عدم پرداخت ثمن در وکالت نامه باعث ابطال سند نمی شود چون وکالت نامه، سندی است که برای انتقال یک مال از شخص فروشنده به خریدار تنظیم می شود. به عبارت دیگر کارکرد اصلی وکالت نامه، اجازه نقل و انتقال مال از فروشنده به خریدار بدون حضور فروشنده است. بنابراین اگر فروشنده به هر دلیل نتواند در زمان انتقال سند مالک در دفاتر ثبت یا پلیس بعلاوه ۱۰ برای انتقال خودرو، حاضر شود فرد خریدار با در دست داشتن وکالتی که به نام او صادر شده است می تواند روند انتقال ملک یا خودرو را انجام دهد. همچنین اگر شخصی خارج از کشور زندگی کند یک شخص عادی یا وکیل دادگستری می تواند با در اختیار داشتن وکالت نامه، روند اداری نقل و انتقال مال یا دارای او را انجام دهد. بنابراین ضرورتی برای درج شرایط قرارداد خریدار و فروشنده، پرداخت یا عدم پرداخت ثمن معامله در وکالت نامه وجود ندارد و فروشنده باید قبل از دادن وکالت نامه، ثمن معامله را دریافت کند چون اگر وکالت نامه برای زمان خاصی تنظیم شده باشد وکالت دهنده تا پایان زمان تعیین شده نمی تواند وکالت نامه را به دلیل عدم پرداخت ثمن معامله باطل کند.
ثمن معامله چیست؟
ثمن معامله، به وجهی گفته می شود که خریدار بابت خرید یک مال منقول یا غیر منقول به فروشنده پرداخت می کند.
به عبارت ساده ثمن معامله، مقدار وجهی است که با توجه به میزان ارزش یک مال منقول یا غیر منقول به وسیله کارشناس یا متناسب با شرایط بازار تعیین می شود و خریدار برای به دست آوردن مال مورد نظر باید این مبلغ را پس از تنظیم قرارداد به صورت نقدی، چکی یا اقساط مشخص با درج شرایط پرداخت در قرارداد به فروشنده پرداخت کند.
بنابراین وقتی خریدار ثمن یا وجه یک مال منقول یا غیر منقول را براساس یک قرارداد مشخص پرداخت می کند از زمان پرداخت وجه مورد نظر مالک، مال منقول یا غیر منقول مورد نظر است.
وکالت فروش چیست و چه کاربردی دارد؟
وکالت فروش به سندی گفته می شود که فروشنده با تنظیم آن، اختیار فروش یا نقل و انتقال سند مال یا دارایی خود را به شخص دیگری واگذار می کند.
شخص دارنده وکالت نامه فروش با عنوان وکیل می تواند بدون هیچ مانع و محدودیتی، روند اداری انتقال مال را به خود یا دیگران انجام دهد.
وکالت فروش که میان شهروندان برای انجام روند نقل و انتقال اموال منقول و غیر منقول کاربر دارد شامل وکالت در انعقاد قرارداد خرید و فروش، انتقال سند مالکیت یا هر دو مورد می شود.
به عبارت دیگر در شرایط عادی اگر شخصی بخواهد مالی یا دارایی از قبیل انواع ملک یا خودرو را که دارای سند رسمی است به شخص دیگر منتقل کند باید شخصا در سازمان یا دفاتر ثبت، پلیس بعلاوه ۱۰ و غیر حاضر شده و برگه های نقل و انتقال را امضا کند.
بنابراین در این وضعیت، اگر شخص فروشنده به هر دلیل امکان یا فرصت حضور شخصی برای نقل و انتقال مال یا دارایی مورد نظر را نداشته باشد وکالت فروش، بهترین روش برای انجام این کار است.
چون با ارائه وکالت فروش شخص خریدار یا شخص مورد اعتماد فرد فروشنده می تواند به نمایندگی از طرف او بدون هیچ منع و محدودیتی این کار را انجام دهد.
