استشهاد محلی یا استشهاد نامه محلی به سند و گواهی گفته می شود که برای تایید یا نفی یک ادعا از سوی فرد مدعی تنظیم و پس از امضا و تایید افراد مطلع و شاهد به مرجع رسیدگی کننده قانونی ارائه می شود. به بیان دیگر استشهاديه محلی یک سند کتبی است که به صورت دستی یا در قالب فرم های چاپی تنظیم و آماده می گردد. معمولاً استشهاديه محلی را کسانی امضا می کنند که از آن واقعه آگاهی دارند یا ناظر یک اتفاق بوده و از جزئیات آن مطلع هستند. وقتی یک نفر استشهاد محلی یا استشهاد نامه محلی را به عنوان فرد آگاه و مطلع امضاء می کند باید در صورت نیاز در جلسات رسیدگی دادگاه حاضر شده و در مورد اتفاقات مورد نظر توضیح دهد. چون استشهاد محلی و اظهارات افراد امضا کننده می تواند به عنوان یک اماره نفی یا تایید کننده از سوی مراجع قضایی مورد استفاده قرار گرفته و در نتیجه پرونده موثر باشد.
استشهاد محلی چیست؟
استشهاد محلی به سند یا گواهی گفته می شود که به صورت دستی یا در قالب فرم های چاپی آماده و پس از امضا و تایید به وسیله افراد آگاه و مطلع یا شهود برای ارائه به مراجع قضایی آماده می شود.
این سند یا گواهی زمانی قابل اتکا است که به عنوان اماره از سوی مرجع قضایی رسیدگی کننده پذیرفته شود. در پرونده های مختلف حقوقی و کیفری که برای اثبات یا رد یک ادعا مدارک کافی وجود نداشته باشد تنظیم و ارائه استشهاد محلی به عنوان یک اماره می تواند در روشن شدن وضعیت موثر باشد.
کسانی که از جزئیات یک مسئله به دلایل مختلف آگاه و مطلع هستند یا در هنگام وقوع یک حادثه به عنوان بیننده در آنجا حضور داشته اند پس از ثبت وقایع در استشهاد محلی، اگر گواهی مورد نظر را امضا کنند به عنوان تایید کننده وقایع و اتفاقات شناخته شده و دادگاه رسیدگی کننده می تواند با استناد به استشهاد محلی این افراد را احضار کند تا اطلاعات لازم را برای روشن شدن زوایای مبهم پرونده به دست بیاورد.
لازم به ذکر است که تنظیم و ارائه استشهاد محلی یک پروسه خاص است که در صورت تایید قاضی پرونده فعال می گردد.
به این معنا که، اگر مدارک کافی برای نفی یا تایید یک ادعای قضایی و قانونی وجود نداشته باشد استشهاد محلی می تواند به عنوان یک اماره عمل کرده و به قاضی برای صدور حکم کمک نماید.
چه زمانی به استشهاديه محلی نیاز داریم؟
کاربرد استشهادیه محلی با توجه به شرایط ممکن است متفاوت باشد گاهی اوقات استشهادیه محلی برای تایید سکونت یا فعالیت یک فرد در یک محل یا منطقه به وسیله نهادهای مختلف استخدامی و غیر مورد استفاده قرار می گیرد، گاهی اوقات برای صدور برخی از مجوز ها نیاز به تهیه و ارائه استشهادیه محلی است، اما در پاره ای از موارد استشهادیه محلی به عنوان اماره قانونی برای اثبات یا رد یک ادعا یا حادثه و آگاهی از جزئیات آن مورد استفاده قرار می گیرد.
به عبارت دیگر وقتی مدارک ارائه شده از سوی طرفین پرونده برای اثبات یا رد یک ادعا کافی نباشد یا جزئیات مبهمی در پرونده وجود داشته باشد تنظیم استشهادیه محلی و ارائه آن به نهادهای رسیدگی کننده می تواند گره گشا باشد.
همچنین وقتی مدارک شناسایی یک فرد مفقود شود و فرد مورد نظر مدرکی برای اثبات هویت خود نداشته باشد استشهادیه محلی می تواند به عنوان ابزاری برای شناسایی و تایید هویت یک فرد مورد استفاده قرار گیرد تا مراجع قانونی بتوانند با استناد به شهادت شهود برای فرد مورد نظر مدارک شناسایی یا هویتی صادر نمایند.
البته باید به این نکته توجه داشت که با توجه به پیشرفت های انجام شده کارکرد تایید هویتی استشهادیه محلی کاهش پیدا کرده است.
چون با توجه به ثبت الکترونیکی اطلاعات هویتی افراد، همچنین امکان انجام آزمایشات دی ان ای نیاز به استشهادی محلی برای تایید این مسائل ضرورت ندارد.
