چند بار میشود به رای دادگاه اعتراض کرد؟

طرفین دعوا در صورتی می توانند به رای صادر شده از دادگاه اعتراض کنند که رای نهایی و قطعی نشده باشد. به طور کلی بر اساس قانون طرفین دعوا یک بار می توانند به آراء صادر شده اعتراض نمایند. البته با توجه به این نکته که رای صادر شده قابل اعتراض باشد و فرد معترض در زمان و مهلت قانونی مشخص شده برای اعتراض به آن اقدام کند. روش های اعتراض به آراء صادر شده با توجه به نوع و زمان اعتراض با عناوینی مانند تجدید نظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی، اعتراض شخص ثالث و غیره شناخته می شود.

اعتراض به رای دادگاه تابع چه مسائلی است؟

اعتراض به رای دادگاه یک فرایند قانونی پذیرفته شده است به این معنا که اگر طرفین دعوا از رای صادر شده راضی نباشند در صورتی که رای قطعی نباشد می‌توانند به آن اعتراض کرده و خواستار تجدید نظر یا اعاده دادرسی شوند.

باید به این نکته توجه داشت که اعتراض به رای صادر شده تابع مسائلی مانند موضوع خاص و نوع رای صادر شده است. بنابراین اگر رای صادر شده برای یک پرونده قطعی نباشد قابل اعتراض بوده و طرفین ذینفع یک بار می توانند به رای صادر شده اعتراض کنند.

مفهوم مهلت قانونی برای اعتراض به معنای آن است که رای صادر شده برای یک پرونده قابلیت اعتراض دارد و با توجه به موضوع خاص و رای صادر شده می توان از طریق روش هایی مثل تجدید نظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی، وا خواهی و غیره به رای صادر شده اعتراض کرد.

تجدید نظرخواهی  یکی از روش های پذیرفته شده قانونی برای اعتراض به رای صادر شده از سوی دادگاه است که برای بیشتر آرا کاربرد دارد و طرفین معترض به رای صادر شده می توانند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست تجدید نظرخواهی خود را تنظیم و ثبت کرده و فرایند آن را برای رسیدن به نتیجه مطلوب  دنبال کنند.

لازم به ذکر است که اعتراض به رای دادگاه از طریق دو شیوه عادی و فوق العاده انجام می شود. اعتراض به روش عادی به این شکل است که طرفین دعوا در فاصله زمانی مشخص شده باید اعتراض خود را به صورت کتبی تنظیم و ثبت نمایند تا در موعد مقرر به آن رسیدگی شود.

اما اعتراض فوق العاده زمانی مطرح می شود که طرفین پرونده اعتقاد داشته باشند وضعیت ویژه ای در مورد پرونده وجود دارد که نیاز به رسیدگی سریع داشته و باید هرچه سریعتر به آن رسیدگی شود، در این وضعیت امکان اعتراض فوق العاده فراهم می‌ شود.

به عبارت ساده اعتراض فوق العاده، شرایط اضطراری و دلایل ویژه قانونی خود را دارد و فقط کافی است مقامات رسیدگی کننده، ویژه بودن شرایط پرونده را بپذیرند. در ادامه به برخی از  روش های اعتراض به رای دادگاه پرداخته می شود.

• تجدید نظرخواهی

تجدید نظرخواهی یکی از روش های اعتراض به رای صادر شده است که در روال معمولی در بیشتر پرونده ها امکان ‌پذیر است.

بنابراین در مواردی که رای قطعی نباشد شخصی که رای به ضرر او صادر شده است یا از رای صادر شده ناراضی است می تواند  اعتراض و نارضایتی خود را از طریق روش  تجدید نظرخواهی به مراجع قضایی اعلام نماید.

از دلایل تجدید نظرهایی می توان به مواردی مانند اشتباه در رای صادر شده، کشف دلایل و مدارک جدید و عدم رعایت قوانین و مقررات در صدور رای اشاره کرد.

• فرجام خواهی

فرجام خواهی یکی دیگر از روش های اعتراض به رای صادر شده است و فرجام خواهی از نظر حقوقی به معنای درخواست رسیدگی دوباره به یک پرونده خاص است و این کار معمولاً توسط یک دادگاه بالاتر در دیوان عالی کشور انجام می شود.

فرجام خواهی زمانی طرح می شود که افراد ذینفع یا طرفین دعوا از حکم دادگاه بدوی یا تجدید نظر ناراضی باشند و حکم صادر شده را مطابق با قوانین و موازین شرعی ندانند.

بنابراین فرجام خواهی یکی از روش های فوق العاده اعتراض به آرای قضایی است که در موارد خاص و با رعایت شروط قانونی برای هریک از طرفین دعوا امکان پذیر می شود.

• وا خواهی

وا خواهی یکی دیگر از روش های اعتراض به رای قضایی صادر شده است و زمانی مطرح می شود که حکمی بدون حضور یا دفاع یکی از طرفین دعوا صادر شده باشد.

به عبارت دیگر وا خواهی در پرونده های مختلف قضایی زمانی طرح می شود که یک نفر به دلایل مختلف در جلسات رسیدگی به پرونده حاضر نشده باشد و دادگاه غیابی بر علیه او و به ضررش حکم صادر کرده باشد.

بنابراین وقتی حکم غیابی بر علیه یکی از طرفین پرونده صادر می شود قانون این حق را برای او در نظر گرفته است که با تنظیم و ثبت دادخواست  وا خواهی اعتراض خود را به رای صادر شده اعلام کند.

