راه های اثبات خیانت در امانت چک با توجه به شرایط و نوع چک ممکن است متفاوت باشد. بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی خیانت در امانت زمانی مصداق پیدا می کند که شخصی مالی را از دیگری به عنوان امانت، رهن، اجاره وکالت یا به هر دلیل دیگری گرفته باشد اما آن را به ضرر مالک تصاحب، استعمال یا تلف کند. بنابراین اگر یک شخص چکی را به قصد خاص و موقت مثل نگهداری، ضمانت یا انجام کار به شخص دیگری دهد اما آن شخص چک مورد نظر را برخلاف توافق اولیه فی مابین به شخص دیگری منتقل کند یا چک را به ناحق وصول کند، مرتکب خیانت در امانت چک شده است. از جمله راه های اثبات خیانت در امانت چک می توان به مواردی مانند شهادت شهود، اقرار متهم، ارائه دلایل محکم و محکم بستن از سوی شاکی، علم قاضی، ارائه رسید دریافتی و ارائه مدارک و مستندات مثبت از سوی شاکی اشاره کرد.
جرم خیانت در امانت به چه معناست و چه زمانی محقق می شود؟
هر گاه شخصی، مال یا دارایی خودش را نزد شخص دیگری به امانت گذارد تا شخص امین از مال او نگهداری کرده یا مال مورد نظر را به نحوی که مالک مشخص کرده است به مصرف برساند.
اما شخص امین، مال امانی مورد نظر را تصاحب، مفقود، تلف کرده یا از آن استفاده نابجا نماید، جرم خیانت در امانت محقق شده است و فرد آسیب دیده یا شاکی می تواند با در دست داشتن مدارک لازم از فرد متهم شکایت کند.
بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات)، هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته، چک، قبض و نظایر آن به عنوان اجاره، امانت، رهن، برای وکالت و هر کاری با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا، بر این بوده است که اشیا مذکور مسترد گردد و به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.
بر اساس این ماده قانونی هر گاه شخصی مالی را از فرد دیگر به امانت، اجاره، رهن، وکالت یا هر جهت دیگری بگیرد و آن را به ضرر مالک تصاحب، استعمال یا تلف کند مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
جرم خیانت در امانت چک چه زمانی محقق می شود؟
جرم خیانت در امانت چک با استناد به ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، زمانی محقق می شود که یک شخص چکی را به قصد خاص و موقت مثل نگهداری، ضمانت یا انجام کاری به شخص دیگر بدهد اما شخص امین بر خلاف توافق اولیه، چک امانت را به ناحق و خارج از عرف وصول کرده یا به شخص دیگری منتقل نماید.
بر اساس تعریفی که در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی از مبحث خیانت در امانت شده است، هر گاه چک به امانت گذاشته شده شخص امانت گذار نزد فرد امین برخلاف توافق فی مابین استعمال، تصاحب، تلف یا گم شود جرم خیانت در امانت محقق می شود و فرد شاکی با در دست داشتن مدارک لازم می تواند برای احقاق حق خود به مراجع قضایی و قانونی مراجعه کند.
ارکان جرم خیانت در امانت چک
جرم خیانت در امانت چک برای آنکه محقق شود مثل همه جرائم باید سه رکن قانونی، مادی و معنوی جرم تحقق پیدا کند. رکن قانونی جرم خیانت در امانت چک استناد به ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی یا تعزیرات است.
بر اساس این ماده قانونی هر گاه شخصی اموال و دارایی شخص دیگر را که به امانت نزد او سپرده شده است به صورت خودسرانه تصاحب، تلف و مفقود کند یا از آن استفاده شخصی و بدون اجازه نماید مرتکب خیانت در امانت شده است.
رکن مادی خیانت در امانت چک نیز شامل رفتارهای محسوس فرد امین مثل تصرف، تملک، سو استفاده، مفقود سازی و تلف کردن مال غیر می شود.
رکن معنوی جرم خیانت در امانت چک نیز شامل سوء نیت امین و قصد او برای تصاحب مال دیگران یا ایجاد ضرر و زیان برای مالک می شود.
