نداشتن پیش قسط مهریه؛ واقعیت یا افسانه؟ نگاهی به حداقل پیش قسط مهریه

قسط بندی مهریه زمانی مطرح می شود که زوج توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا نداشته باشد. در این شرایط زوج به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه و مرجع قانونی رسیدگی کننده ارائه دهد. اگر زوج پس از ارائه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه بتواند اعسار خود را برای دادگاه به اثبات برساند در صورت احراز شرایط اعسار از طرف قاضی یا دادگاه رسیدگی کننده، مهریه زوجه متناسب با شرایط زندگی و درآمد مدعی اعسار قسط بندی شده و در یک زمان بندی مشخص به زوجه تحویل داده می شود.

پیش قسط مهریه 1404

پیش قسط مهریه در 1404 نسبت به سال‌ های قبل تغییری نداشته و قانونگذار در قوانین مرتبط با مهریه و اعسار، میزان مشخصی برای اقساط یا پیش قسط آن در نظر نگرفت است. حتی ملاک و معیار مشخصی هم برای انجام این کار تعیین نشده است و به طور کلی اختیار تعیین اقساط و پیش قسط اولیه به قاضی رسیدگی کننده به پرونده محول شده است.

معمولاً قاضی مربوطه با توجه به نوع مهریه و میزان آن پس از بررسی شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه نسبت به تعیین پیش پرداخت اقساط یا تعداد و میزان آن اقدام می کند.

در پرداخت قسطی مهریه باید به این نکته توجه داشت که مبلغ اقساط و میزان آن برای همه افراد یکسان نیست و قاضی  ممکن است در هر پرونده یا شعبه ای با توجه به میزان درآمد زوج و استعلام اموال یا دارای های او نسبت به تعیین میزان پیش قسط، تعداد  اقساط و میزان آنها تصمیم گیری نماید.

همچنین اگر زوج توانایی مالی‌ پرداخت یک دفعه مهریه تا 110 سکه را نداشته باشد. زوج یا شوهر می‌تواند دادخواست اعسار یا عدم توانایی خود در پرداخت یک دفعه مهریه  را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کرده و استعلام اموال و دارایی ها و معاملات خود را از تاریخ ارائه دادخواست مهریه تا یک سال قبل با معرفی دو شاهد برای بررسی به دادگاه ارائه دهد.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که اگر زوج اعسار یا عدم توانایی خود را در پرداخت مهریه به دادگاه ارائه دهد و دادگاه به نفع او رای دهد رای صادر شده ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدید نظر استان قابل تجدید نظر خواهی و اعتراض می باشد.

حداقل پیش قسط مهریه

حداقل پیش قسط مهریه در سال ۱۴۰4 بر اساس قانون جدید مهریه، ۱۰ درصد از کل مهریه است. برای مثال، اگر مهریه یک زوج یک میلیارد تومان باشد، حداقل پیش قسط آن ۱۰ میلیون تومان است.

در صورتی که زوج اعسار خود را از پرداخت مهریه ثابت کند، ممکن است پیش قسط مهریه کمتر از ۱۰ درصد تعیین شود. در این صورت، دادگاه با توجه به وضعیت مالی زوج، پیش قسط مهریه را تعیین می کند.

همچنین، در صورتی که زوج مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کند، ممکن است دادگاه از او بخواهد که علاوه بر اقساط، یک پیش قسط نیز پرداخت کند. در این صورت، میزان پیش قسط مهریه به تشخیص دادگاه تعیین می شود.

جدول اقساط مهریه ۱۴۰۴
مبلغ مهریه	تعداد اقساط	مبلغ هر قسط
تا یک میلیارد تومان	۱۰۰ قسط	۱۰ میلیون تومان
یک میلیارد تا سه میلیارد تومان	۲۰۰ قسط	۱۵ میلیون تومان
سه میلیارد تا پنج میلیارد تومان	۳۰۰ قسط	۲۰ میلیون تومان
پنج میلیارد تا هفت میلیارد تومان	۴۰۰ قسط	۲۵ میلیون تومان
بیش از هفت میلیارد تومان	۵۰۰ قسط	۳۰ میلیون تومان

نداشتن پیش قسط مهریه

نداشتن پیش قسط مهریه زمانی مطرح می ‌شود که زوج برای دریافت مهریه خود روال قانونی را طی کرده و دادگاه رای به پرداخت مهریه از طرف زوج داده باشد. در این شرایط اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا و یک دفعه نداشته باشد درخواست اعسار و قسط بندی مهریه را به دادگاه ارائه می دهد.

