای آن است که فرد خوانده یا همان فردی که شکایت تصرف عدوانی بر علیه او تنظیم شده است بتواند با استفاده از راهکارهای قانونی و ارائه مدارک یا مستندات مناسب از حق خود دفاع کرده و مالکیت خود را بر روی ملک مورد نظر اثبات نماید.

تصرف عدوانی به چه معناست؟

تصرف عدوانی زمانی معنا پیدا می کند که  یک شخص بدون اجازه و رضایت صاحب ملک یا به زور مال غیر منقول شخص دیگر را به تصرف خود دربیاورد.

عدوان  در لغت به معنای انجام کاری به زور و یا به حالت تجاوزکارانه است، در واقع تصرف عدوانی نوعی از غصب مال دیگران است که در فقه و مبحث غصب نیز به آن اشاره شده است.

تصرف عدوانی در ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی چنین تعریف شده است. « دعوای تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرّف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید.»

لازم به ذکر است که این تعریف فقط شامل اموال غیر منقول می شود و اموال منقول مثل ماشین، تلفن همراه و غیره را در بر نمی گیرد.

به عبارت ساده تصرف عدوانی زمانی محقق می شود که یک فرد بدون رضایت صاحب یا متصرّف قبلی،  مال یا ملک غیر منقول او را از تصرفش خارج کرده و متصرّف یا صاحب قبلی ملک خواهان اعاده تصرف و پس گرفتن ملک مورد نظر باشد.

باید به این نکته توجه داشت که در تصرف عدوانی صرفاً داشتن سابقه تصرف بر ملک مورد نظر توسط فرد شاکی برای اعاده آن کافی است و نیاز نیست فرد شاکی مالکیت خود را بر ملک مورد نظر اثبات کند.

دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی چیست؟

دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی به معنای آن است که فرد خوانده بتواند با ارائه مدارک و اسناد معتبر یا استفاده از راهکارهای قانونی مالکیت خود را بر مال مورد نظر اثبات نماید.

لازم به ذکر است که دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی به ارائه سند یا قرارداد اثبات کننده مالکیت او بر روی ملک مورد نظر محدود نمی شود و  خوانده در رفع تصرف عدوانی می تواند  از اهرم های قانونی دیگر مثل عقل و عادت نیز کمک بگیرد.

بنابراین دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی به اقدامات و راهکارهای قانونی اطلاق می شود که از طرف خوانده یا کسی که شکایت عدوانی بر علیه او تنظیم شده است برای اثبات مالکیت بر ملک مورد نظر به مراجع قانونی ارائه می‌ شود.

چگونه می توان از اتهام تصرف عدوانی رفع اتهام کرد؟

برای رفع اتهام از تصرف عدوانی باید مدارکی در تایید مالکیت خوانده بر ملک مورد نظر وجود داشته باشد و اگر فرد خوانده مدارک یا مستنداتی در رفع اتهام از تصرف عدوانی در اختیار نداشته باشد باید بتواند با معرفی شاهد یا شاهدان معتبر، تقدم خود را در تصاحب ملک مورد نظر بر فرد متصرّف اثبات کند.

آیا می توان نسبت به اتهام تصرف عدوانی اعتراض کرد؟

نسبت به اتهام تصرف عدوانی می توان اعتراض نمود، به این معنا که وقتی اتهام تصرف عدوانی به یک فرد نسبت داده می شود و او به دلایل مختلف نمی تواند به شکل مناسب از خود دفاع کند و حکم رفع تصرف برای او صادر می شود.

فردی که حکم بر علیه او صادر شده است می تواند با ارائه مدارک لازم  و تنظیم لایحه اعتراض نسبت به حکم صادر شده نارضایتی خود را اعلام کرده و از مرجع قضایی رسیدگی کننده بخواهد که پرونده را برای بررسی مجدد به دادگاه تجدید نظر ارسال کند.

در ادامه اگر مدارک ارائه شده از سوی خوانده از کیفیت و اعتبار لازم برخوردار باشد امکان نقض حکم اولیه وجود دارد و ممکن است حکم رفع تصرف لغو شود.

انواع تصرف عدوانی

تصرف عدوانی یا غصب اموال دیگران به دو دسته کلی تصرف عدوانی حقوقی و کیفری تقسیم می شود. تفاوت تصرف عدوانی حقوقی و کیفری در اثبات سوء نیت فرد مجرم است.

به این معنا که در دعوای حقوقی نیاز  به اثبات سوء نیت فرد مجرم نیست در حالی که در دعوای تصرف عدوانی کیفری باید سوء نیت فرد مجرم به اثبات برسد که در ادامه به صورت مختصر به آنها پرداخته می شود.