از ویژگی های اعطای وکالت فروش به خریدار یا افراد مورد اعتماد فروشنده آن است که اولاً نیاز به حضور مستقیم فروشنده در هنگام نقل و انتقال رسمی نیست که این امر از اتلاف وقت جلوگیری می کند، دوما نیاز به چند مرحله ای کردن معامله نیست و با اعطای وکالت فروش، تمام ثمن معامله دریافت می شود.
بنابراین در این وضعیت عدم پرداخت ثمن در وکالت نامه باعث ابطال سند نمی شود چون تا ثمن معامله پرداخت نشود وکالت نامه ای از سوی فروشنده به خریدار یا نماینده او داده نمی شود.
ضرورت انتقال سریع سند در وکالت فروش
وکالت فروش اگر به صورت مدت دار تنظیم شود دارنده وکالت باید هرچه سریعتر نسبت به انتقال سریع سند اقدام کند.
چون منقضی شدن مدت تعیین شده در وکالتنامه باعث بی اعتبار شدن وکالت نامه شده و دارنده آن نمی تواند نقل و انتقال سند رسمی را به صورت قطعی انجام دهد.
بنابراین افراد دارنده وکالت فروش زمان دار باید سعی کنند فرایند نقل و انتقال سند مال یا دارایی را در مدت تعیین شده در سند انجام دهند.
چون هرگونه تاخیر در این امر باعث منقضی شدن مدت تعیین شده می گردد و برای انتقال سند، شخص خریداری یا وکیل او دوباره باید به فروشنده اصلی مراجعه کنند و انتقال سند باید با حضور فروشنده اصلی انجام شود یا پس از طی شدن روال اداری دوباره از فروشنده، وکالت نامه فروش جدید دریافت شود. در غیر این صورت نقل و انتقال انجام نمی شود و منقضی شدن اعتبار وکالت نامه فروش این امر را تایید می کند.
خیار تاخیر ثمن معامله
خیار تاخیر ثمن معامله شرطی است که طرفین معامله برای اطمینان از پرداخت بهای مال و دارایی مورد معامله در بندهای قرارداد ذکر می کنند.
بنابراین طرفین معامله در هنگام عقد قرارداد خیار یا شروطی را در بندهای آن قرار می دهند که در صورت تخلف، طرف مقابل بتوانند خسارت خود را مطالبه نمایند.
خیار یک اصطلاح حقوقی است و به معنای اختیار معنا می شود. قانونگذار در قانون مدنی خیاراتی برای تسهیل شرایط در قراردادهای مختلف قرار داده است به شکلی که طرفین در معامله می توانند با استفاده از این خیارات در صورت لزوم اقدام به فسخ یک طرفه قرارداد کرده یا طرف مقابل را ملزم به انجام تعهدات در نظر گرفته شده در قرارداد کنند.
یکی از انواع خیارات قانونی خیار تاخیر در پرداخت ثمن معامله است. بر اساس ماده ۳۹۴ قانون مدنی، خریدار یا مشتری باید ثمن معامله را در موعد مقرر بر طبق شرایطی که در عقد بیع مقرر شده است پرداخت کند.
همچنین بر اساس ماده ۳۹۵ قانون مدنی اگر خریدار یا مشتری ثمن یا بهای معامله را در موعد مقرر تادیه و پرداخت نکند بایع یا فروشنده حق دارد که بر طبق مقررات بر اساس خیار تاخیر ثمن، معامله را فسخ کرده یا از حاکم و قاضی بخواهد خریدار را ملزم به پرداخت ثمن معامله کند.
بنابراین وقتی طرفین معامله در خصوص پرداخت ثمن آن، مدت خاص و شرایط مشخصی را در نظر گرفته باشند، فرد خریدار موظف است بهاء و ثمن معامله را در موعد مقرر پرداخت کند و اگر چنین اتفاقی نیفتد فرد فروشنده بر اساس ماده ۴۰۲ قانون مدنی سه روز پس از تاخیر در پرداخت ثمن معامله به وسیله خریدار، حق دارد با استفاده از خیار تاخیر در پرداخت ثمن، معامله را فسخ نماید.
شرایط ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن آن از سوی خریدار
ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن آن از سوی خریدار تابع شرایطی است که بدون محقق شدن آن امکان فسخ معامله از سوی فروشنده وجود ندارد.
