اجرت المثل پس از فوت شوهر در صورت دادخواهی زوجه می تواند قابل پیگیری باشد. بطور کلی فعالیت هایی که بر اساس شرع و قانون جز وظایف زن نبوده و زن به خواست مرد این کار ها را انجام داده باشد مشمول اجرت المثل می شود و چه در زمان زندگی مشترک یا پس از مرگ شوهر، زوجه می تواند حقوق قانونی خود را از شوهر و یا ورثه او مطالبه نماید و در زمینه اجرت المثل پس از فوت شوهر قوانین جاری کشور از این حق زن حمایت می کند. منتهی باید به این نکته توجه داشت که پس از مرگ شوهر مطالبه این حق برای زن سخت تر می شود چون برای اثبات حرف و دادخواست خود می بایست دلیل محکمه پسند برای صدور رای به قاضی پرونده ارائه دهد.
اجرت المثل چیست؟
اجرت المثل به پاداش یا حق و حقوقی گفته می شود که زوجه در قبال انجام کارهایی که از نظر شرع و قانون جزء وظایف و مسئولیت های او نیست ولی به خواست شوهر آن ها را انجام می دهد می تواند از شوهر خود طلب نماید. زوجه این حق را می تواند در زمان زندگی مشترک از شخص شوهر و پس از مرگ شوهر از ورثه او طلب نمایند.
در زمینه اجرت المثل توجه به این نکته می تواند برای شوهر و زوجه قابل توجه باشد که فقط کارهایی که خارج از وظیفه زناشویی زوجه است و در قانون و شرع مورد تاکید قرار گرفته است در زمان درخواست اجرت المثل از طرف زن قابل پیگیری است.
منتهی خواست شوهر از زوجه برای انجام کارهای خارج از وظایف قانونی و شرعی برای درخواست اجرت المثل حرف اول و آخر را می زند و اگر زوجه این کارها را به میل خود یا افرادی به غیر از شوهر انجام داده باشد مشمول اجرت المثل نمی شود و زوجه نمی تواند برای دریافت حق و حقوق مرتبط با آن از نظر قانونی اقدام کند.
همچنین قانون گذار تاکید کرده است که مرگ شوهر به معنای از بین رفتن این حق زوجه نیست و زوجه می تواند حق خود را از وراث متوفی طلب نماید. منتهی مرگ شوهر می تواند اثبات این حق را مشکل نماید چون زوجه باید برای دادخواست خود دلیل محکمه پسند به دادگاه ارایه دهد.
جدای از وظایف شرعی و قانونی زوجه در زندگی مشترک با توجه به نظر قاضی ممکن است اکثر وظایف عرفی زوجه مثل آشپزی، شستشوی ظرف و ظروف، نظافت روزمره منزل، بچه داری و رسیدگی به فرزندان، پذیرایی از مهمانان، شستن لباس ها، خانه تکانی و مواردی از این دست که از نظر قانون و شرع جزء وظایف زوجه در زندگی مشترک محسوب می شود این پتانسیل را دارد که مشمول اجرت المثل شود.
اجرت المثل در قانون مدنی
قانونگذار در مواد قانونی مختلف به حقوق زوجه و شرایط و چگونگی دریافت آن در زمان حیات یا فوت شوهر پرداخته است که از آن جمله اشاره به شرایط اجرت المثل در قانون مدنی است. در ماده 336 قانون مدنی شرایط و چگونگی دریافت اجرت المثل بیان شده است.
در این ماده قانون مدنی، قانونگذار اجرت المثل را برای کارهایی در نظر می گیرد که جزء وظایف شرعی و قانونی زوجه نیست و این بند قانونی تاکید می کند که اگر زن خارج از وظایف تعریف شده در قانون و شرع کاری را به خواست شوهر خود انجام دهد در صورت تمایل می تواند در زمان حیات شوهر یا پس از مرگ او طلب پاداش و دستمزد نماید و برای رسیدن به این هدف قانون از زن پشتیبانی می کند.