• تصرف عدوانی حقوقی

تصرف عدوانی حقوقی نوعی از تصرف یا غصب اموال غیر منقول دیگران است که پس از اثبات عدوانی بودن تصرف، مال تصرف شده به صاحب آن بازگردانده شده و هیچ مجازاتی برای فرد متصرّف در نظر گرفته نمی شود.

از جمله شروطی که برای تصرف عدوانی حقوقی در نظر گرفته می شود عدم وجود سابقه تصرف به وسیله متهم است به این معنا که فرد متصرّف نباید هیچگونه سابقه ای در تصرف عدوانی داشته باشد.

شرط دوم در تصرف عدوانی حقوقی آن است که تصرف به صورت عدوانی انجام شده باشد و تصرف انجام شده باعث تضییع حقوق و دارایی های صاحب آن گردد.

شرط دیگر تصرف عدوانی حقوقی آن است که مال یا دارایی تصرف شده از نوع منقول مثل زمین یا ملک باشد. همچنین مرجع رسیدگی کننده به تصرف عدوانی حقوقی، دادگاه های عمومی حقوقی است و در صورت اثبات تصرف عدوانی حقوقی فقط رفع تصرف انجام شده و برای فرد خوانده مجازات در نظر گرفته نمی شود.

• تصرف عدوانی کیفری

تصرف عدوانی کیفری نوعی از تصرف عدوانی است که در آن مال غیر منقول یک فرد بدون رضایت و تمایل او به وسیله فرد دیگر غصب یا تصاحب شود. منتهی در تصرف عدوانی کیفری باید سوء نیت فرد متصرّف به اثبات برسد تا رفع تصرف انجام شود.

همانطور که گفته شد مرجع رسیدگی کننده به تصرف عدوانی کیفری دادگاه های کیفری و دادسرا های محل قرارگیری ملک مورد نظر هستند و اگر فرد شاکی بتواند تصرف عدوانی کیفری را به اثبات برساند نه تنها مال تصرف شده به او بازگردانده می شود بلکه فرد متصرّف نیز به مجازات حبس از یک ماه تا یک سال محکوم می گردد.

مهلت اقامه طرح دعوای تصرف عدوانی

مهلت  قانونی مشخصی برای اقامه طرح دعوای تصرف عدوانی تعیین نشده  و این امر در ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی تایید شده است.

به عبارت دیگر وقتی یک ملک یا مال غیر منقول به وسیله افراد دیگر بدون رضایت و تمایل صاحب آن غصب و تصرف می شود، فرد مالک یا صاحب ملک باید از زمان تسلط خوانده یا فرد متصرّف بر روی ملک مورد نظر نسبت به تنظیم دادخواست رفع تصرف عدوانی اقدام کند  یا در اولین فرصت پس از اطلاع از این امر برای اقامه دعوا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و نسبت به تنظیم  و ثبت دعوای تصرف عدوانی اقدام نماید.

چه مرجع قانونی به دعوای تصرف عدوانی رسیدگی می کند؟

اگر نوع دعوای تصرف عدوانی حقوقی باشد مرجع صالح برای رسیدگی به آن دادگاه عمومی حقوقی است. لازم به ذکر است که در دعوای تصرف عدوانی حقوقی فقط به رفع تصرف فرد متصرّف پرداخته می شود و برای متصرّف مجازات خاصی در نظر گرفته نمی شود. اما در دعوای تصرف عدوانی کیفری مرجع صالح برای رسیدگی به این دعوا دادسرا و دادگاه کیفری هستند.

همچنین اگر تصرف عدوانی کیفری ثابت شود علاوه بر آنکه رفع تصرف انجام می شود و وضع به حالت سابق و قبل از تصرف برگردانده می شود ممکن است برای فرد متصرّف مجازات حبس از یک ماه تا یک سال نیز به همراه داشته باشد.

سخن پایانی

دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی چیست شاید سوالی باشد که ذهن مخاطبان یا افراد درگیر در این نوع پرونده ها را به خود مشغول کند.

در پاسخ به این سوال باید گفت، وقتی اتهام تصرف عدوانی یک ملک به خوانده زده می شود فرد خوانده باید با ارائه مدارک و اسناد معتبر یا با استفاده از اهرم های قانونی و غیره برای رفع اتهام تصرف عدوانی اقدام کند.

معمولا تصرف ملک یا مال غیر منقول یک فرد بدون رضایت و تمایل او به وسیله افراد دیگر با عنوان تصرف عدوانی شناخته می ‌شود.

دفاع خوانده در رفع تصرف عدوانی با ارائه مدارک و مستندات معتبر امکان پذیر است. بر اساس قانون ، مرجع رسیدگی کننده به دعوای تصرف عدوانی، مرجع قضایی محل قرارگیری ملک مورد اختلاف است.