بنابراین محقق شدن سه رکن مادی، معنوی و قانونی جرم خیانت در امانت چک به معنای مجرم بودن فرد متهم و جرم انگاری برای او می شود.
مجازات خیانت در امانت چک
قانونگذار برای جرم خیانت در امانت مجازات حبس از شش ماه تا سه سال در نظر گرفته است که با ارجاع به قوانین کاهش مجازات این میزان به ۳ ماه تا ۱٫۵ کاهش پیدا می کند.
بنابراین چون قانون خیانت در امانت چک، یکی از مصادیق خیانت در امانت است، قانونگذار برای آن جرم انگاری کرده است.
اگر پس از پایان دادرسی، شواهد و مدارک لازم برای محکوم شدن فرد متهم وجود داشته باشد، شخصی که مرتکب خیانت در امانت محکوم شده و با توجه به میزان فعلیت در جرم برای او مجازات حبس از سه تا ۱۸ ماه در نظر گرفته می شود.
همچنین با توجه به کوتاه بودن محکومیت های در نظر گرفته شده برای مجرمین خیانت در امانت چک، فرد مجرم می تواند با کمک وکیل درخواست پابند الکترونیکی کرده و همه یا بخشی از محکومیت را در محل زندگی خود بگذراند.
خیانت در امانت چک سفید امضا
خیانت در امانت چک سفید امضا یکی از مصادیق خیانت در امانت چک است. به عبارت ساده وقتی شخصی به دلایل مختلف مثل ضمانت، حسن انجام کار، ضمانت یک فرایند و غیره چک سفید امضا در اختیار شخص دیگر قرار می دهد.
اگر دارنده چک بر خلاف قرارداد و موضوع فی مابین، به صورت متقلبانه اقدام به تکمیل چک و نقد کردن آن یا واگذار نمودن چک به دیگران کند.
عمل انجام شده مصداق خیانت در امانت است و فرد امانت دهنده چک سفید می تواند با استناد به ماده ۶۷۳قانون مجازات اسلامی از فرد خیانت کننده در مراجع قانونی دادخواهی کند.
بر اساس قانون شخصی که از چک سفید امضا سوء استفاده کرده باشد و این امر در مراجع قانونی به اثبات برسد به مجازات از ۱ تا ۳ سال حبس محکوم می شود.
بر اساس قانون شخصی که اقدام به سوء استفاده از چک سفید امضا کند و با عمل خود دارایی شخص مالک چک را تهدید کرده و به خطر بیندازد یا تعهد بین طرفین را سلب کند مرتکب جرم شده است و مستوجب مجازات مشخص شده در قانون می شود.
بنابراین هرگونه دستکاری یا تغییر چک سفید امضا که باعث برهم خوردن قرارداد فی مابین دو طرف امانت دهنده و امانت گیرنده شود عملی مجرمانه است و فرد مجرم به مجازات تعیین شده در قانون محکوم می شود.
بر اساس ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، هر کس از چک سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سو استفاده نماید به حبس از ۶ ماه تا یک سال و ۶ ماه محکوم می شود.
برای اثبات خیانت در امانت چک چه باید کرد؟
قانونگذار برای اثبات خیانت در امانت چک راه حل های مناسبی را پیش روی افراد آسیب دیده قرار داده است که از آن جمله می توان به مواردی مانند اقرار شخص متهم، شهادت شهود، علم قاضی، ارائه اسناد و مدارک تایید کننده خیانت در امانت و داشتن رسید از شخص امانت گیرنده اشاره کرد.
به عبارت دیگر در صورتی که شخص امانت گیرنده چک به روش های مختلف، در امانت چک خیانت کند. صاحب چک یا امانت دهنده باید با در دست داشتن مدارک لازم به مراجع قضایی مراجعه کرده و طرح شکایت کند.
در صورتی که فرد امانت دهنده چک اسناد و مدارک معتبری داشته باشد می تواند آنها را برای اثبات جرم به دادگاه ارائه دهد.