در این بند قانون مدنی تاکید می شود انجام هر کاری خارج از چهارچوب وظایف قانونی و شرعی زن مشمول دریافت دستمزد است و مثل روال معمول اینگونه کارها در عرف جامعه که افراد برای انجام آن ها از صاحبکار دستمزد دریافت می کنند به این کارها هم دستمزد تعلق می گیرد که در صورت درخواست زن باید به او پرداخت شود.
در تبصره همین ماده قانون مدنی اجرت المثل برای زوجه تعریف شده است و یادآور می شود که اگر زوجه بتواند در دادگاه اثبات کند که کارهای خارج از وظایف قانونی و شرعی خود به خواست همسر انجام داده باشد در قبال کارهای انجام شده مستحق دریافت دستمزد و پاداش خواهد بود.
همچنین قانونگذار در این ماده قانونی تاکید می کند که مطالبه حقوق زوجه پس از مرگ شوهر امکان پذیر است و اگر زوجه بتواند با توجه به موازین قانونی این خواسته خود را با مدارک محکمه پسند اثبات کند دریافت اجرت المثل دوران زوجیت پس از مرگ شوهر امکان پذیر و قابل وصول می باشد.
مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر
مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر قابل پیگیری است و مطالبه این حق برای زن به دوران زندگی مشترک یا طلاق محدود نمی شود. زوجه یا خانم هایی که مطالبه گر و خواهان چنین حقی هستند می توانند در زمان زندگی مشترک به دادگاه خانواده مراجعه کرده و با تسلیم در خواست خود در صورت داشتن ادله محکمه پسند و واجد شرایط بودن حق و حقوق خود را دریافت نمایند.
اما شرایط مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر ممکن است متفاوت و گاهی سخت باشد. مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر ممکن است به دو شکل در محاکم قضایی مطرح شود. در یک حالت می تواند به این شکل باشد که زوجه یا زن فوت کرده و ورثه یا بازماندگان زن به دنبال مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر باشند هرچند این درخواست رسیدگی از سوی مراجع قضایی منعی ندارد و در زمان مناسب به آن رسیدگی می شود.
اما این پیگیری و دادخواست طبق روال معمول برای ورثه زوجه نتیجه ای دربر نخواهد داشت زیرا قضات با استناد به عدم مطالبه اجرت المثل در زمان زندگی مشترک یا پس از فوت شوهر را به وسیله زوجه در زمان حیات را معمولا مصداق رایگان بودن کارکرد زوجه در خانه شوهر می دانند و حقی برای ورثه زوجه در این موضوع قائل نمی شوند.
در حالت دوم که مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر برای زوجه ای مطرح می شود که در قید حیات است . در این صورت زوجه پس از مرگ شوهر می تواند در خواست مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر را تنظیم و به دادگاه تسلیم نماید.
در این شرایط اگر زوجه بتواند با ادله یا شهود مناسب، دادگاه رسیدگی کننده را قانع نماید می تواند در اسرع وقت حق و حقوق خود را از ورثه زوجه در صورتی که چیزی از متوفی به جا مانده باشد دریافت نماید.
شروط لازم برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر
شروط لازم برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر در گرو نظر قاضی مربوطه است که قرار است در مورد دادخواست ارائه شده رای صادر کند.
اما دلایل و شروطی که برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر از طرف قضات به خواهان ابلاغ می شود تقریبا حول سه محور قرار می گیرد و خواهان یا زوجه برای دریافت اجرت المثل باید مدارک مناسب و محکمه پسندی به قاضی مربوطه ارائه دهد که قاضی و محکمه را برای دریافت اجرت المثل یا دستمزد در قبال کارهایی که به خواست شوهر اضافه بر وظایف شرعی و قانونی انجام داده است قانع نماید.