در این شرایط دادگاه پس از بررسی لایحه ارائه شده و در صورت نیاز تحقیق و پرس و جو از زوجه پیش قسط برای پرداخت مهریه در نظر گرفته و مهریه را قسط بندی می کند. حال اگر مبلغ تعیین شده پیش قسط پرداخت نشود وزن بابت عدم دریافت آن شکایت کند حکم جلب زوج از طرف دادگاه صادر می شود.

در این شرایط اگر زوج بتواند از زوجه وقت گرفته و رضایت او را جلب کند این امکان برای زوج فراهم می شود که یک درخواست جدید اعسار و تعدیل دوباره در مبلغ پیش قسط ارائه دهد. اما باید توجه داشت که به طور کلی نمی توان پیش قسط مهریه را حذف نمود بلکه فقط در موارد محدود با ارائه دلایل مشخص و محکمه پسند می توان میزان آن را تعدیل نمود. شرایط تقسیط مهریه یا تعیین پیش قسط با توجه به شرایط و وضعیت شغلی مرد می تواند متفاوت باشد مثلا:

• تقسیط مهریه برای مرد بیکار

تقسیط مهریه برای مرد بیکار به دلیل نداشتن شغل و درآمد مشخص کاری سخت و تقریباً غیر ممکن است لذا مطالبه مهریه از افراد بیکار کار نشدنی است که فقط با حبس و زندانی شدن زوج قابل پیگیری می باشد.

اما تقسیط مهریه برای کارمندان دولت به دلیل کار دائم و حقوق مشخص آسان و قابل وصول است و روال آن به این شکل است که پس از طی روال قانونی شرایط کسر از حقوق فرد کارمند انجام شده و پیش قسط مهریه و اقساط آن از حقوق فرد مورد نظر کسر می شود.

• نحوه تقسیط مهریه برای کارگران

تقسیط مهریه برای کارگران می‌تواند متفاوت باشد مثلاً تقسیط مهریه و گرفتن پیش قسط از کارگرانی که دارای بیمه و استخدام رسمی هستند نسبتاً آسان بوده و پس از انجام روال اداری گرفتن پیش قسط مهریه یا اقساط آن به راحتی انجام می شود.

اما تقسیط مهریه برای کارگران روز مزد به دلیل نداشتن کار ثابت کاری سخت و مشکل است و در صورت عدم همکاری زوج تقسیط مهریه و گرفتن پیش قسط مشکل می شود. یعنی فرد کارگر روز مزد برای عدم همکاری در پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه می تواند کار روزانه خود را تعطیل کرده و به بهانه نداشتن کار و توانایی مالی از پرداخت پیش قسط یا اقساط مهریه خودداری کند.

• نحوه تقسیط مهریه برای کارمندان دولت

نحوه تقسیط مهریه برای کارمندان دولت به این شکل است که اگر آن ها بتوانند اعسار و ناتوانی خودرا از پرداخت یکجا و یک دفعه مهریه برای دادگاه اثبات کنند، یا به بیان دیگر مال منقول و غیر منقولی برای مسدود شدن در اداره ثبت به نام آنها نباشد.

پس از درخواست قسطی شدن مهریه به وسیله زوج و تایید دادگاه و انجام روال اداری اگر زوج کارمند باشد از حقوق او قسط مهریه برای پرداخت کسر می‌شود.

