وظایف بهترین وکیل پایه یک دادگستری در تهران نسبت به موکل در چهارچوب عواملی مثل تعهد عام، تعهد ذاتی و قرارداد وکالت قرار می گیرد که بین طرفین برای پیگیری پرونده منعقد می شود و موکل نمی تواند خارج از چارچوب عرف وکالت قرارداد فی مابین انتظاری از وکیل مورد نظر داشته باشد. از جمله وظایف متعارف وکیل که پس از انعقاد قرارداد وکالت بین طرفین باید اجرا شود می توان به مواردی مانند انجام مسئولیت وکالت در مدت متعارف، پیگیری کار موکل در فرایند دادرسی، دیدار با موکل قبل از جلسات رسیدگی، دریافت مدارک و اسناد با جزئیات کامل از موکل، راز داری و عدم فاش کردن اسرار موکل، استناد معقولانه به قوانین مرتبط با موضوع دعوا برای دفاع از حق موکل، رفتار مناسب و با نزاکت در هنگام ملاقات با موکل و غیره اشاره کرد.
وظایف وکیل نسبت به موکل به چند بخش تقسیم می شود؟
وظایف وکیل نسبت به موکل به دو بخش کلی تعهدات عام و خاص تقسیم می شود. به عبارت دیگر وقتی مسئولیت پیگیری روند دادرسی یک پرونده بر اساس قرارداد به یک وکیل دادگستری واگذار می شود.
وکیل مورد نظر بر اساس مسئولیت مدنی، نماینده موکل است و باید کارهای پرونده حقوقی یا کیفری موکل را به عهده گرفته و موکل را از اقدامات انجام شده در زمان مسئولیت مطلع نماید.
بنابراین وکیل پس از پذیرفتن وکالت در قبال اموال، دارایی ها، اسناد و مدارکی که در طول دوران وکالت در اختیار او قرار می گیرد مسئول است و باید به نحو شایسته از آنها محافظت کند.
بنابراین اگر وکیل در نگهداری از اموال و اسنادی که از سوی موکل برای به نتیجه رسیدن پرونده در اختیار او قرار گرفته است کوتاهی کند مقصر بوده و باید بابت کوتاهی انجام شده پاسخگو باشد.
همانطور که گفته شد تعهدات وکیل نسبت به موکل پس از پذیرفتن وکالت به دو بخش تعهدات خاص و عام تقسیم می شود که در ادامه به صورت مختصر به آنها پرداخته می گردد.
-
تعهدات عام
تعهدات عام به مسئولیت های عامی گفته می شود که پس از پذیرفتن وکالت یک شهروند به صورت خودکار بر عهده وکیل قرار گرفته و وکیل بر اساس قانون، اخلاق و وجدان باید نسبت به انجام این مسئولیت ها اقدام کند و هرگونه اهمال و سستی در انجام این مسئولیت ها می تواند عواقب دنیوی و اخروی متناسب با اهمال و سستی مورد نظر را دنبال داشته باشد.
-
تعهدات خاص
یکی دیگر از وظایف کلی وکیل نسبت به موکل تعهدات خاص است. تعهدات خاص به تعهداتی گفته می شود که در قانون به صراحت به آنها اشاره شده و در صورتی که وکیل، به این تعهدات عمل نکند موکل می تواند به صورت قانونی از او شکایت کرده و خواستار برخورد قانونی با وکیل شود.
از مهمترین تعهدات خاص وکیل در زمان عقد قرارداد وکالت و پذیرفتن این مسئولیت می توان به مواردی مانند تعهد به انجام موضوع وکالت و انجام تکالیف قانونی در قبال موکل، راز داری و افشا نکردن اسرار موکل که در ماده ۳۰ قانون وکالت به آن اشاره شده است.
رعایت مصلحت موکل از دیگر تعهدات خاص وکیل است که وکیل موظف است در دوران وکالت و پذیرفتن پرونده های مختلف به آن متعهد باشد و با استفاده یا استناد به قوانین موجود از موکل خود دفاع کند.
