عدم حضور در جلسه اعسار از هزینه دادرسی، معمولا باعث رد شدن دادخواست می شود. لذا پس از مشخص شدن جلسه اعسار از هزینه دادرسی، فرد دادخواست دهنده و شهود باید در جلسه حاضر شوند چون عدم حضور فرد دادخواست دهنده و شهود باعث رد شدن اعسار از هزینه دادرسی می شود. در این وضعیت اگر فرد دادخواست دهنده به هر دلیلی نتواند در جلسه اعسار از هزینه دادرسی شرکت کند باید وکیل خود را برای شرکت در جلسه بفرستد یا لایحه تخصصی تنظیم کرده و برای دادگاه رسیدگی کننده ارسال کند تا دادخواست اعسار رد نشود. بنابراین عدم حضور در جلسه اعسار از هزینه دادرسی منجر به رد دادخواست شده و فرد دادخواست دهنده باید در اولین فرصت به شعبه مربوطه مراجعه کرده و دلایل عدم حضور خود را به قاضی مربوطه ارائه نماید. اما عدم پذیرش دلایل ارائه شده از سوی قاضی رسیدگی کننده، به معنای خاتمه یافتن رسیدگی به دادخواست اعسار از هزینه دادرسی نیست و فرد خواهان باید دوباره برای ثبت داد خواست اعسار به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.
اعسار از هزینه دادرسی به چه معناست
اعسار از هزینه دادرسی به معنای ناتوانی فرد خواهان از پرداخت هزینه دادرسی است. به عبارت دیگر وقتی در پرونده های مختلف حقوقی یا کیفری فردی به عنوان خواهان اقدام به طرح دعوا می کند باید هزینه ای را تحت عنوان هزینه دادرسی پرداخت نماید.
معمولا هزینه دادرسی بر اساس نوع دعوا و ارزش خواسته مورد نظر تعیین می شود. لذا هزینه دادرسی انواع پرونده ها با یکدیگر متفاوت است.
بنابراین وقتی هزینه دادرسی فرد خواهان بیش از توانایی مالی او باشد و فرد خواهان نتواند این هزینه را پرداخت کند باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را تنظیم و ثبت نماید.
لازم به ذکر است که اثبات اعسار از هزینه دادرسی نیازمند طی شدن روند اداری و تشریفات قانونی است که در این پروسه، فرد دادخواست دهنده باید با ارائه مدارک یا معرفی شهود معتبر، اعسار و ناتوانی خود را از پرداخت هزینه دادرسی به اثبات برساند.
بر اساس ماده ۵۸ قانون مدنی باید برای هر دعوا به صورت جداگانه، معافیت از پرداخت هزینه دادرسی در قالب ارائه دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی تحصیل شود و گرفتن اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در یک پرونده نمی تواند در دیگر پرونده ها موثر باشد.
به عبارت دیگر وقتی برای فردی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در پرونده های مختلف مثل طلاق، مهریه یا نفقه صادر می شود.
فرد خواهان نمی تواند اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در پرونده خاص را به پرونده های دیگر مثل دعوای ملکی تعمیم دهد و باید مجدداً برای تایید اعسار در پرونده جدید، دادخواست اعسار از هزینه دادرسی را برای بررسی و تصمیم گیری به شعبه رسیدگی کننده ارائه دهد.
روند قانونی ارائه دادخواست، اعسار از هزینه دادرسی چگونه است؟
بر اساس ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، در پرونده های حقوقی و مالی روند قانونی ارائه دادخواست، اعسار از پرداخت هزینه دادرسی به این شکل است که فرد خواهان باید ظرف ۳۰ روز پس از تاریخ ابلاغ اجرائیه، با در دست داشتن مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار از هزینه دادرسی را تنظیم و ثبت نماید.
بنابراین مبدا آغاز مهلت ۳۰ روزه مذکور از تاریخ ابلاغ اجرائیه محاسبه می شود نه صدور یا ابلاغ رای قطعی، لذا معیار فرد خواهان برای محاسبه این زمان مهلت ۳۰ روزه پس از ابلاغ اجرائیه است.
پس از صدور ابلاغیه اجرائیه و ثبت دادخواست اعسار از هزینه دادرسی، زمان حضور فرد دادخواست دهنده به او ابلاغ می شود.
بنابراین فرد خواهان پس از دریافت ابلاغیه، جهت اثبات حسن نیت خود به قاضی مربوطه باید در جلسه رسیدگی به اعسار از هزینه دادرسی شرکت کند.
با این وجود فردی که دادخواست اعسار از هزینه دادرسی داده است اگر به هر دلیل نتواند در جلسه مورد نظر شرکت کند باید وکیل خود را به این جلسه بفرستد و اگر توان مالی لازم برای گرفتن وکیل را نداشته باشد.