اما در مسائل قضایی و قانونی استشهادیه محلی می تواند ابزار مناسب برای به دست آوردن اطلاعات لازم از افراد ناظر و بیننده یک واقعه و اشراف به جزئیات یک حادثه باشد.
انواع استشهادیه محلی
استشهادیه محلی با توجه به نوع کارکرد و هدفی که برای آن در نظر گرفته می شود ممکن است متفاوت باشد. به عبارت دیگر این گونه اسناد با اهداف مختلفی تنظیم و ارائه می شوند که در ادامه به برخی از انواع آن اشاره می شود.
-
استشهادیه محلی اعسار
استشهادیه محلی اعسار یکی از انواع استشهادیه محلی است، به این معنا که وقتی فردی بخواهد ناتوانی خود را از پرداخت انواع بدهی مثل مهریه اثبات کند و مدرک مناسبی در اختیار نداشته باشد به آن متوسل می شود.
در استشهادیه محلی اعسار، فرد بدهکار اقدام به تنظیم گواهی اعسار و ناتوانی از پرداخت بدهی مهریه به صورت یکجا به دلیل فقر، مشکل در تامین هزینه و نفقه فرزندان، نداشتن شغل مناسب، مستاجر بودن غیره کرده و برای تایید گفته خود گواهی یا سند تنظیم شده را به امضا افراد بالغ و عاقل که نسبت به این مسئله مطلع هستند می رساند.
در ادامه گواهی تنظیم شده به مرجع رسیدگی کننده تسلیم می شود و در صورت نیاز ممکن است افراد امضا کننده استشهادیه محلی اعسار، برای تایید امضای درج شده به مرجع رسیدگی کننده فراخوانده شوند.
-
استشهادیه محلی حسن اخلاق
استشهادی محلی حسن اخلاق یکی دیگر از انواع استشهادنامه محلی است. به عبارت دیگر هر گاه مسئله بد رفتاری زوج با زوجه مطرح شود.
زوج می تواند اقدام به تنظیم استشهادیه محلی حسن اخلاق و رفتار کرده و پس از تایید آن به وسیله افراد هم محلی یا همکار، گواهی مورد نظر را برای رد ادعای زوجه به مرجع رسیدگی کننده یا دادگاه خانواده ارائه دهد.
در این وضعیت پس از ارائه استشهادیه محلی به مرجع رسیدگی کننده و اعلام حصول آن از سوی قاضی رسیدگی کننده، اگر زوجه نسبت به حسن نیت افراد امضاء کننده استشهادیه حسن اخلاق زوج تردید داشته باشد می تواند این امر را به دادگاه منتقل نماید.
سپس دادگاه افراد امضا کننده استشهادیه حسن اخلاق را احضار می کند و از آنها می خواهد که به صورت حضوری از گفته های خود دفاع نمایند.
در این وضعیت ممکن است برای سنجش حسن نیت افراد امضا کننده استشهادیه حسن اخلاق، قسامه یا قسم خوردن این افراد نیز در دستور کار قرار گیرد.
-
استشهاد محلی انحصار وراثت
استشهادیه محلی انحصار وراثت یکی دیگر از انواع مطرح استشهاد محلی است. به عبارت دیگر تنظیم استشهادیه محلی انحصار و وراثت یکی از الزامات اساسی برای درخواست صدور گواهی حصر و وراثت است.
به این زبان ساده، شاهدان معتبر باید تعداد فرزندان فرد متوفی را تایید کرده و گواهی تنظیم شده را امضا نمایند. استشهادیه محلی انحصار وراثت در صورتی دارای اعتبار است که افراد امضا کننده در دفتر خانه اسناد رسمی سند مورد نظر را امضا کرده و امضا های انجام شده به صورت رسمی به تایید دفترخانه اسناد رسمی برسد.
از جمله نکاتی که در تنظیم استشهاد محلی انحصار وراثت باید مورد توجه قرار گیرد آن است که ذکر نام و نام خانوادگی، نحوه آشنایی افراد شاهد با فرد متوفی یا فرزندان او باید به صورت دقیق ثبت شود.
-
استشهادیه محلی برای پرونده های حقوقی و کیفری
یکی دیگر از انواع استشهادیه های محلی است که در پرونده های مختلف حقوقی یا کیفری به دلیل کم بودن مدارک و شواهد برای تایید یا نفی یک ادعا مورد استفاده قرار می گیرد.
در این وضعیت، فرد شاکی یا متهم در صورت پذیرش قاضی پرونده اقدام به تنظیم استشهادیه محلی کرده و آن را به تایید و امضا افراد مطلع و آگاه می رساند.