در مورد راز داری وکیل و تعهد او به افشاء نکردن اسرار موکل قانونگذار ضمانت های اجرایی لازم در نظر گرفته است.
به این معنا که اگر وکیل راز یا مدارک موکل خود را برای غیر، افشا کند تحت تعقیب قانونی قرار گرفته و به مجازات کیفری، مدنی یا انتظامی مشخص شده در قانون، محکوم می شود.
تعهد به انجام موضوع وکالت که یکی از وظایف خاص وکیل است نیز شرح وظایف و مسئولیت های خاص خود را دارد.
به این معنا که وکیل موظف است در تمام طول وکالت خود نسبت به انجام تعهدات قانونی متقابلی که بر عهده او قرار گرفته است پایبند باشد و طبق مقررات قانونی، تمام وظایف محوله را انجام داده و محدودیت های در نظر گرفته شده را رعایت کند.
البته باید به این نکته توجه داشت تعهد خاص وکیل در انجام وظایف محوله با توجه به نوع وکالت که مطلق یا مقید باشد باعث تعیین دامنه وظایف و تعهدات وکیل می شود.
به عبارت دیگر در وکالت مطلق، وکیل مورد نظر اختیار تام دارد که از سوی موکل خود تمام وظایف و مسئولیت های واگذار شده را به نحو احسنت انجام دهد اما در حوزه وکالت مقید، دامنه وظایف و اختیارات وکیل محدود است و وکیل انتخاب شده باید در چهارچوب تعیین شده وظایف خود را انجام دهد و نمی تواند خارج از وظایف محوله اقدام کند.
قانونگذار چه مجازاتی برای وکیلی که وظایف خود را به شکل درست انجام ندهد در نظر گرفته است؟
قانونگذار برای وکیلی که وظایف خود را به شکل درست انجام ندهد و اهمال و سستی او، باعث ضایع شدن حق موکل گردد مجازات در نظر گرفته است و در صورت اثبات این امر با توجه به عمل انجام شده برای وکیل مورد نظر مجازات قانونی در نظر گرفته می شود.
بر اساس ماده ۴۱ قانون وکالت زمانی که ثابت شود وکیل به دلایل مختلف نسبت به موکل خود خیانت کرده و حق و حقوق او را ضایع نموده است یا اهمال و سستی وکیل در انجام وظایف محوله به شکلی بوده است که حق و حقوق موکل پایمال شود.
در صورت اثبات چنین امری برای وکیل متخلف محرومیت مادام العمر از حرفه وکالت در نظر گرفته شده و همچنین موکل می تواند خسارات وارد شده به خود را در اثر خیانت و اهمال یا سستی وکیل در انجام وظایف محوله از او مطالبه کند.
وظایف وکیل در برابر موکل پس از پذیرفتن وکالت
وکیل پس از پذیرفتن وکالت، مسئولیت هایی در قبال موکل دارد که با توجه به قرارداد فی مابین باید نسبت به انجام آن ها متعهد باشد.
از جمله وظایف و مسئولیت های موکل پس از پذیرفتن وکالت می توان به مواردی مانند دادن مشاوره حقوقی، تنظیم دادخواست، تنظیم شکواییه، نوشتن لایحه در موضوعات مختلف حقوقی، نوشتن قرارداد، انجام دادن مسئولیت ها و وظایف وکالت در مدت متعارف و تعیین شده، دیدار با موکل قبل از جلسه رسیدگی و هماهنگی برای ارائه مدارک و مطالب با کیفیت و قانون مند، همراهی و همکاری با موکل در تمام مراکز دولتی، غیر دولتی و قضایی، دریافت مدارک و اسناد مرتبط با پرونده از موکل در زمان مناسب، راز داری و عدم افشای اسرار موکل، دفاع از موکل طبق ضوابط قانونی، عدم واگذاری مسئولیت خود به اشخاص دیگر پس از پذیرفتن وکالت بدون رضایت موکل، میانجی گری و داوری کردن بین طرفین دعوا با رعایت ضوابط و مقررات قانونی و غیر اشاره کرد.
