مجازات استفاده از سند مجعول

مجازات استفاده از سند مجعول در مواد مختلفی از قانون مجازات اسلامی به روشنی تصریح شده است. بر اساس قانون هر گاه شخصی از نوشته یا سند جعلی به جای سند واقعی با علم به مجهول بودن آن استفاده کند مرتکب جرم استفاده از سند مجهول شده است و همانطور که گفته شد قانونگذار برای ایجاد امنیت در جامعه و جلوگیری کلاهبرداری در مواد مختلفی از قوانین مجازات اسلامی برای جعل و ایجاد تغییرات در اسناد رسمی یا غیر رسمی جرم انگاری کرده و مجازات های مشخصی را برای مرتکبین این جرم در نظر گرفته است. بر اساس ماده 535 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال 1375 خورشیدی، هر گاه شهروندی نوشته ها یا اسناد مجعولی را با علم به جعلی بودن آن ها استفاده کند که در مواد 532، 533، 534 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ذکر شده است پس از اثبات جرم با توجه به میزان فعلیت در جرم به حبس از 6 ماه تا 3 سال یا به پرداخت جزای نقدی بین 3 تا 18 میلیون ریال محکوم می شود.

سند مجعول چیست؟

سند مجعول به سندی گفته می شود که به وسیله افراد جاعل بر اساس اسناد و مدارک واقعی با نیت جا زدن به عنوان اصل برای تخلف و سو استفاده  یا دور زدن قانون ایجاد می گردد.

به عبارت دیگر جعل سند به معنای آن است که یک شخص با استفاده از روش ها و ترفند های مختلف انواع نوشته های معتبر قانونی، سند یا مدارک معتبر را به منظور جا زدن به عنوان اصل و سوء استفاده از آنها ایجاد یا استفاده کند.

باید به این نکته توجه داشت که بر اساس قانون برای محقق شدن جرم جعل حتماً باید نوشته ای بر روی کاغذ ایجاد شود لذا بر اساس این مطلب، تحریف صدا یا زدن اثر انگشت و ساخت کارت و بلیط بدون درج و ثبت هیچگونه نوشته ای جعل محسوب نمی شود.

بر اساس قوانین جاری نوع ایجاد نوشته، ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی و غیر رسمی، تراشیدن یا قلم بردن در اسناد رسمی و غیر رسمی، خراشیدن، الحاق یا محو بخش هایی از نوشته، اثبات یا سیاه کردن، تقدیم یا تاخیر سند نسبت به تاریخ واقعی، الصاق نوشته ای به نوشته یا سند دیگر، به کار بردن مهر افراد دیگر بدون اجازه صاحب آن و نظایر آن از مصادیق سند مجهول یا جعل سند محسوب می شود و قانونگذار در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی، با توجه به نوع و میزان فعلیت در جرم، مجازات های مختلفی مثل حبس و پرداخت جزای نقدی  را برای فرد مجرم در نظر گرفته است.

مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید

مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید، مصوب سال 1375 خورشیدی که با عنوان قانون کاهش حبس تعزیری در جرائم مختلف شناخته می شود مورد توجه قرار گرفته و به روشنی آمده است.

بر اساس ماده 535 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال 1375 خورشیدی، افرادی که نوشته ها یا اسناد مجعول را در موارد ذکر شده در مواد 532، 533، 534 قانون مجازات اسلامی با علم به جعلی بودن این مدارک به جای اسناد و مدارک معتبر به کار گرفته و مورد استفاده قرار دهند با توجه به میزان فعلیت در جرم به حبس از 6 ماه تا 3 سال یا به پرداخت جزای نقدی 3 تا18 میلیون ریال محکوم می شوند.

استفاده از سند مجعول بدون آگاهی چه عواقبی در پی دارد؟

برای استفاده از سند مجهول بدون آگاهی به دو شکل جرم انگاری می شود به این معنا که وقتی شخصی از یک سند مجهول به عنوان سند رسمی و قانونی استفاده می کند جرم استفاده از سند مجهول برای او محقق شده و برای جرم انگاری نیاز نیست که حتماً نتیجه مورد نظر استفاده کننده از سند مجهول حاصل شده باشد.