اما در صورتی که فرد امانت دهنده اسناد و مدارک معتبری در اختیار نداشته باشد. روش هایی مثل اقرار متهم، شهادت دو شاهد و بیشتر یا علم قاضی می تواند اثبات کننده دعوای مطرح شده باشد.
همچنین اگر فرد امانت دهنده چک رسید و قرارداد امانت گذاشتن چک نزد امانت گیرنده را در اختیار داشته باشد این امر برای اثبات جرم کفایت می کند و باعث محکوم شدن فرد متهم می گردد.
بنابراین اگر فرد امانت دهنده چک بتواند با ارائه مدارک لازم اثبات کند که چک را به امانت یا به عنوان ضمانت نزد فرد دیگر قرار داده و او خارج از قرارداد فی مابین اقدام به نقد کردن چک یا انتقال آن به شخص دیگر کرده است به سود او بوده و رای دادگاه به نفع او صادر می شود.
متن شکایت خیانت در امانت
آشنایی با نمونه شکایت خیانت در امانت و متن آن می تواند برای مخاطبان و افراد درگیر در شکایت خیانت در امانت چک مفید باشد.
به شکلی که آن ها بتوانند در صورت نیاز از آن برای طرح شکایت استفاده کنند. در ادامه نمونه شکایت خیانت در امانت چک برای آشنایی مخاطبان آورده می شود.
نمونه شکایت خیانت در امانت چک
مشخصات شاکی: نام، نام خانوادگی، شماره ملی و آدرس
مشخصات مشتکی عنه: نام، نام خانوادگی، شماره ملی و آدرس مشتکی عنه
موضوع شکایت: تقاضای صدور حکم مجازات خیانت در امانت چک
دلایل و منضمات: قرارداد ـ رسید پرداخت ـ شهادت شهود
شرح شکایت:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب …..
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب ….. مشتری جناب آقای ….. فرزند ….. بوده و از ایشان ۱۰۰ عدد پیراهن مردانه خریداری کرده ام. به موجب قرارداد شفاهی، قرار بر این شد که حداکثر تا یک ماه بعد، یعنی تا تاریخ …… وجه اجناس خریداری شده را تسویه کنم. لذا چک به شماره ….. عهده بانک …… را نیز ، از جانب تضمین ادای دین به ایشان تقدیم کردم تا در صورت عدم پرداخت وجه اجناس در موعد مقرر، ایشان نسبت به نقد کردن آن اقدام کند. اما، علی رغم پرداخت وجه اجناس توسط اینجانب در مورخه …….. که مدارک مثبت آن نیز موجود است. ایشان از استرداد لاشه چک بنده خودداری نموده و اقدام به خرج کردن وجه آن کرده است. لذا با توجه به شرح آنچه آمد، از آن مرجع محترم، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مجازات خیانت در امانت چک، در خصوص مشتکی عنه را دارم.
سخن پایانی
راه های اثبات خیانت در امانت چک با توجه به نوع چک و شرایط آن متفاوت است. اما از راه های مرسوم و متداول اثبات خیانت در امانت چک می توان به مواردی مانند شهادت شهود، اقرار مشتکی عنه، علم قاضی، مستندات مثبت و رسیده دریافت چک اشاره کرد.
موضوع خیانت در امانت چک یکی از موضوعات متداول در پرونده های مختلف دعاوی کیفری و حقوقی است که آشنایی با راه های اثبات آن می تواند برای افراد درگیر در این گونه مسائل راهگشا باشد.
بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، هر گاه شخصی مالی را از شخص دیگر به عنوان امانت، اجاره، رهن، ضمانت یا به هر عنوان دیگری دریافت کرده و با رفتار متقلبانه آن را به ضرر صاحب چک به کار گرفته یا تصاحب و استعمال کند مرتکب جرم خیانت در امانت چک شده است و صاحب چک یا امانت دهنده می تواند از فرد امانت گیرنده شکایت کرده و در مراجع قضایی دادخواهی کند.