لازم به ذکر است که مسئولیت و وظایف وکیل عمدتاً به امور فنی و حقوقی مربوط به پرونده محدود می شود و موکل نمی تواند از وکیل انتظار داشته باشد که از مراحل دادرسی اطلاع داشته باشد و بتواند خارج از ضابطه و قانون مسیر و روال پرونده را به نفع موکل تغییر دهد.
تنظیم قرارداد چه تاثیری در حسن انجام وظایف وکیل دارد؟
هرچند واگذاری وکالت در پرونده های مختلف گاهی اوقات ممکن است به صورت شفاهی و بدون تنظیم قرارداد انجام شود.
اما برای آنکه وظایف و چهارچوب اختیارات وکیل در پیگیری یک پرونده مشخص شود بهتر است بین وکیل و موکل در هنگام واگذاری وکالت یک قرارداد تنظیم و امضا شود تا طرفین بتوانند بر اساس قرارداد فی مابین وظایف و اعمال یکدیگر را کنترل کرده و بر حسن رفتار یکدیگر نظارت داشته باشند.
در هنگام تنظیم قرارداد بین وکیل و موکل چه نکاتی باید رعایت شود؟
همانطور که گفته شد بهتر است برای واگذاری وکالت پرونده های مختلف به وکیل، بین طرفین، قراردادی اصولی و قانونمند تنظیم شود تا اختلافات و مشکلات آتی به حداقل ممکن رسیده و نتواند مانع از ادامه همکاری شود.
از جمله نکاتی که در هنگام تنظیم قرارداد بین وکیل و موکل باید رعایت شود می توان به مواردی مانند درج مشخصات وکیل و موکل به صورت دقیق و کامل در قرارداد، درج موضوع قرارداد وکالت به صورت واضح و مشخص، مشخص شدن چهارچوب وظایف و اختیارات وکیل، دستمزد وکیل یا حق الوکاله با توجه به ارزش اعمال هدف گذاری شده، درج تعهدات و مفادی که پس از توافق طرفین و انعقاد قرارداد بر اجرای آنها تاکید شده اشاره کرد.
بنابراین پس از توافق وکیل و موکل برای واگذاری وکالت، بهتر است قراردادی بین طرفین تنظیم و امضا شود تا طرفین قرارداد به خصوص وکیل در چهارچوب تعیین شده فعالیت کرده و بتواند وظایف خود را به شکل کامل انجام دهد.
همچنین پس از تنظیم قرارداد بهتر است موکل قرارداد تنظیم شده را به صورت دقیق و کامل بخواند و در صورتی که متن یا مطلبی در قرارداد تنظیم شده نامفهوم است از وکیل بخواهد که موضوع را به صورت واضح و روشن توضیح داده یا ابهام موجود در قرارداد را برطرف کرده و آن را با ادبیات واضح و روشن تر تکمیل کند.
سخن پایانی
وظایف وکیل نسبت به موکل به دو بخش تعهدات عام و خاص تقسیم می شود و وکیل انتخاب شده برای وکالت در پرونده های مختلف باید برای جلب رضایت موکل و عمل به تعهدات وجدانی به آنها عمل نماید.
تعهدات عام بیشتر بر روی وظایفی تاکید دارند که در عرف و اخلاق مورد توجه بوده و با عنوان تعهدات وجدانی و اخلاقی نیز شناخته می شوند.
اما تعهدات خاص به وظایف و مسئولیت هایی گفته می شود که قانونگذار در قوانین مختلف صریحاً به آنها اشاره کرده است و وکیل برای حسن انجام وظایف خود باید در این چهارچوب عمل کند.
معمولاً ضمانت اجرای تعهدات عام، نظارت افکار عمومی و تعهدات وجدانی است اما ضمانت اجرای وظایف ذاتی، ضوابط قانونی و مقرراتی که قانونگذار برای حسن انجام این وظایف در نظر گرفته است.
به شکلی که اگر وکیل انتخاب شده برای وکالت یک پرونده در چهارچوب قانونی تعیین شده وظایف خود را به شکل کامل انجام ندهد موکل می تواند با ارائه مدارک لازم از او شکایت کرده و دادخواهی کند.