با توجه به این تعریف استفاده از سند مجهول برای جرم انگاری و تحقق جرم کفایت می کند و فرد استفاده کننده از سند مجهول بدون توجه به نتیجه کار، مجرم شناخته شده و برای او مجازات در نظر گرفته می شود.

در حالت دوم اگر شخص دارنده سند جعلی از جعلی بودن آن بی اطلاع باشد و یا هنگام استفاده نداند که از سند جعلی استفاده می کرده است می تواند پس از متهم شدن به استفاده از سند مجعول با تنظیم لایحه دفاعیه مناسب و متقن از خودش در برابر اتهام وارد شده دفاع نماید و اگر مدارک ارائه شده مورد تایید مراجع قضایی قرار گیرد تبرئه شده یا مجازات تعیین شده در قانون برای او کاهش پیدا کند.

مرور زمان در جرم استفاده از سند مجعول ؟

مرور زمان در جرم استفاده از سند مجهول با توجه به نوع سند عادی یا رسمی متفاوت است. مرور زمان در جرم استفاده از سند مجهول رسمی که بر اساس ماده 535 قانون مجازات اسلامی بیشترین مجازات  تعیین شده برای آن سه سال حبس است، به این شکل است که بر اساس ماده 105 قانون مجازات اسلامی فرد متهم به استفاده از سند مجهول برای محاکمه و مجازات به مدت 7 سال تحت تعقیب قرار می گیرد و اگر فرد متهم تا 10 سال دستگیر و به مراجع قضایی تحویل داده نشود پرونده استفاده از سند مجعول رسمی مختومه می گردد.

همچنین مرور زمان در جرم استفاده از سند مجعول برای اسناد عادی که بیشترین مجازات در نظر گرفته شده برای آن مطابق ماده 536 قانون مجازات اسلامی 2 سال حبس است.

به این شکل است که بر اساس ماده 105 قانون مجازات اسلامی، اقدام تعقیبی برای فرد متهم به استفاده از سند مجعول عادی  5 سال و مرور زمان اجرای حکم برای مجازات فرد مجرم 7 سال تعیین شده است.

جرم جعل و استفاده از سند مجعول قابل گذشت است؟

جرم جعل و استفاده از سند مجهول زمانی قابل گذشت و بخشش است که سند یا نوشته مورد نظر غیر رسمی باشد. به این معنا که قانونگذار فقط جعل در اسناد و نوشته های غیر رسمی و استفاده از آنها را قابل گذشت دانسته و دیگر مصادیق جعل که در قانون مورد جرم انگاری قرار گرفته است غیر قابل گذشت بوده حتی بدون نیاز به شکایت شاکی خصوصی قابل پیگیری قضایی می باشد.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که گذشت یا بخشش فرد متضرر یا شاکی خصوصی در جرم جعل و استفاده از اسناد مجعول موجب توقف تحقیقات یا اجرای مجازات فرد مجرم نمی شود بلکه فقط می تواند باعث تخفیف در مجازات فرد مجرم شود.

به عبارت دیگر مطابق ماده 104 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، جرم جعل و استفاده از سند مجعول که به صورت مبسوط در ماده 536 قانون مجازات اسلامی آمده است در اسناد غیر رسمی قابل گذشت است و در سایر موارد تغییری پیدا نکرده و کما فی سابق جرمی غیر قابل گذشت محسوب می شوند.

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل پایه یک دادگستری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.

دفاع از اتهام استفاده از سند مجعول؛ رد اتهام جعل و نحوه دفاع از اتهام جعل

دفاع از اتهام استفاده از سند مجعول زمانی قابل تحقق است که بتوان بین جعل یا ایجاد تغییرات در اسناد رسمی و غیر رسمی و استفاده از آن تفاوت قائل شد. به این معنا که جرم جعل یا ایجاد تغییرات در اسناد رسمی و غیر رسمی برای سوء استفاده از آنها یا استفاده مستقیم از اسناد مجعول متفاوت است.

