شکایت از فروشگاه اینترنتی به روش های مختلفی از جمله شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی، شکایت از سایت اینترنتی در پلیس فتا و شکایت از طریق مراجع قضایی قابل انجام است. به عبارت دیگر وقتی فردی در فضای مجازی اقدام به خرید کالاها و خدمات مختلف می کند اگر از کالا یا خدمات ارائه شده ناراضی باشد یا ارسال کالا و خدمات با تاخیر انجام شده باشد، کیفیت کالا و خدمات ارائه شده با مطالب مندرج در سایت معرفی کننده مطابقت نداشته باشد، امکان مرجوع شدن کالا به دلایل مختلف به وسیله فروشنده فراهم نشده باشد میتواند با روشهای قانونی تعریف شده از فروشگاه اینترنتی متخلّف شکایت کند.
شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی یکی از روش های معمول و پذیرفته شده برای شکایت شهروندان از فروشگاه های اینترنتی است.
سامانه نماد الکترونیکی یا سایت اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی به آدرس http://enamad.ir یکی ابزارها و روش های تخصصی است که برای شکایت از فروشگاه های اینترنتی تدارک دیده شده است.
به عبارت دیگر چنانچه یک فروشگاه اینترنتی که به شکل قانونی ثبت شده و در حوزه های اقتصادی مختلف فعالیت می کند به موقع کالای خریداری شده از طرف مشتری را به او تحویل ندهد یا کالای خریداری شده از لحاظ کیفیت با چیزی که در مورد آن صحبت شده است تفاوت داشته باشد یا فروشگاه اینترنتی مورد نظر در صورت معیوب بودن کالا از مرجوع شدن آن خودداری نماید.
در این وضعیت اگر فروشگاه اینترنتی مورد نظر دارای نماد اعتماد الکترونیکی باشد فرد خریدار می تواند به سامانه اعتماد الکترونیکی به آدرس enamad.ir مراجعه کرده و پس از ورود به سامانه مورد نظر به بخش ثبت شکایات مراجعه کرده و برای ثبت شکایت از فروشگاه اینترنتی مورد نظر اقدام کند.
البته باید به این نکته توجه داشت که فقط از فروشگاه های اینترنتی می توان در سامانه نماد اعتماد الکترونیکی شکایت نمود که فروشگاه مورد نظر دارای نماد اعتماد الکترونیکی باشد و برای انجام فعالیت اقتصادی در فضای مجازی از اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی، مجوز لازم را دریافت کرده باشد.
در غیر این صورت امکان شکایت از این طریق فراهم نیست و نمی توان از فروشگاه های اینترنتی که این نماد و مجوز را ندارند در این سامانه شکایت نمود.
بنابراین برای خرید مطمئن در فضای مجازی بهتر است از فروشگاه های خرید شود که دارای مجوز لازم از اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی باشند تا در صورت ایجاد مشکل و نارضایتی از معامله بتوان به راحتی به سامانه نماد اعتماد الکترونیکی یا سایت اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی مراجعه نمود و از فروشگاه های متخلّف اینترنتی به راحتی شکایت و دادخواهی کرد.
شکایت از سایت اینترنتی در پلیس فتا
شکایت از سایت اینترنتی در پلیس فتا یکی دیگر از روش های قانونی و رایج برای شکایت از فروشگاه های اینترنتی متخلّف است.
معمولاً کسانی که برای شکایت از سایت ها یا فروشگاه های اینترنتی به پلیس فتا مراجعه می کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که صورتی می توانند از فروشگاه های اینترنتی به پلیس فتا شکایت کنند که عمل فروشگاه اینترنتی جرم باشد و یک عمل مجرمانه مثل کلاهبرداری اتفاق افتاده باشد.
به عبارت دیگر نمی توان برای دیر ارسال شدن کالای خریداری شده از فروشگاه های اینترنتی، کیفیت پایین کالای ارسال شده و غیره از این طریق اقدام نمود.
پلیس فتا یک مرجع نظارتی در فضای مجازی است که به صورت تخصصی تحقیقات مقدماتی جرایم رایانه ای را انجام داده و پس از تکمیل تحقیقات آن را برای رسیدگی به دادسرای جرایم رایانه ای ارسال می کند.
روال شکایت از فروشگاه های اینترنتی از طریق پلیس فتا به این شکل است که شاکی ابتدا باید وارد سامانه پلیس فتا شود سپس با انتخاب بخش ثبت گزارش مردمی، شکایت اینترنتی خود را برای رسیدگی ثبت نماید.
