محاسبه دیه تصادف شخص ثالث

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در زمان تصادفات مطرح می‌شود مسئله محاسبه دیه تصادف است؛ محاسبه دیه تصادف بر اساس نظرات پزشکی قانونی و یا رای دادگاه توسط وکیل و متخصص پرونده های دیه انجام می‌شود؛  در این مقاله از سایت وکالتم قصد داریم به صورت کامل به بررسی نحو محاسبه دیه بپردازیم با ما همراه باشید.

تعریف دیه تصادف در قانون

همانطور که می دانید در چندین سال گذشته نرخ تصادفات رانندگی در ایران، به شدت افزایش یافته است. به همین دلیل سالانه هزاران نفر بر اثر بروز اینگونه حوادث، دچار آسیب جانی و مالی می شوند. به همین دلیل دعاوی مربوط به دیه نیز، به یکی از مهمترین و البته رایج ترین انواع پرونده های قضایی تبدیل شده اند. در قانون مجازات اسلامی، دیه ای که جهت تصادف پرداخت می شود، در واقع نوعی مجازات است‌.

 افرادی که به هر دلیلی امکان قصاص آن ها وجود ندارد، اگر در تصادف رانندگی مقصر شناخته شوند، ملزم به پرداخت دیه خواهند بود. به عنوان مثال گاهی فردی در تصادفات رانندگی، به علت تخلفاتی مانند سبقت غیر مجاز، سرعت بالا و …..به شخص ثالث آسیب جسمانی وارد می نماید، در این صورت موظف است برای جبران خسارت به او دیه پرداخت کند‌. دیه یا خسارت تصادف انواع مختلفی دارد، و در قانون مجازات اسلامی بسیار به آن پرداخته شده است.

چه کسی باید دیه تصادف را بپردازد؟

پرداخت خسارت تصادف طبق نظر قانونگذار و در شایع ترین حالت ممکن، بر عهده شرکت های بیمه خواهد بود‌. فردی که خودرو خریداری می کند، می بايست با طی نمودن برخی مراحل قانونی، خودروی خود را بیمه کند. اینگونه هرگاه با ماشین مورد نظر تصادفی رخ دهد، مطابق قانون، شرکت بیمه باید دیه شخص ثالث را به صورت تمام و کمال به او پرداخت نماید.

شرکت بیمه نیز معمولا محدودیتی در این خصوص نداشته، و با صلاحدید دادگاه مقدار دیه هرچقدر که باشد، آن را پرداخت خواهد کرد. اما گاهی خودرو بیمه نیست.‌ در این صورت قانونا پرداخت دیه تصادف بر عهده شرکت بیمه نخواهد بود‌. یا گاهی دیده می شود راننده خودروی متخلف که موجب ایجاد خسارت به شخص ثالث شده است، از صحنه جرم فرار کرده و دیگر امکان پیدا کردن او وجود ندارد. در این صورت شخص خسارت دیده می تواند، دیه خود را از صندوق تأمین خسارت های بدنی دریافت کند.

مواردی که مشمول دیه تصادف می شوند

طبق قانون تمامی کسانی که به عنوان شخص ثالث به شمار می روند، مشمول دریافت دیه خواهند بود. این افراد شامل موارد زیر می شوند:

• عابرین پیاده

در بسیاری از تصادفات رانندگی شاهد خسارت دیدن عابرین پیاده هستیم. به عنوان مثال عابر پیاده در حال رد شدن از خیابان است، و خودروی مقصر با برخورد به او باعث شکستن دست و پا، قطع عضو و …..اش خواهد شد. در این صورت عابر پیاده، می تواند قانونا خسارت تصادف را مطالبه و دریافت نماید.

• سرنشین خودروی زیان دیده

سرنشینان خودروی زیان دیده نیز، به طور حتم مشمول دریافت دیه خواهند بود‌. در تصادف رانندگی خودروی مقصر با برخورد به خودروی دیگر موجب بروز خسارت می شود. در این صورت راننده خودروی زیان دیده، می تواند دیه خود را مطالبه کند.

• سرنشین خودروی مقصر

بر خلاف تصور عموم، سرنشینان و رانندگان خودروهای مقصر نیز، مشمول دریافت دیه تصادف خواهند بود. البته خودروی مقصر، شخص ثالث محسوب نمی شود. اما چون حق بیمه پرداخت کرده است، در صورتی که در تصادف آسیب ببیند، از طرف شرکت بیمه به او دیه تعلق گرفته و پرداخت می شود.

محاسبه دیه تصادف در ماه حرام

ماه های حرام شامل محرم، ذی الحجه، صفر و….می شوند. اگر تصادف در این ماه ها رخ دهد، شرایط دیه کاملا متفاوت خواهد بود. در صورتی که در این ماه ها، تصادفی منجر به فوت شود، به اندازه یک‌ سوم دیه کامل انسان، به خانواده متوفی بیشتر دیه پرداخت خواهد شد. برای مثال دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱معادل ۶۰۰میلیون تومان است‌.