باید درخواست وکیل معاضدتی کند تا در صورت پذیرش درخواست، وکیل تعیین شده به جای او در جلسه حاضر شود. همچنین باید به این نکته توجه داشت که محدودیتی برای تعداد دفعات ثبت درخواست اعسار وجود ندارد و محدودیت زمانی نیز برای آن در نظر گرفته نشده است.
بنابراین فرد خواهان در صورتی که نتواند در جلسه رسیدگی به اعسار از هزینه دادرسی، به هر دلیل شرکت کند و به دلیل عدم حضور، دادخواست او رد شود دوباره می تواند نسبت به ثبت دادخواست اعسار از هزینه دادرسی اقدام کند.
لازم به ذکر است که اگر فرد خواهان نتواند در فاصله زمان ۳۰ روزه از تاریخ صدور اجرایی، اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را از دادگاه بگیرد ممکن است حکم جلب او توسط محکوم به از واحد اجرای ثبت گرفته شود.
لذا فرد خواهان در صورت ناتوانی از پرداخت هزینه دادرسی نباید در ثبت دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در مهلت تعیین شده پس از صدور اجرائیه تعلل کند چون این امر ممکن است به ضرر او تمام شود.
◁◁ مطلب پیشنهادی: سوالات قاضی از شهود اعسار
چه راهکاری برای جلوگیری از رد دادخواست اعسار از هزینه دادرسی به دلیل عدم حضور وجود دارد؟
همانطور که گفته شد عدم حضور در جلسه اعسار از هزینه دادرسی ممکن است منجر به رد دادخواست شود.
لذا در صورتی که فرد خواهان به هر دلیل نمی تواند در جلسه اعسار از هزینه دادرسی شرکت کند باید یا وکالت خود را به یک وکیل حاذق واگذار کند تا وکیل پیگیری پرونده را به عهده گرفته و در جلسه حاضر شود یا لایحه دفاعیه تخصصی تنظیم کرده و برای دادگاه ارسال کند تا عدم حضور او در جلسه رسیدگی به اعسار از هزینه دادرسی منجر به رد شدن دادخواست نشود.
اثبات اعسار از هزینه دادرسی چه مزایایی دارد؟
در صورتی که دادخواست اعسار از هزینه دادرسی با ارائه مدارک مناسب و شهود از سوی قاضی و مرجع رسیدگی کننده پذیرفته شود می تواند مزایایی برای فرد خواهان داشته باشد که از جمله این مزایا می توان به مواردی مانند معافیت موقت از پرداخت همه یا قسمتی از هزینه های دادرسی، حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت حق الوکاله اشاره کرد.
البته باید به این نکته توجه داشت که داشتن وکیل معاضدتی برای فرد خواهان اعسار از هزینه دادرسی اجباری نیست و فرد خواهان در صورت تمایل یا عدم حضور در جلسه رسیدگی به هر دلیل، می تواند از این امتیاز استفاده کند.
شرایط شهود اعسار از هزینه دادرسی
یکی از مدارک موثر در پذیرفتن اعسار از هزینه دادرسی تنظیم استشهادنامه یا معرفی شهود به مرجع رسیدگی کننده است.
بنابراین در صورتی که دلیل اعسار از هزینه دادرسی شهادت شهود باشد. قانونگذار شرایطی برای آن در نظر گرفته است که از آن جمله می توان به مواردی مانند ضمیمه کردن شهادت حداقل دو نفر، مطلع از وضعیت مالی و زندگی شخص دادخواست دهنده، درج شغل و وسیله امرار معاش فرد مدعی اعسار و عدم تمکن مالی برای پرداخت هزینه دادرسی با تعیین مبلغ، درج مشخصات هویتی شهود و محل زندگی آنها اشاره کرد.
سخن پایانی
عدم حضور در جلسه اعسار از هزینه دادرسی منجر به رد دادخواست می شود. به این معنا که اگر فرد دادخواست دهنده در جلسه بررسی دادخواست اعسار از هزینه دادرسی شرکت نکند یا اگر نتواند به هر دلیل در این جلسه شرکت کند باید وکیل خود را به آن جلسه بفرستد.
چون در صورت عدم حضور فرد دادخواست دهنده یا وکیل او، دادگاه دادخواست ارائه شده را رد می کند. در این وضعیت فرد دادخواست دهنده باید در اولین فرصت به شعبه رسیدگی کننده و قاضی مربوطه مراجعه کرده و دلایل خود را ارائه دهد.
در صورتی که دلایل ارائه شده از سوی قاضی مربوط به پذیرفته نشود، فرد خواهان باید دوباره به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و اقدام به تنظیم و ثبت دادخواست اعسار از هزینه دادرسی کند.
در پاره ای از موارد نیز اگر فرد تنظیم کننده دادخواست اعسار از هزینه دادرسی نتواند خود یا وکیلش به هر دلیل در جلسه بررسی اعسار شرکت کنند می تواند لایحه تخصصی تنظیم کرده و برای موجه شدن عدم حضور به دادگاه رسیدگی کننده ارائه دهد.
