تعدیل مهریه چیست؟
مهریه حق قانونی و مسلم زنان بوده، که در هنگام عقد به آن ها تعلق می گیرد. در هنگام عقد نکاح زوج و زوجه مبلغ مشخصی را به عنوان مهریه تعیین می نمایند. گاها نیز ممکن است بر اساس توافقات زوج و زوجه، سکه یا املاک را به عنوان مهریه تعیین نمایند. حال از لحظه عقد، زن مالک مهریه محسوب می شود، و می تواند هر زمان که بخواهد آن را از زوج مطالبه نماید. در صورت مطالبه مهریه از سوی زن، شوهر موظف به پرداخت تمام و کمال آن خواهد بود. اما به علت رسومات حاکم در کشور، زنان معمولا به هنگام طلاق و جدایی مهریه خود را مطالبه می نمایند. حال در هنگام پرداخت مهریه از سوی زوج، معمولأ مسئله تعدیل مهریه مطرح می شود. تعدیل در لغت به معنای برقراری عدالت در پرداخت مهریه می باشد. مسئله تعدیل امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. درخواست تعدیل هم می تواند از سوی زوج و هم از سوی زوجه مطرح گردد، که در ادامه به بررسی دقیق تر این مسئله پرداخته ایم:
- درخواست تعدیل از سوی زوجه
در گذشته هیچگاه درخواست تعدیل نمودن مهریه به میان نبود. اما امروزه با افزایش نرخ تورم، تعدیل دارای جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی کشور می باشد. همانطور که می دانید تورم روز به روز افزایش یافته و ارزش پول نسبت به قبل کاهش می یابد.
به همین دلیل اگر مهریه زنان وجه نقد باشد، می بايست بر اساس تورم و با توجه به نرخ روز پرداخت گردد. به همین دلیل بسیاری از زنان هنگام دریافت این حق خود، از دادگاه تقاضای تعدیل مهریه می نمایند. در این صورت دادگاه بر اساس فرمول شاخص تورم، مهریه را به نرخ روز محاسبه می نماید، و زوج موظف به پرداخت آن خواهد بود.
- درخواست تعدیل از سوی زوجه
مرد نیز می تواند از دادگاه درخواست تعدیل نمودن مهریه نماید. گاهی مرد توانایی مالی کافی برای پرداخت مهریه را ندارد، و از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را می نماید. در این صورت مهریه قسط بندی می شود، و مرد می بايست در مدت زمان های مشخص شده هر قسط را به صورت کامل به زوجه پرداخت نماید. با قسط بندی مهریه به علت عدم توانایی مالی مرد، می توان گفت نوعی تعدیل مهریه صورت گرفته است.
البته اگر بعد از چند سال مرد از نظر مالی در شرایط مطلوبی قرار گرفته و از حالت اعسار خارج شود، می بایست مهریه زن را به طور کامل پرداخت نماید. در غیر این صورت زن می تواند علیه او در دادگاه طرح دعوا نماید. تعدیل نمودن مهریه با درخواست مرد، حالت دیگری نیز دارد. گاهی در اثر گذر زمان نرخ تورم کاهش یافته، و مرد از دادگاه می خواهد که مهریه را به همان نرخ قبل محاسبه نماید. در این صورت نرخ مهریه بر اساس نرخ تورم تعیین شده، و میزان اقساط ممکن است کاهش یابد.
شرایط تعدیل مهریه
قانونگذار جهت تعدیل نمودن مهریه برخی شرایط مهم را در نظر گرفته است. در صورت وجود این شرایط، امکان اجرای عدالت در خصوص مهریه وجود خواهد داشت. در ادامه به شرایط تعدیل اشاره نموده ایم:
- مرد توانایی مالی کافی نداشته، و از دادگاه درخواست اعسار نموده باشد.
- دادخواست اعسار از سوی دادگاه پذیرفته شده، و مرد در حال پرداخت اقساط باشد.
- تغییری در نرخ تورم به وجود آمده باشد.
- در وضعیت مالی زوج تغییری ایجاد گردیده باشد.
مطلب پیشنهادی : وکیل مهریه
نحوه دادخواست تعدیل مهریه
جهت تعدیل نمودن مهریه، خواهان می بايست دادخواستی با این موضوع را به مراجع قضایی ارائه نماید. دعوای تعدیل نمودن مهریه در صلاحیت دادگاه خانواده است. به همین دلیل زوج و زوجه می بايست دادخواست تعدیل را، به این دادگاه ارائه نمایند. پس از بررسی دادخواست، دادگاه جلسات دادرسی را برگزار خواهد کرد، تا دو طرف بتوانند دفاعیات خود را ارائه دهند. در این صورت اگر شرایط تعدیل مهریه وجود داشته باشد، مسلما رای قطعی صادر می گردد.
در نتیجه کارشناسان دادگاه، مهریه را قسط بندی نموده، یا میزان آن را بر اساس نرخ روز و تورم محاسبه می نمایند. در نتیجه مرد موظف است، بر اساس نرخ تعیین شده، مهریه را به زن پرداخت کند. رای دادگاه در این خصوص قابل واخواهی است. به همین دلیل زوج و زوجه می توانند در مدت زمان تعیین شده، نسبت به رای صادره اقدام به واخواهی نمایند.
اعتراض به رای تعدیل مهریه
اگر رای دادگاه مبنی بر تعدیل نمودن مهریه و محاسبه آن با توجه به نرخ روز، صادر گردیده باشد، قابل اعتراض نخواهد بود. اما اگر رای جهت تقسیط مهریه با توجه به درخواست اعسار مرد صادر شود، زوجه می تواند نسبت به آن اعتراض نماید. مهلت اعتراض در این مورد، نهایتا بیست روز پس از صدور رای خواهد بود. به عنوان مثال ممکن است مرد قبلا توانایی مالی مطلوبی داشته، اما برای پرداخت نکردن مهریه به زوجه، ملک و املاک خود را به نام افراد دیگر انتقال داده باشد.
سپس از دادگاه درخواست تعدیل مهریه و تقاضای اعسار نماید، تا مهریه قسط بندی شود. در این صورت زن می تواند نسبت به رای اعتراض نموده، و با اثبات مطلوب بودن شرایط مالی مرد، از قسط بندی مهریه جلوگیری نماید. البته اثبات شرایط مالی مطلوب زوج در دادگاه، معمولا کاری دشوار خواهد بود. مخصوصا اگر اموال خود را به دیگران انتقال داده باشد.