اگر تصادف در ماه حرام رخ داده و منجر به فوت کسی شود، شرکت بیمه علاوه بر ۶۰۰میلیون، ثلث دیه کامل (معادل ۲۰۰میلیون) تومان را نیز به دیه فرد متوفی اضافه خواهد کرد. اما دیه تصادف در ماه های حرام تنها در صورتی افزایش می یابد که حادثه منجر به فوت شود‌. اگر حادثه باعث آسیب جسمانی شود، مقدار دیه در ماه های حرام تفاوتی با ماه های دیگر نخواهد داشت.

دیه در تصادفی که راننده گواهینامه نداشته است

همانطور که می دانید داشتن گواهینامه، مهمترین قانون رانندگی در تمامی کشور ها می باشد. بدون داشتن گواهینامه هیچ شخصی اجازه رانندگی ندارد‌. اما باز هم دیده می شود در بسیاری از موارد، برخی از افراد بدون گواهینامه در خیابان ها اقدام به رانندگی می کنند‌. حال اگر در طی رانندگی این افراد تصادفی رخ دهد، شرایط دیه تصادف کاملا متفاوت خواهد بود‌.

 اگر در تصادف شخص بدون گواهینامه زیان دیده باشد، به او از طریق بیمه نامه خودروی مقصر دیه پرداخت می شود. اما شخصی که بدون گواهینامه رانندگی نموده است، با وجود اینکه دیه دریافت می کند، مطابق قانون برای این تخلف خود ممکن است به چندین ماه حبس تعزیری محکوم شود. چرا که رانندگی بدون دارا بودن گواهینامه، عملا جرم تلقی شده، و می تواند باعث به خطر افتادن جان و مال شهروندان شود‌.

 اما در حالت دیگر فرض کنیم فردی که گواهینامه ندارد در تصادف مقصر است، و موجب وارد آمدن خسارت به خودروی دیگر شده است‌. در این صورت تکلیف چیست؟ در چنین شرایطی مطابق قانون دیه تصادف از طریق بیمه نامه فرد بدون گواهینامه، به فرد خسارت دیده پرداخت خواهد شد. اما اگر در تصادف به شخصی که گواهینامه ندارد و مقصر هم شناخته شده است، خسارتی وارد شود، به او دیه تعلق نخواهد گرفت. در نتیجه باید خود خسارات وارده و هزینه های درمانش را پرداخت نماید.

نحوه محاسبه دیه و پرداخت دیه تصادفات

محاسبه دیه در تصادفات هیچ تفاوتی با سایر حوادث ندارد. در صورتی که شخصی در تصادفی دچار زیان جسمی شود، می‌تواند دیه اش را مطابق قانون مجازات اسلامی دریافت نماید. اما میزان دیه بستگی به میزان آسیب دیدگی و جراحت دارد. اگر تصادف منجر به فوت شود، شرکت بیمه دیه کامل انسان معادل ۶۰۰میلیون تومان را پرداخت خواهد کرد.

 اما اگر دیه منجر به خسارات جزئی تر شود، بر اساس درصدی از دیه کامل، به فرد زیان دیده دیه پرداخت خواهد گردید.‌ برای مثال گاهی در تصادفات فردی دچار شکستگی دندان می شود، در این صورت دیه کامل انسان به او تعلق نمی گیرد‌. بلکه تنها دیه تصادف شکستگی دندان را، دریافت خواهد کرد.

محاسبه دیه تصادف سال 1401

مبلغ دیه کامل در سال ۱۴۰۱ به میزان ۶۰۰ میلیون تومان، معادل ۶ میلیارد ریال است.

جدول ارش و دیه

توجه کنید که مقدار ارش با نظر دادگاه تعیین می‌شود اما برای محاسبه دیه، می‌توانیم به جدول دیه در سال ۱۴۰۱ رجوع کنیم:

روند رسیدگی قانونی به تعیین خسارت تصادفات

شخص خسارت دیده، برای دریافت دیه ناشی از تصادف، می بايست به مراجع قضایی رجوع کند. در این صورت مقصر و خسارت دیده، طی جلسات دادرسی مشخص خواهند گردید. سپس کارشناسان پزشکی قانونی با بررسی های دقیق، میزان آسیب دیدگی را مشخص می نمایند، و دادگاه نیز طبق نظر آن ها مقدار دیه را تعیین خواهد کرد. پس از اینکه میزان دیه مشخص شد، شرکت بیمه موظف است، خسارت تصادف شخص ثالث را به صورت تمام و کمال به او پرداخت نماید.