پس گرفتن هدایای دوران نامزدی در صورتی ممکن می شود که عقد یا نامزدی زوجین به دلایل مختلف منتفی شده و به طور کامل به هم خورده باشد. استرداد هدایای دوران نامزدی فقط شامل هدایایی می شود که برای رسیدن و وصلت زوجین رد و بدل شده است و شامل هدایا و کادوهایی نمی شود که به مناسبت های دیگر بین طرفین رد و بدل شده است.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که امکان پس گرفتن همه هدایای مصرفی مثل کیف و کفش و لباس و ادکلن وجود ندارد و درخواست استرداد آنها ناموجه است. لازم به ذکر است که اگر هدایای رد بدل شده بین طرفین موجود نباشد و طرف مقابل اصرار بر دریافت آن داشته باشد باید برآورد قیمت شده و وجه آن مسترد گردد.
شرایط استرداد هدایای دوران عقد و نامزدی
شرایط استرداد هدایای دوران عقد و نامزدی زمانی فراهم می شود که عقد و نامزدی به دلایل مختلف به هم خورده باشد و دو طرف تمایلی به ادامه زندگی با یکدیگر نداشته باشد.
در این وضعیت دو طرف می تواند استرداد هدایایی را در دستور کار قرار دهند که برای رسیدن طرفین به یکدیگر و وصلت رد و بدل شده باشد. باید به این نکته توجه داشت که قیمت و ارزش هدایای رد و بدل شده بین طرفین قابل استرداد نیست مگر کالا یا هدیه هایی که به دلایل مختلف دچار فرسودگی و کهنگی شده یا از بین رفته باشد.
همچنین در ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی به صراحت شرایط استرداد هدایای دوران عقد و نامزدی آمده است. بر اساس این ماده قانونی کلیه هدایای دوران نامزدی در صورت عدم وصلت و به هم خوردن رابطه می بایست به طرف مقابل باز پس داده شود ولی هدایایی که بدون تقصیر از بین رفته باشند قابل استرداد و قابل مطالبه نخواهند بود.
◁◁ مطلب پیشنهادی: روش استرداد جهیزیه
پس گرفتن طلا بعد از طلاق
پس گرفتن طلا بعد از طلاق ممکن است و زمانی که جهیزیه به وسیله زن مسترد می شود مرد هم می تواند با ارائه فاکتورهای خرید طلا درخواست استرداد آن ها را از زن نماید.
معمولا طلایی که پس از خوانده شدن صیغه عقد از طرف مرد به زن داده می شود با عنوان هبه شناخته می شود. هبه به مالی گفته می شود که به صورت مجانی و به عنوان هدیه به طرف مقابل داده می شود و طرف مقابل پس از دریافت آن مالک و صاحب هدیه یا هبه است.
بر اساس این تعریف همه هدایا از جمله طلا و جواهراتی که در طول زندگی مشترک از طرف مرد به همسرش داده می شود به عنوان هبه یا هدیه شناخته می شود.
هرچند پس از آنکه طلا به عنوان هبه یا هدیه از طریق مرد به همسرش داده شود در مالکیت زن قرار می گیرد و زن می تواند هر نوع دخل و تصرفی در آن داشته باشد اما به دلیل آنکه عقد هبه قابل برهم خوردن است و پس از طلاق اگر زوج بخواهد هبه را از همسر خود پس بگیرد می تواند اینکار را با توسل به قانون رجوع از حقه طلاجات انجام داده و مال یا طلایی را که به همسرش داده است دوباره پس بگیرد.
روال پس گرفتن طلا بعد از طلاق به این شکل است که شوهر یا فرد خواهان باید اظهار نامه یا دادخواست استرداد طلای هبه شده در دوران زناشویی را تنظیم و با ضمیمه کردن مدارک لازم به مراجع قضایی ارائه دهد.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که اگر طلاهای هبه شده به همسر فروخته یا تعویض شده باشند شوهر می تواند با ارائه فاکتورهای خرید، طلای معادل آن را پس از طلاق از همسر خود دریافت کند.
◁◁ مطلب پیشنهادی: طلاق توافقی در دوران عقد یا نامزدی
استرداد هدایای نامزدی در صورت فوت
استرداد هدایای دوران نامزدی در صورت فوت هر یک از طرفین ممکن نیست، به عبارت دیگر هر گاه یکی از طرفین ازدواج در دوران نامزدی فوت کند و به این دلیل نامزدی آنها به هم بخورد هیچ یک از طرفین نمی تواند هدایا یا طلاهای رد و بدل شده بین طرفین در این دوران را مسترد نماید.
معمولا استرداد هدیه و طلا در شرایط فوت یکی از زوجین رد و محکوم به بی حقی است. همچنین باید به این نکته توجه داشت که اگر وصلت به دلیل فوت یکی از طرفین به هم بخورد مطالبه قیمت و ارزش هدایا ممکن نیست و فقط در صورت موجود بودن کالا یا هبه امکان استرداد و باز پس گیری آن وجود دارد.
روند رسیدگی به دادخواست استرداد هدایای نامزدی
روند رسیدگی به دادخواست استرداد هدایای نامزدی به این شکل است که طرفین خواهان برای باز پس گیری هدایای رد و بدل شده باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست استرداد هدایای دوران نامزدی کنند.
بر اساس قانون حمایت از خانواده، دادگاه صالحه برای رسیدگی به دعوای استرداد هدایای نامزدی، شعب مختلف دادگاه خانواده است به این معنا که طرفین برای استرداد هدایای دوران نامزدی باید به این دادگاه مراجعه کنند.
