اسکرین شات از مکالمه خصوصی جرم است؟

گرفتن اسکرین شات از مکالمه خصوصی و انتشار آن در ابعاد محدود یا وسیع عملی ناپسند و خلاف عرف و شرع است  که قانونگذار برای آن جرم انگاری کرده و مجازات هایی از قبیل پرداخت جزای نقدی و حبس در نظر گرفته است. گرفتن اسکرین شات از مکالمه خصوصی  برای جرم انگاری، بیشتر در مواردی مصداق پیدا می کند که عمل انجام شده منجر به ضرر و زیان برای اشخاص دیگر یا هتک حیثیت فردی و اجتماعی آن ها شود. در این وضعیت فرد آسیب دیده یا در معرض خطر می تواند در اولین فرصت با در دست داشتن مدارک لازم برای ثبت شکایت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.

دلایل جرم انگاری قانونگذار برای گرفتن اسکرین شات از مکالمه خصوصی و انتشار آن

دلایل جرم انگاری قانونگذار برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی و انتشار آن می تواند با توجه به شرایط متفاوت باشد.

چون این اقدام علاوه بر نقض حریم خصوصی افراد و ایجاد افترا باعث نشر اکاذیب و هتک حیثیت افراد مختلف نیز می شود و قانونگذار این حق را برای شهروندان آسیب دیده قائل شده است که برای محافظت از حق و حقوق اجتماعی خود بتوانند چنین اقداماتی را مورد پیگرد قانونی قرار دهند.

لازم به ذکر است که نه تنها گرفتن اسکرین شات برای انتشار در فضای مجازی جرم است بلکه تهدید به انتشار آن نیز عملی مجرمانه است و می تواند از سوی افراد آسیب دیده یا در معرض تهدید مورد پیگرد قانونی قرار گیرد.

جرم انگاری برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی دلایل متعددی دارد که در ادامه به برخی از موارد مهم آن پرداخته می شود.

• نقض حریم خصوصی

نقض حریم خصوصی یکی از دلایل جرم انگاری برای گرفتن اسکرین شات از مکالمه خصوصی و انتشار آن است. به عبارت دیگر  وقتی کسی با سوء نیت اقدام به گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی دیگران می کند به حریم خصوصی آنها تعرض کرده و حیثیت اجتماعی آنها را در معرض خطر قرار داده است.

به شکلی که فرد آسیب دیده یا در معرض خطر برای حفاظت از حق و حقوق فردی و اجتماعی خود می‌تواند اقدام به دادخواهی در مراکز قضایی کند.

• نشر اکاذیب و افترا

نشر اکاذیب و افترا یکی اگر از دلایل جرم انگاری قانونگذار برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی و انتشار آن است.

به این معنا که گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی افراد در شرایط خاص، ممکن است باعث هتک حیثیت آن ها و در معرض خطر قرار گرفتن حیثیت اجتماعی آنها شده و به نشر اکاذیب و افترا دامن زند.

• تهدید برای ترساندن یا اخاذی

تهدید برای ترساندن یا اخاذی یکی دیگر از دلایل جرم انگاری برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی است.

به این معنا که برخی از افراد به قصد تهدید برای ترساندن یا اخاذی ممکن است اقدام به گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی دیگران کنند که انجام این عمل در هر مرحله می تواند مصداق جرم بوده و برای فرد فاعل، مجازات حبس یا جزای نقدی به دنبال داشته باشد.

• هتک حیثیت افراد

هتک حیثیت افراد یکی دیگر است دلایل جرم انگاری برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی و نشر آن است.

به این معنا که اگر اسکرین شات گرفته شده از مکالمات خصوصی، حاوی مطالب کذب و افترا آمیز باشد و نشر آن باعث لطمه وارد شدن به حیثیت و اعتبار  فرد شود این عمل از نظر قانونی، جرم است و فرد آسیب دیده یا در معرض خطر می تواند از اهرم های قانونی برای حفاظت از حق و حقوق اجتماعی خود کمک بگیرد.

• نقض حقوق مالکیت معنوی

نقض حقوق مالکیت معنوی یکی دیگر از دلایل جرم انگاری قانونگذار برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی است.

به این معنا که اگر مکالمه خصوصی رد و بدل شده بین دو نفر حاوی ایده ها یا اطلاعات مفید و گران قیمتی باشد. گرفتن اسکرین شات از آن بدون اجازه طرفین، عملی خلاف قانون و مجرمانه است که ممکن است حقوق مالکیت معنوی آنها را در معرض خطر قرار دهد.

لذا گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی و انتشار آن خلاف عرف و قانون است که قانونگذار برای آن جرم انگاری کرده است و فرد معترض یا آسیب دیده از چنین عملی، می تواند با مراجعه به مراکز قضایی پیگیری قانونی عمل انجام شده را در دستور کار قرار دهد.

قانونگذار چه مجازاتی برای گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی در نظر گرفته است؟

قانونگذار برای حفظ حریم خصوصی افراد مختلف و آسیب وارد شدن به آن  در فضای مجازی از طریق گرفتن اسکرین شات در مکالمات خصوصی مجازات هایی از قبیل پرداخت جزای نقدی و حبس در نظر گرفته است که با توجه به نوع فعلیت در جرم می تواند میزان آن متفاوت باشد.

بر اساس ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی و ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه ای، افشای اسرار خصوصی دیگران، از جمله از طریق گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی در فضای مجازی جرم محسوب می شود و قانونگذار برای آن مجازات پرداخت جزای نقدی و تحمل حبس تا دو سال در نظر گرفته است که این میزان با توجه به نوع جرم و میزان فعلیت فرد ممکن است متفاوت باشد.