 به عبارت دیگر شخصی که فقط مرتکب جعل یا ایجاد تغییرات در اسناد رسمی یا غیر رسمی شده است از فردی که از اسناد رسمی و غیر رسمی مجعول برای کارهای مختلف استفاده مستقیم کرده باشد متفاوت است و همچنین اگر شخصی هم اقدام به جعل و دستکاری اسناد رسمی و غیر رسمی کرده باشد و هم برای سوء استفاده در کارهای مختلف از آنها استفاده نماید مرتکب دو نوع جرم شده و دادگاه رسیدگی کننده دو مجازات متفاوت برای او در نظر می گیرد.

رد اتهام جعل زمانی قابل اجراء است که فرد متهم بتواند با ارائه مدارک و اسناد مناسب اتهام جعل و تغییر اسناد رسمی و غیر رسمی یا استفاده از اسناد مجهول را انکار نماید. همچنین فرد متهم به استفاده از اسناد مجعول در صورت نبودن مدارک مستدل می تواند منکر اطلاع از جعلی بودن اسناد مورد استفاده باشد.

همچنین نحوه دفاع از اتهام جعل با توجه به نوع اتهام وارد شده می تواند متفاوت باشد به این معنا که اگر اتهام وارد شده فقط جعل و تغییر اسناد و مدارک رسمی و غیر رسمی باشد یا اتهام وارد شده  فقط استفاده از اسناد و مدارک رسمی و غیر رسمی مجهول را شامل شود با زمانی که اتهام جعل و تغییر اسناد رسمی و غیر رسمی همراه با استفاده از این مدارک به کسی وارد شود رد اتهام و نحوه دفاع از اتهام جعل متفاوت می شود.

لذا دفاع از اتهام جعل و تغییر اسناد و مدارک رسمی و غیر رسمی، فقط استفاده از آنها یا جعل و استفاده همزمان از آنها متفاوت بوده و برای موفقیت در این کار انجام مشاوره با وکیل جعل یا گرفتن وکالت این گونه وکلاء که به صورت تخصصی در زمینه جعل اسناد رسمی و غیر رسمی فعالیت می کنند ضروری است.

سخن پایانی

مجازات استفاده از سند مجعول در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی به وضوح آمده است. بر اساس این مواد قانونی برای جعل یا ایجاد تغییرات در اسناد و مدارک رسمی و غیر رسمی و استفاده از آن ها جرم انگاری شده است و مجازات متهم در صورت اثبات جرم، تحمل میزان مشخصی از حبس و پرداخت جزای نقدی است به این معنا که قانونگذار برای فرد مجرم با توجه به میزان جرم حبس بین 6 ماه تا 3 سال و پرداخت جزای نقدی 3 تا 18 میلیون ریال را در نظر گرفته است.

سند مجعول به هر نوع سند غیر معتبری گفته می شود که به وسیله افراد جاعل برای سوءاستفاده و دور زدن قانون ایجاد می شود. مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید ابعاد مختلفی داشته و مجازات آن نیز به همین منوال تعیین شده است.

به این معنا که اگر جعل و استفاده از سند مجهول رسمی مربوط به مقامات بلندپایه کشور باشد برای فرد مجرم، مجازات حبس از 1 تا 10 سال در نظر گرفته شده است.

همچنین اگر جعل و ایجاد تغییر در اسناد عادی مثل اجاره نامه، قولنامه، مبایعه نامه و غیره باشد فرد مجرم علاوه بر جبران خسارات وارد شده، با توجه به میزان جرم به پرداخت جزای نقدی بین 3 تا 12 میلیون ریال و تحمل حبس بین 6 ماه تا 2 سال محکوم می شود.

همچنین مجازات، جرم جعل و استفاده از سند مجعول برای اسناد مالی با توجه به میزان جرم بین 5 تا 20 سال، برای جعل و استفاده از مدارک تحصیلی بین 1 تا 3 سال و جعل و استفاده از احکام داد گاهی بین 1 تا 10 سال تعیین شده است. عواقب استفاده از سند مجعول بدون گاهی را چگونگی تنظیم لایحه دفاعیه و شرایط فرد متهم مشخص می کند.