همانطور که گفته شد ثبت شکایت و پیگیری از طریق سامانه پلیس فتا، برای اعمال مجرمانه مثل سرقت، کلاهبرداری، اخاذی و غیره کاربرد دارد و نمی توان برای تاخیر در ارسال خرید های اینترنتی، پایین بودن کیفیت کالا، یا آسیب دیدن کالای خریداری شده در هنگام نقل و انتقال و جابجایی به این سایت برای شکایت مراجعه نمود.
شکایت از طریق مرجع قضایی
شکایت از طریق مراجع قضایی یکی دیگر از روش های مرسوم و معمول شکایت از فروشگاه های اینترنتی متخلّف است.
باید به این نکته توجه داشت که تفاوت شکایت از طریق مرجع قضایی با روش های دیگر شکایت از فروشگاه های اینترنتی در آن است که شکایت از طریق مراجع قضایی یا دادسرا اختصاص به مواردی دارد که عمل فروشگاه اینترنتی مجرمانه بوده و یک عمل مجرمانه مثل کلاهبرداری اینترنتی و غیره اتفاق افتاده باشد.
بنابراین اگر عمل فروشگاه اینترنتی مجرمانه نباشد فقط می توان از طریق شورای حل اختلاف یا دادگاه های حقوقی برای دادخواهی و احقاق حق اقدام نمود.
همچنین تفاوت شکایت از طریق مراجع قضایی با دیگر روش های شکایت در آن است که معمولاً روند اداری این نوع شکایت زمان بر و طولانی تر است و ممکن است دیرتر به نتیجه برسد.
اما استفاده از این روش برای شکایت از فروشگاه های اینترنتی این مزیت را دارد که در صورت اثبات تخلف فروشگاه اینترنتی یک حکم قضایی صادر می شود که از ضمانت اجرایی لازم برخوردار بوده و از طریق معاونت اجرای احکام شعبه رسیدگی کننده به سرعت قابل اجرا می باشد.
روال و نحوه شکایت از فروشگاه اینترنتی از طریق مراجعه به مراکز قضایی به این شکل است که ابتدا شخص شاکی با در دست داشتن مدارک لازم مثل کارت ملی و رسیده واریز وجه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی که به محل سکونتش نزدیک است مراجعه کرده و اقدام به تنظیم دادخواست شکایت می کند.
سپس دادخواست تنظیم شده از طریق دفتر مزبور برای رسیدگی به دادسرای جرایم رایانه ای ارسال می شود. در ادامه دادخواست شکایت مورد نظر از طریق دادسرا به شعب رسیدگی کننده ارسال شده و دستور تحقیقات مقدماتی برای پلیس فتا ارسال می شود.
پس از اتمام تحقیقات مقدماتی، نتیجه تحقیقات به وسیله پلیس فتا برای شعبه دادسرای رسیدگی کننده ارسال می گردد. در این وضعیت چنانچه دادسرا تشخیص دهد که جرمی واقع شده است قرار جلب صادر شده و پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال می شود اما اگر دادسرا تشخیص دهد که جرمی اتفاق نیفتاده است قرار منع تعقیب شکایت از فروشگاه اینترنتی صادر شده و پرونده مختومه می گردد.
پس از ارسال پرونده به دادگاه کیفری ۲، طرفین معامله به دادگاه احضار شده در جلسات دادرسی شرکت می کنند و در صورتی که جرم اتفاق افتاده به تایید دادگاه رسیدگی کننده برسد رای بر محکومیت کیفری صادر شده و فروشگاه اینترنتی بر اساس قانون محکوم می شود.
رای صادر شده ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظرخواهی در دادگاه تجدید نظر استان است و در صورتی که اعتراضی انجام نشود و یا اعتراض انجام شده بی نتیجه باشد رای صادره به قوت خود باقی است و به وسیله معاونت اجرای احکام، پس از درخواست شاکی اجرا می گردد.
سخن پایانی
شکایت از فروشگاه اینترنتی زمانی قابل اجرا است که فروشگاه اینترنتی مورد نظر از انجام تعهدات وعده داده شده شانه خالی کرده باشد که از آن جمله می توان به مواردی مثل تاخیر در ارسال کالای خریداری شده، مغایرت کیفیت کالای دریافتی با کالای معرفی شده در سامانه، آسیب دیدن کالای خریداری شده در حین انتقال و تحویل، عدم مرجع شدن کالا به دلایل مختلف از طرف فروشنده و غیر اشاره کرد.
در این شرایط افرادی که در فضای مجازی اقدام به خرید کالاها و خدمات مختلف می کنند می توانند در صورت نارضایتی از معامله انجام شده به دلایل مختلف از روشهایی مانند شکایت از طریق سامانه نماد اعتماد الکترونیکی، شکایت از سایت اینترنتی در پلیس فتا، شکایت از طریق مرجع قضایی استفاده کرده و با توجه به نوع تخلف انجام شده برای احقاق حق و دادخواهی اقدام نمایند.