لازم به ذکر است که تهدید به انتشار اسکرین شات گرفته شده از مکالمات خصوصی نیز عملی مجرمانه است و قانونگذار در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی برای مرتکبین آن، تحمل تا ۷۴ ضربه شلاق و گذراندن حبس از دو ماه تا دو سال را در نظر گرفته است.

رسیدگی به جرم اسکرین شات یا تهدید از طریق اسکرین شات به عهده چه نهادی است؟

رسیدگی به جرم اسکرین شات و تهدید از طریق اسکرین شات به عهده دادسرا های جرایم رایانه ای است. این معنا که  افراد مختلف در صورت مواجهه با جرم گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی یا تهدید به سوء استفاده از آن، باید ابتدا به پلیس فتا مراجعه کنند.

چون اثبات جرم با گرفتن اسکرین شات دشوار است دلیل دشوار بودن این کار نیز قابلیت دست بردن در متن ها و تصاویر رد و بدل شده در فضای مجازی  با استفاده از برنامه های مختلف است که ارائه و پذیرش چنین مدارکی را به وسیله مراجع قضایی با مشکل مواجه می کند.

بنابراین برای ثبت جرم گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی ابتدا فرد آسیب دیده یا در معرض خطر باید با مدارک لازم به پلیس فتا مراجعه کند تا در صورت تایید صحت و اعتبار مدارک مورد نظر بتواند برای ثبت شکایت در مراکز قضایی اقدام کند.

بر اساس قانون رسیدگی به جرم گرفتن اسکرین شات و تهدید از این طریق به عهده دادسرا های جرائم رایانه ای است.

به این معنا که فرد آسیب دیده یا در معرض خطر می تواند از طریق پلیس فتا و ثبت شکایت در این مراکز اقدام کند یا با در دست داشتن مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و ثبت شکایت نماید تا پس از طی شدن روال اداری شکایت ثبت شده برای رسیدگی به دادسرای محل زندگی شاکی ارسال شود.

بنابراین اگر شکایت برای اسکرین شات از مکالمات خصوصی ابتدا در پلیس فتا انجام شود پلیس فتا پس از انجام بررسی های لازم، شکایت و گزارش خود را تنظیم کرده و  به دادسرا ارسال می کند.

لازم به ذکر است که اگر ثبت شکایت برای اسکرین شات از مکالمات خصوصی  در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام شود و شکایت ثبت شده پس از طی شدن روال اداری به دادسرای مورد نظر ارجاع گردد.

ممکن است قبل از بررسی شکایت به وسیله دادسرا،  ابتداء مدارک ارائه شده برای ثبت شکایت اسکرین شات به پلیس فتای منطقه دادسرا ارجاع شود تا اصالت اسکرین شات و ادله ارائه شده تایید گردد.

در نهایت دادگاه صالحه مورد نظر پس از بررسی ادله و گزارش پلیس فتا پس از طی شدن روال اداری و مهلت قانونی نسبت به صدور رای اقدام می کند.

مراحل رسیدگی به جرم اسکرین شات از مکالمات خصوصی

مراحل رسیدگی به جرم اسکرین شات از مکالمات خصوصی معمولاً از ثبت شکایت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی با ارائه مدارک و شواهد لازم شروع می شود. سپس در ادامه شکایت ثبت شده برای رسیدگی به دادسرای جرایم رایانه ای ارسال می گردد.

پس از وصول شکایت به وسیله دادسرای جرایم رایانه ای، تحقیقات مقدماتی به وسیله بازپرس یا دادیار دادسرا در دستور کار قرار می گیرد و اگر نیاز باشد مدارک ارائه شده برای بررسی و تایید به پلیس فتا ارسال می گردد.

پس از انجام تحقیقات مقدماتی در صورتی که ادله کافی برای انتصاب جرم اسکرین شات از مکالمات خصوصی به متهم مورد نظر فراهم باشد.

دادیار یا بازپرس دادسرای جرایم رایانه ‌ای رسیدگی کننده قرار جلب به دادرسی صادر کرده و پرونده را برای رسیدگی به دادگاه ارسال می کنند.

دادگاه مربوطه پس از دریافت پرونده، مدارک ارائه شده از سوی فرد شاکی و مراجع انتظامی مثل پلیس فتا را بررسی کرده و پس از شنیدن سخنان و دفاعیات شاکی و متهم، حکم نهایی را در زمان قانونی مقرر صادر می کند.

سخن پایانی

اسکرین شات از مکالمه خصوصی جرم است و به دلیل در معرض تهدید قرار گرفتن حریم خصوصی افراد، قانونگذار برای آن جرم انگاری کرده و  مجازات هایی از قبیل پرداخت جزای نقدی یا تحمل حبس در نظر گرفته است.

به عبارت دیگر اسکرین شات و انتشار چت خصوصی جرم بوده و قابل مجازات می باشد که این مهم در ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه ای مورد تایید و تاکید قرار گرفته است.

بنابراین نه تنها گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی و انتشار آن به صورت محدود و گسترده جرم است.

بلکه گرفتن اسکرین شات از مکالمات خصوصی برای تهدید و اخاذی از دیگران نیز عملی مجرمانه است که قانونگذار در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی برای آن جرم انگاری کرده و مجازات تعیین کرده است.

بر اساس این ماده قانونی، هر کس با گرفتن اسکرین شات، قصد تهدید دیگران را داشته باشد در صورت اثبات جرم با توجه به میزان فعلیت در جرم به مجازات تا ۷۴ ضربه شلاق و تحمل حبس از ۲ماه تا ۲ سال محکوم می‌ شود.