شرایط فسخ قرارداد به دلیل عدم پرداخت ثمن و بهای آن از سوی خریدار در ماده ۴۰۲ قانون مدنی به تفصیل آمده است که در ادامه به این شرایط اشاره می شود.
- بیع بودن معامله
بیع بودن معامله ای یکی از شرایط ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن یا بهای آن از سوی خریدار است.
بنابراین اگر معامله در قالب چیزی به غیر از بیع تنظیم شود فروشنده حق ابطال آن را ندارد و باید قرارداد فی ما بین خریدار و فروشنده بیع باشد و خیارات ابطال قرارداد نیز در بندهای آن ذکر شده باشد تا فروشنده بتواند با استناد به محقق نشدن خیارات مندرج، قرارداد را فسخ کند.
- عین معین یا کلی در معین بودن مبیع
عین معین یا کلی در معین بودن مبیع یکی دیگر از شرایط ابطال قرارداد در صورت عدم پرداخت بیع آن از طرف خریدار است. به این معنا که کالای معامله شده بین طرفین خریدار و فروشنده باید مشخص و روشن باشد و ابهامی در مورد آن وجود نداشته باشد.
- مختص بایع بودن
مختص بایع بودن یکی دیگر از شرایط ابطال قرارداد در صورت عدم پرداخت ثمن آن از سوی خریدار است. به این معنا که پرداخت ثمن و بهای معامله فقط به بایع یا فروشنده اختصاص دارد و خریدار نمی تواند به چنین حقی دست پیدا کند.
- حال بودن ثمن معامله و مبیع
حال بودن ثمن معامله و مبیع یکی دیگر از شرایط ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن آن از سوی خریدار است.
به این معنا که ثمن معامله و مبیع یا خریدار هر دو باید به معامله در زمان حال اختصاص داشته باشند چون در غیر این صورت فروشنده یا بایع قادر به فسخ معامله برای عدم پرداخت ثمن و بهای آن نخواهد بود و چنین حقی ندارد.
- گذر زمان
گذر زمان یکی دیگر از شرایط ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن آن از سوی خریدار است. به این معنا که برای ابطال معامله به دلیل عدم پرداخت ثمن و بهای آن باید حداقل سه روز از زمان عقد بیع گذشته باشد در غیر این صورت فروشنده نمی تواند با توجه به خیار تاخیر در پرداخت ثمن، قرارداد را فسخ کند.
آیا امکان فسخ قرارداد به دلیل عدم پرداخت ثمن و بهای آن وجود دارد؟
ثمن و بهای قرارداد یکی از ارکان اصلی معامله است به این معنا که ارزش قرارداد بین طرفین با عنوان ثمن و بهای آن شناخته می شود و پس از پرداخت بها و ارزش یک مالی یا دارایی فرد خریدار صاحب آن مال و دارایی می شود.
بر اساس ماده ۳۹۴ قانون مدنی، خریدار یا مبیع باید ارزش قرارداد را در زمان و مکان مشخص که در قرارداد ذکر شده است به فروشنده پرداخت کند تا معامله انجام شود.
در غیر این صورت عدم پرداخت بهای معامله بر اساس قرارداد فی مابین شرایط را برای فسخ قرار داد از سوی فروشنده فراهم می کند.
سخن پایانی
عدم پرداخت ثمن در وکالت نامه باعث ابطال سند می شود؟ شاید در نگاه اول منطقی و درست باشد اما پرداخت ثمن معامله ربطی به وکالت نامه ندارد.
به این معنا که پس از تنظیم قرارداد فی مابین، فروشنده باید به صورت کامل بهای مال یا دارایی معامله شده را به فروشنده بپردازد تا فروشنده با تنظیم وکالت نامه فروش، اختیار نقل و انتقال سند را به صورت رسمی به خریدار یا نماینده خود واگذار کند.
بنابراین عدم پرداخت ثمن وکالت نامه باعث ابطال سند نمی شود چون پرداخت ثمن معامله ارتباطی با وکالت نامه ندارد و وکالت نامه سندی است که اجازه دائم یا موقت نقل و انتقال یک مال مشخص را به وکیل می دهد.