همانطور که گفته شد وا خواهی زمانی مطرح می شود که حکم دادگاه برای یکی از طرفین پرونده به صورت غیابی صادر شده باشد و شخصی که حکم بر علیه او صادر شده است حق اعتراض داشته باشد.

به عنوان مثال در پرونده های حقوقی فقط فرد محکوم علیه، اگر در جلسات رسیدگی غایب باشد حق اعتراض دارد و محکوم له نمی تواند اعتراض کند.

• اعاده دادرسی

اعاده دادرسی یکی دیگر از روش های اعتراض یکی از طرفین پرونده های مختلف به رای صادر شده است. اعاده دادرسی زمانی در مورد پرونده ای مطرح می شود که حکم قطعی پرونده صادر شده باشد و امکان اعتراض به حکم صادر شده از طریق روش های اعتراض مثل تجدید نظر خواهی یا فرجام خواهی وجود نداشته باشد.

در این وضعیت طرف معترض پرونده می تواند با مطرح کردن اعاده دادرسی برای اعتراض به رای صادر شده اقدام کند.

بر اساس ماده ۴۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی برای بررسی مجدد یک پرونده یا اعاده دادرسی باید مواردی مانند مشخصات هویتی و محل اقامت درخواست کننده و طرف مقابل او، مشخصات حکمی که برای آن درخواست اعاده دادرسی کرده، مشخصات دادگاه صادر کننده حکم و دلیلی که موجب درخواست اعاده دادرسی شده است در دادخواست اعاده دادرسی درج شود.

• اعتراض شخص ثالث

اعتراض شخص ثالث یکی دیگر از روش های اعتراض به آراء قضایی صادر شده است. اعتراض شخص ثالث زمانی مطرح می شود که یک فرد در پرونده ای خاص به عنوان خواهان یا خوانده حضور نداشته باشد اما رای صادر شده حقوق و منافع او را تحت تاثیر قرار دهد در این وضعیت فرد یا شخص ثالثی که حکم صادر شده منافع او را تحت تاثیر قرار داده است باید اعتراض خود را به شکل دادخواست شخص ثالث تنظیم کرده و برای رسیدگی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه دهد.

در چه مواردی می توان به حکم قضایی صادر شده اعتراض نمود؟

در مواردی می توان به حکم قضایی صادر شده اعتراض نمود که امکان اعتراض به حکم صادر شده وجود داشته باشد و حکم صادر شده قطعی نباشد.

به این معنا که اگر به دلیل خاصی حکم صادر شده قطعی باشد امکان اعتراض به آن وجود ندارد و حکم لازم الاجرا است.

اما اگر در حکم قضایی صادر شده امکان اعتراض وجود داشته باشد طرف معترض می تواند با استناد به اشتباه در رسیدگی، عدم رعایت قانون، نبودن دلایل کافی در رای دادگاه و پیدا شدن شهود یا مدارک جدید به حکم صادر شده اعتراض نماید.

همچنین اگر حکم صادر شده مربوط به موارد خاص مثل طلاق، نکاح، نسب، حجر و وقف باشد از طریق تنظیم دادخواست فرجام خواهی می توان به رای صادر شده اعتراض نمود تا در ادامه پرونده به شعب دیوان عالی کشور برای رسیدگی ارسال شود.

تعداد دفعات اعتراض به آرای قضایی بر چه مبنایی، تعیین می شود؟

معمولا تعداد دفعات اعتراض به آرای قضایی بر مبنای قانون و نوع دادگاه و شرایط پرونده تعیین می شود. در اکثر پرونده های قضایی اعتراض به رای صادر شده دادگاه، از طریق تجدید نظرخواهی انجام می شود.

به این معنا که فرد معترض در صورتی که رای صادر شده قطعی نباشد با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به تنظیم و ثبت دادخواست تجدید نظر می کند.

باید به این نکته توجه داشت  که وقتی امکان اعتراض به یک پرونده وجود داشته باشد افراد داخل کشور باید در یک فاصله زمانی ۲۰ روزه اعتراض خود را تنظیم و ثبت نمایند و افراد مقیم خارج از کشور نیز باید در یک فاصله دو ماهه این کار را انجام دهند.

چون در صورت پایان یافتن مهلت قانونی مشخص شده رای قطعی شده و امکان اعتراض به آن از بین می رود.

سخن پایانی

چند بار می شود به رای دادگاه اعتراض کرد سوال رایج و پر تکراری است که ممکن است ذهن مخاطب یا  افراد درگیر در پرونده های مختلف قضایی را به خود مشغول کند.

در پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس قوانین ایران تعداد دفعاتی که می توان به حکم صادر شده از سوی دادگاه اعتراض نمود محدود است.

لازم به ذکر است که شرایط اعتراض به حکم صادر شده در مورد یک پرونده با توجه به قطعی نبودن رای، نوع دادگاه، مراحل دادرسی و وضعیت پرونده ممکن است متفاوت باشد.

به طور کلی بر اساس قانون دو مرحله برای اعتراض به حکم صادر شده در پرونده های مختلف وجود دارد که عبارتند از تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی، همچنین در برخی از پرونده ها خاص ممکن است امکان اعاده دادرسی یا بررسی مجدد پرونده نیز وجود داشته باشد.