منتهی در این نوع استشهاد محلی شهادت شهود به امضا و تایید گواهی مورد نظر محدود نمی شود و در صورت نیاز باید افراد مطلع و آگاه در موعد مشخص در مرجع قضایی رسیدگی کننده حاضر شده و به شکل حضوری گفته های خود را تایید نمایند.
بر اساس ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی شهادت شهود می تواند به عنوان اماره معتبر در اثبات یا رد یک ادعا مطرح شود.
نکات مهم در نوشتن استشهادیه محلی
بر اساس ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، شهادت شهود می‌تواند به عنوان اماره معتبر برای اثبات یا رد دعاوی مختلف باشد.
از جمله نکات مهم در نوشتن استشهادیه که می تواند در اعتبار این سند موثر باشد می توان به مواردی مثل تنظیم این نوع سند یا گواهی به شکل درست و کامل، امضای استشهادنامه پس از مطالعه و اشراف به مطالب درج شده در آن، درج اطلاعات و جزئیات ما وقع به شکل کامل، درج کامل اطلاعات هویتی فرد تنظیم کننده استشهادیه، درج زمان و مکان وقوع حادثه، درج مشخصات دقیق هویتی و ظاهری افراد حاضر در محل حادثه اشاره کرد.
همچنین کسانی که حاضر به شهادت هستند باید اطلاعات هویتی و آدرس یا مشخصات آنها به صورت کامل در استشهادی درج شود تا در صورت نیاز امکان احضار آنها به مراجع قضایی و قانونی وجود داشته باشد. در ادامه برای آشنایی بیشتر فرم نمونه استشهاد محلی اعسار از پرداخت مهریه آورده می شود.
نمونه استشهادیه محلی اعسار
اینجانب ……. فرزند ……. کد ملی ……… شغل …….. با حقوق ماهیانه …….. ریال، در حال حاضر فاقد منزل مسکونی می باشم، همچنین ماشین شخصی نداشته و تا زمان تنظیم این استشهادیه دو فرزند تحت تکفل دارم که متاسفانه یکی از آنها به بیماری سرطان مبتلا بوده و مخارج ماهانه دارو و درمان او بالغ بر ……. می شود. به همین دلیل ناتوانی و اعسار خود را از پرداخت مهریه همسر به شکلی یکجا اعلام می کنم. در ادامه مشخصات و امضای افراد مطلع از وضعیت اینجانب به عنوان شاهد آورده می شود.
اینجانب …… فرزند ….. به شماره ملی ….. با آقای …… آشنا بوده و به عنوان یک فرد مطلع صحت مطالب فوق را تایید می نمایم. همچنین در صورت لزوم حاضر به شهادت در دادگاه نیز هستم.
مهر و امضا دفترخانه اسناد رسمی یا شورای اسلامی محل، در تایید صحت موارد فوق
مجازات تنظیم استشهادیه دروغین
مجازات تنظیم استشهادیه دروغین در قانون به صورت روشن و صریح بیان نشده است. اما اگر برای رد یا اثبات یک ادعا استشهادیه دروغین تنظیم و به دادگاه ارائه شود و دروغ بودن استشهادیه مورد نظر به اثبات برسد قاضی مربوطه این اختیار را دارد که امضا کنندگان استشهادیه دروغ را فراخوانده و آنها را مورد بازخواست قرار دهد.
در حال حاضر بر اساس قانون شهادت کذب در صورتی که در نزد مقام قضایی اتفاق بیفتد جرم است و برای دروغگو مجازات در نظر گرفته می شود.
اما تنظیم استشهادیه دروغ و ارائه آن به مراجع قضایی جرم نیست. به عبارت دیگر وقتی یک استشهادیه تنظیم و به دادگاه ارائه می شود یک سند قطعی نیست و به عنوان یک اماره یا روشن کننده وضعیت شناخته می شود.
همچنین وقتی قاضی بخواهد به عنوان اماره از استشهاد نامه استفاده کند و استشهادنامه به عنوان اماره در نتیجه پرونده موثر باشد، قاضی مربوطه، شهود را فراخوانده و به صورت حضوری شهادت آنها را دریافت می کند.
اگر شهود به صورت حضوری شهادت کذب و دروغ دهند و دروغ بودن شهادت آنها مشخص شود مجرم هستند و به وسیله قاضی مربوطه برای آنها مجازات در نظر گرفته می شود.
اما اگر استشهادنامه دروغ در حد استشهادیه بماند و شاهدان در محضر دادگاه برای ادای شهادت یا تایید شهادت ثبت شده حاضر نشوند در این شرایط طرفی که شهادت کذب بر علیه او بوده می تواند با در دست داشتن مدارک لازم بر علیه افرادی که به دروغ شهادت داده اند اعلام جرم کرده و از آنها شکایت نماید.