از جمله دلایل و شروطی که زوجه برای اقناع دادگاه باید به اثبات برساند این است که در درجه اول باید کارهایی را که به خواست همسر اضافه بر وظایف خود انجام داده است برای دریافت دستمزد یا اجرت المثل زمان زوجیت با دلایل موجه به اثبات برساند.
در گام دوم می بایست زوجه برای دادگاه اثبات کند که این کارها را به خواست همسر خود انجام داده و میل و خواسته او در انجام این کارها تاثیر نداشته است و در نهایت زوجه باید برای دادگاه اثبات نماید که هیچ توافقی با همسر خود برای انجام رایگان کارهای منزل به عنوان کارهای روزمره زندگی مشترک نداشته است و این کارها را به نیت دریافت دستمزد یا اجرت المثل به درخواست شوهر انجام داده است.
لذا برای آنکه زوجه بتواند پس از مراجعه به دادگاه و ارائه درخواست مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر به نتیجه مطلوب برسد می بایست از آمادگی لازم برای ارائه مدارک و شواهد محکمه پسند برخوردار باشد یا برای انجام اینکار از وکلاء مجرب و کاردان استفاده نماید در غیر این صورت فقط می تواند یک روند اداری بسته و بی نتیجه را انتظار داشته باشد که هیچ نتیجه ای برای او در بر نخواهد داشت.
اما اگر زوجه بتواند از وکلاء مجرب استفاده نماید و دلایل محکمه پسندی داشته باشد می تواند انتظار داشته باشد که دادگاه حق و حقوق او را محاسبه نموده و پس از صدور حکم، وراث را موظف به پرداخت آن از ماترک متوفی نماید.
ضرورت استفاده از خدمات مشاوره حقوقی برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر
ضرورت استفاده از خدمات مشاوره حقوقی برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر گامی مهم و اساسی برای به نتیجه رساندن چنین پرونده های می باشد.
همانطور که گفته شد یک معیار و میزان مشخصی در بین قضات برای قضاوت در پرداخت یا عدم پرداخت اجرت المثل پس از فوت شوهر برای زوجه وجود ندارد و در این مورد ممکن است بین وکلاء و قضات اختلافات و چالش های زیادی وجود داشته باشد و هریک از طرفین برای به کرسی نشاندن حرف خود یا صدور احکام به دلایل و شروط متفاوتی استناد نمایند و قوانین متناسب با دلایل ارائه شده را ملاک کار خود قرار دهند.
به همین دلیل برای جلوگیری از سرگردانی در نظام دیوان سالاری و بوروکراسی اداری بهتر است افراد مختلف برای مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر از مراکز خدمات مشاوره حقوقی و وکلاء زبده و کار آمد استفاده نمایند.
مشاوره با وکلاء مجرب و مراکز خدماتی حقوقی می تواند افراد متقاضی مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر را در رسیدن به حقوق خود بهتر یاری نموده و نتایج بهتری در این فرایند برای آن ها رقم بزند.
سخن پایانی
مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر یکی از دعاوی حقوقی رایج است که خیلی از خانم ها پس از فوت شوهر درصد گرفتن آن از ورثه و ماترک متوفی بر می آیند.
براساس قوانین جاری قضایی اگر یک زن وظایفی غیر از کارهایی که قانون و شرع در خانه شوهر برای او مشخص کرده است انجام داده باشد و این کارها نه از روی خواست و رضایت زن بلکه به خواست شوهر انجام شده باشد.
زوجه می تواند پس از مرگ شوهر برای دریافت دستمزد این کارها اقدام کند منتهی شرایط دریافت این دستمزد، اثبات ادعای مطرح شده است و اگر زن بتواند این ادعا را در دادگاه به اثبات برسانند ورثه همسر متوفی از طرف دادگاه موظف به پرداخت حق و حقوق زن از ماترک یا اموال به جای مانده از او می شوند.