معمولا دعاوی مربوط به دوران نامزدی و خسارات ناشی از برهم خوردن آن بر اساس ماده ۴ قانون حمایت از خانواده در صلاحیت دادگاه خانواده است و طرفین برای باز پس گیری حق و حقوق خود باید به شعب این دادگاه مراجعه کنند.
همچنین بر اساس ماده ۱۲ قانون حمایت از خانواده، زوجه برای طرح دعوای استرداد هدایای دوران نامزدی می توانند به دادگاه محل اقامت خوانده یا محل اقامت خود مراجعه کند.
به عبارت دیگر اگر زوجه خواهان استرداد هدایای دوران نامزدی خود باشد این امکان برای او فراهم است که در دادگاه محل اقامت خود یا زوج طرح دعوا نماید.
اما اگر زوج خواهان استرداد هدایای دوران نامزدی باشد فقط می تواند در دادگاه خانواده محل اقامت زوجه طرح دعوا نماید و امکان طرح دعوا در دادگاه محل زندگی او وجود ندارد.
◁◁ مطلب پیشنهادی: مهریه در دوران نامزدی
مدارک مورد نیاز جهت استرداد هدایای نامزدی و یا عقد
مدارک مورد نیاز جهت استرداد هدایای نامزدی و یا عقد شامل مدارک و اسناد هویتی از قبیل شناسنامه و کارت ملی، تنظیم دادخواست استرداد هدایای نامزدی بر اساس قانون آیین نامه دادرسی مدنی، پرداخت هزینه های دادرسی، ارائه مدارک و دلایل اثبات کننده خرید و قیمت هدایای نامزدی مثل انواع فاکتور یا رسید است.
به عبارت ساده برای استرداد هدایای نامزدی یا عقد، افراد خواهان ابتدا باید با در دست داشتن مدارک هویتی به شعب مختلف دادگاه خانواده مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست استرداد هدایای نامزدی بر اساس قانون آیین نامه دادرسی مدنی نمایند.
سپس در ادامه پس از پرداخت هزینه های دادرسی، مدارک و دلایل ادعای مطرح شده مانند رسید یا فاکتور هدایای اهدا شده را نیز ضمیمه کنند تا پرونده برای ارسال به شعب مختلف دادگاه خانواده آماده شود.
نمونه دادخواست استرداد هدایای دوران عقد
آشنایی با نمونه دادخواست استرداد هدایای دوران عقد می تواند برای کسانی که درگیر این گونه پرونده ها هستند مفید بوده و باعث آگاهی آنها نسبت به چگونگی تنظیم این نوع دادخواست شود. در ادامه نمونه دادخواست استرداد هدایای دوران عقد برای آشنایی مخاطبان آورده می شود.
نمونه دادخواست
ریاست محترم مجتمع قضایی……
با سلام و عرض ادب
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب……. و خوانده محترم……… به موجب عقدنامه شماره……. مورخ …….. تنظیمی در دفترخانه ازدواج …….. در تاریخ …….. به عقد ازدواج یکدیگر درآمده ایم.
در ایامی که روابط خانوادگی میان اینجانب و خوانده محترم دوستانه بوده و هنوز اختلافات مرتبط با طلاق مطرح نشده بود، اقدام به خرید و هبه طلاجات به شرح مقرر در فاکتور ضمیمه شده برای خوانده محترم کردم که همچنان در ید ایشان موجود است.
متاسفانه پس از بروز اختلافات، خوانده محترم منزل مشترک را ترک کرده و اقدام به بردن طلاجات به خانه پدری نموده است، متعاقباً اینجانب نیز اقدام به ارسال اظهار نامه به عنوان رجوع از هبه برای خوانده محترم نمودم که ایشان با ارسال پاسخ مدعی مالکیت طلای مزبور شده است.
حال با توجه به توضیحات فوق و همچنین نظر به فاکتورهای ارائه شده که ضمیمه دادخواست است و با عنایت به موارد ۷۹۵ و ۸۰۳ قانون مدنی درخواست صدور حکم بر تایید فسخ و رجوع از هبه طلاجات موصوف به انضمام کلیه خسارات دادرسی را از آن دادگاه محترم دارم.
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده‌است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
سخن پایانی
پس گرفتن هدایای دوران نامزدی زمانی ممکن است که به هر دلیل رابطه زوجیت بین طرفین به هم خورده و آنها قصد ادامه زندگی با یکدیگر را نداشته باشند.
شرایط استرداد هدایای دوران عقد و نامزدی پس از برهم خوردن رابطه زوجیت بین طرفین یا فوت یکی از آن ها ایجاد می شود و طرف مقابل می تواند درخواست پس گرفتن هدایا و طلاجات رد و بدل شده در دوران نامزدی را کند.
پس گرفتن طلا بعد از طلاق زمانی میسر می شود که زوج به دلایلی مثل استرداد جهیزیه از طرف زوجه خواهان پس گرفتن طلاهای خریداری شده در زمان زندگی مشترک باشد. استرداد هدایای نامزدی در صورت فوت یکی از طرفین ممکن نیست و در زمره موارد بی حقی به حساب می آید.
روند رسیدگی به دادخواست استرداد هدایای نامزدی به این شکل است که افراد خواهان باید با در دست داشتن مدارک هویتی به دادگاه خانواده محل سکونت زوجه مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست استرداد هدایای نامزدی نمایند.
سپس در ادامه با در دست داشتن اسناد و مدارک لازم مثل رسید و فاکتور خرید کالاها و هدایا در جلسات دادگاه برای پیگیری حق و حقوق خود شرکت کنند.