شرایط امضا کنندگان استشهادیه
شرایط امضا کنندگان استشهادیه از عوامل موثر و تعیین کننده در ارزش و اعتبار این سند و گواهی است.
هرچند در هنگام تنظیم و امضاء استشهادیه بیشتر بر روی صلاحیت قانونی و درج اطلاعات شخصی درست و کامل تاکید می شود اما شرایط امضا کنندگان استشهادیه به این موارد محدود نمی شود و برای افزایش اعتبار قانونی این گونه اسناد، امضا کنندگان باید یکسری شرایط مشخص داشته باشند که در ادامه با آنها اشاره می شود.
- داشتن هویت معتبر
یکی از شرایط امضا کنندگان استشهادیه داشتن هویت معتبر است، به این معنا که امضا کنندگان استشهادیه باید افراد معتبر و موجهی باشند و نمی توان از افراد غیر موجه، ولگرد و متکدّی به عنوان امضا کننده استشهادیه استفاده کرد.
- در دسترس بودن افراد امضا کننده
یکی دیگر از شرایط امضا کنندگان استشهادیه در دسترس بودن آنها است به این معنا که افراد امضا کننده از نظر مکانی از مرجع رسیدگی کننده دور نباشند و در صورت نیاز بتوانند در اسرع وقت برای پاسخگویی در مراجع انتظامی یا قضایی حاضر شوند.
- داشتن سن قانونی
داشتن سن قانونی یکی دیگر است شرایط امضا کنندگان استشهادیه است به این معنا که فرد امضا کننده استشهادیه اگر مرد باشد می بایست سن او بیشتر از ۱۵ سال و اگر زن باشد سن او کمتر از ۹ سال نباشد.
در صورتی افراد کمتر از این سن می توانند استشهادیه را امضا کنند که با توافق و نظارت والدین شان این کار را انجام داده باشند.
همچنین در صورتی که افراد کم سن و سال شاهد یک مسئله و واقعه باشند فقط در صورتی می توانند استشهادیه را امضا کنند که اجازه این کار از سوی مقامات قضایی صادر شده باشد در غیر این صورت امضای افراد زیر سن قانونی معتبر نیست.
- صداقت و درستی در تایید استشهادیه
صداقت و درستی در تایید استشهادیه یکی دیگر از شرایط امضا کنندگان این نوع سند است به عبارت دیگر فرد امضا کننده باید به صورت آگاهانه و با اطلاع از مضمون استشهادیه آن را امضا نماید. چون امضای شاهد به معنای پذیرش مطالب درج شده در استشهادیه است.
- عدالت داشتن
رعایت عدالت و انصاف یکی دیگر از شرایط امضا کنندگان استشهادیه است به این معنا که برای امضا و تایید استشهادیه نمی توان از افراد دروغگو متقلّب، نا موجه و نابکار استفاده نمود. چون باعث خدشه وارد شدن به اعتبار استشهادیه می شود.
- عدم دیوانگی شاهد
عدم دیوانگی شاهد یا شاهدان یکی دیگر از شرایط امضا کنندگان استشهادیه است، به این معنا که نمی توان از افراد نادان، کم عقل، دیوانه و غیره برای امضای استشهادنامه استفاده کرد، چون شخصی که صلاحیت تشخیص درست و غلط را ندارد نمی تواند به عنوان شاهد اظهار نظر کند.
- تایید اثر انگشت
تایید اثر انگشت یکی دیگر از شرایط امضا کنندگان استشهادیه است، تایید اثر انگشت زمانی لازم و ضروری می شود که هویت امضا کنندگان استشهادیه در آینده با اثر انگشت آن ها شناسایی شود. لذا در این شرایط علاوه بر امضا اثر انگشت شهود نیز باید در استشهادیه ثبت گردد.
سخن پایانی
بر اساس ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، شهادت شهود یک اماره معتبر برای اثبات یا رد دعاوی مختلف است. بنابراین استشهاد محلی یا استشهاد نامه محلی اگر به شکل درست و دقیق تنظیم شود می تواند برای رد یا اثبات یک ادعا در مراجع قضایی مورد استفاده قرار گیرد.
استشهاد محلی یک سند یا گواهی است که با توجه به شرایط یا وضعیت یک واقعه به صورت دستی یا تکمیل فرم آماده تنظیم می شود و به وسیله افراد مطلع به عنوان شاهد امضا می گردد.
زمانی به استشهادیه محلی به عنوان یک اماره نیاز است که مدارک و شواهد لازم برای اثبات یا رد یک ادعا وجود نداشته باشد.