بر اساس ماده 96 قانون اجرای احکام در صورتی که کارمندان سازمان ها و موسسات مختلف دولتی یا غیردولتی بعد از انجام طلاق دارای همسر جدید و فرزند باشند یک چهارم از حقوق و مزایای آنها برای پرداخت مهریه زوجه کسر می‌شود اما اگر پس از طلاق زوج‌ تنها زندگی کند و بچه ها با او نباشد یک سوم از حقوق او بابت پرداخت اقساط مهریه کسر می‌شود.

همچنین اگر در حین پرداخت قسطی مهریه، مالی از مرد به دادگاه معرفی شود پس از توقیف مال مربوطه، با توجه به میزان مال معرفی شده همه یا بخشی از آن بابت مهریه به زوجه پرداخت می‌گردد.

مهلت پرداخت پیش قسط مهریه

مهلت پرداخت پیش قسط مهریه و صدور حکم و ابلاغ اجراییه مهریه در یک فاصله زمانی کوتاه انجام می‌شود. به این معنا که وقتی پرونده برای اجرای حکم به اجرای احکام فرستاده می‌شود، اگر محکوم له تقاضای اجرای حکم کند معمولاً ظرف مدت حداکثر یک هفته برای زوج ابلاغیه اجرای حکم صادر می‌شود.

پس از صدور و ابلاغ اجرایی مهریه به زوج مربوطه ده روز فرصت داده می‌شود که پیش قسط های اولیه مهریه را پرداخت نماید.

لذا پس از ابلاغ اجراییه مهریه زوج باید در یک فاصله زمانی 10 روز نسبت به پرداخت پیش قسط مهریه اقدام کند. اگر زوج از پرداخت پیش قسط مشخص شد مهریه در زمان تعیین شده ده روز ناتوان باشد باید با نگارش لایحهء جدید تقاضای مهلت بیشتری نماید.

همچنین اگر در فاصله زمانی مشخص شده جدید زوج نسبت به پرداخت پیش قسط مهریه اقدام نکند زوجه می‌توانند جلب زوج را از شعبه اجرایی مربوطه درخواست نماید.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل پایه یک دادگستری با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل مهریه در تهران زودتر به نتیجه خواهید رسید.

سخن پایانی

همانطور که گفته شد قسط بندی مهریه زمانی مطرح می شود و قابل پیگیری است که زوج یا شوهر به دلیل عدم توانایی مالی یا اعسار قادر به پرداخت یکجا و یکدفعه مهریه تعیین شده نباشد. در این صورت زوج یا وکیل او باید لایحه اعسار یا عدم توانایی مالی زوج در پرداخت مهریه را به صورت یکجا به همراه استعلام های لازم  به دادگاه مربوطه ارائه دهند.

همچنین در صورت درخواست دادگاه ممکن است لازم باشد شهود هم برای اثبات اعسار زوج به دادگاه مراجعه نمایند که زمان  آن مشخص شده به طرفین دعوا اعلام می شود. پس از مشخص شدن اعسار و ناتوانی زوج در پرداخت  یکجا و یکدفعه مهریه برای دادگاه، با موافقت قاضی مهریه به صورت اقساط تعیین شده و برای آن پیش قسط در نظر گرفته می شود.

معیار و ملاک مشخصی برای میزان پیش قسط مهریه وجود ندارد با توجه به این امر پیش قسط مهریه ۱۴۰۱ امر مطلق و مشخصی نیست و قاضی با توجه به شرایط میزان آن را مشخص می کند.

پس از تعیین پیش قسط مهریه و تعیین اقساط آن اگر زوج توانایی لازم در پرداخت آن را نداشته باشد دو حالت پیش می آید یعنی زن عدم پرداخت پیش قسط را به مراجع قضایی اعلام کرده و مرد دستگیر و زندانی می شود یا زوج از زوجه وقت گرفته و در مورد میزان پیش قسط مهریه  مجددا توافق می کند.

همچنین باید توجه داشت که پیش قسط و اقساط مهریه و چگونگی دریافت آن از افرادی که کار مشخصی دارند مثل کارمندان دولت یا کارگردانی که بیمه هستند نسبتاً راحت تر از افراد بیکار یا روز مزد می باشد.