شورای حل اختلاف نمی تواند حکم جلب صادر کند چون این شورا، دادگاه نیست و عملکرد آن با دادگاه متفاوت است. بر اساس قانون، شورای حل اختلاف، یک نهاد رسمی زیر نظر قوه قضاییه است که وظیفه آن رسیدگی به اختلافات محلی و حل و فصل اموری است که ماهیت قضایی ندارند یا با پیچیدگی های کمتری روبرو هستند. مهمترین دلیل راه اندازی شوراهای حل اختلاف، مراجعه کمتر مردم و ارباب رجوع به محاکم قضایی و دادگاه ها است و این نهاد تلاش می کند با رویکرد صلح و سازش به دور از کینه و انتقام جویی، مسائل حقوقی و قضایی ایجاد شده بین شهروندان را فیصله دهد. بنابراین شورای حل اختلاف نمی تواند حکم جلب صادر کند یا به عبارت ساده، پرونده ای که نیاز به حکم جلب داشته باشد برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ارسال نمی شود.
شورای حل اختلاف چه تفاوتی با دادگاه دارد؟
همانطور که گفته شد شورای حل اختلاف دادگاه نیست و عملکرد آن با دادگاه متفاوت است از جمله تفاوت های شورای حل اختلاف با دادگاه، تفاوت در صلاحیت آن برای رسیدگی به امور و دعاوی مختلف است.
به این معنا که شورای حل اختلاف تنها به امور و دعاوی رسیدگی می کند که طبق قانون در صلاحیت این شورا باشد.
به عنوان مثال وظیفه شورای حل اختلاف در امور کیفری فقط ایجاد صلح و سازش بین طرفین دعوا است و شورای حل اختلاف بر اساس قانون حق صدور رای در امور کیفری را ندارد.
با این وجود، قانونگذار به شورای حل اختلاف، در دعاوی مالی، اعسار در شرایط ویژه، امور مربوط به انحصار وراثت، امور مربوط به اجاره و دعوای تخلیه، اجازه اظهار نظر و صدور رای داده است و شورای حل اختلاف می تواند پس از بررسی چنین پرونده هایی برای آنها رای صادر کند.
یکی از موارد اختلاف شورای حل اختلاف با دادگاه ها در هزینه دادرسی و زمان رسیدگی به پرونده است به این معنا که هزینه دادرسی شورای حل اختلاف از هزینه دادرسی در دادگاه ها کمتر است و پرسه زمانی رسیدگی به پرونده نیز کوتاه تر است.
به طور کلی شورای حل اختلاف با دادگاه در چند زمینه مختلف مثل صلاحیت رسیدگی، موضوعات مورد رسیدگی، روند رسیدگی و هزینه دادرسی متفاوت است که عملکرد آن را مشخص می کند.
از منظر صلاحیت، صلاحیت دادگاه ها یک صلاحیت عام است و صلاحیت شورای حل اختلاف یک صلاحیت خاص است چون این شورا صلاحیت رسیدگی به برخی از پرونده ها را با شرایط ویژه، یعنی امکان ایجاد صلح و سازش بین طرفین دارد.
◁◁ مطلب پیشنهادی: مراحل گرفتن حکم تخلیه از شورای حل اختلاف
حکم جلب چیست؟
دستور قضایی برای دستگیر کردن شخص متهم با عنوان حکم جلب شناخته می شود. معمولا حکم جلب برای پرونده های حقوقی و کیفری با توجه به شرایط طرفین دعوا صادر می گردد. اما شرایط صدور حکم جلب برای پرونده های کیفری و حقوقی با یکدیگر متفاوت است.
به این معنا که در پرونده های حقوقی وقتی حکم جلب صادر می شود که خوانده، محکوم شود در این وضعیت اگر محکوم علیه پس از ابلاغ حکم، برای اجرای آن حاضر نشود. محکوم له می تواند از اجرای احکام شعبه رسیدگی کننده، درخواست جلب محکوم علیه را نماید.
منتهی در پرونده های کیفری شرایط متفاوت است به این معنا که اگر فرد متهم، در جلسات دادرسی حاضر نشود برای او قرار جلب صادر می شود و در صورتی که حکم قطعی صادر شود مجازات مجرم مشخص شده و برای فرد مجرم حکم جلب صادر می شود.
بنابراین حکم جلب اگر موقت باشد با عنوان قرار جلب شناخته می شود و اگر حکم صادر شده قطعی باشد برای فرد مجرم حکم جلب صادر می شود.
بی توجهی به احضاریه شورای حل اختلاف چه عواقبی به دنبال دارد؟
بی توجه به احضاریه شورای حل اختلاف عواقب خاصی برای طرفین دعوا به همراه ندارد و بی توجهی به احضاریه این شورا یا عدم حضور در جلسات آن فقط سبب از بین رفتن امکان صلح و سازش بین طرفین می شود.
به عبارت دیگر وظیفه اصلی شورای حل اختلاف یا صلاحیت آن ایجاد صلح و سازش بین طرفین دعوا است و اگر در روند دادرسی دعوا های مختلف برای طرفین احضاریه صادر شود هدف از ارسال احضاریه حضور طرفین در جلسات برای برطرف کردن اختلافات و رسیدن به صلح و سازش است.
بنابراین ارسال احضاریه شورای حل اختلاف برای متهم جنبه جبری ندارد که منجر به صدور حکم یا قرار جلب شود و اگر فرد متهم پس از دریافت احضاریه در جلسات شورا شرکت نکند و شورا نتواند به مسئله مطرح شده رسیدگی کند ممکن است پرونده جهت رسیدگی مقدماتی کیفری به دادسرا ارجاع شود و این بی توجهی منجر به صدور حکم غیابی به ضرر فرد متهم گردد.
به چه پرونده هایی در شورای حل اختلاف رسیدگی می شود؟
معمولا پرونده هایی برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ارسال می گردد که امکان صلح و سازش در آنها وجود داشته باشد.
اما باید به این نکته توجه داشت که شورای حل اختلاف فقط به پرونده های حقوقی قابل صلح و سازش رسیدگی نمی کند بلکه پرونده های کیفری قابل گذشت نیز به این شورا برای حل و فصل دوستانه ارسال می شود.
به طور کلی بر اساس ماده ۸ قانون شورای حل اختلاف، وظیفه این شورا رسیدگی به تمام جرائم قابل گذشت است که امکان حل و فصل آنها به صورت دوستانه وجود داشته باشد.
لازم به ذکر است که اگر یکی از طرفین پرونده، درخواست رسیدگی به پرونده خود را در شورای حل اختلاف مطرح نماید فقط در صورتی به پرونده در شورای حل اختلاف رسیدگی می شود که طرف مقابل پس از دریافت احضاریه در جلسه شورای حل اختلاف شرکت کند و با پایان یافتن جلسه اول اگر طرف مقابل تمایل خود را برای رسیدگی در شورای حل اختلاف اعلام نکند.
پرونده بایگانی شده و پس از طی شدن روال اداری برای رسیدگی به مرجع صالح ارسال می گردد.
پرونده بعد از شورای حل اختلاف به کجا می رود؟
همانطور که گفته شد پرونده هایی که امکان صلح و سازش در آنها وجود داشته باشد به شورای حل اختلاف ارسال می شوند.
اگر شورای حل اختلاف بتواند پس از احضار طرفین پرونده بین آنها سازش و صلح ایجاد کند، گزارش اصلاحی صادر شده و طرفین پرونده طبق سازش انجام شده عمل می کنند.
در غیر این صورت شورا پرونده را با توجه به شرایط به دادگاه یا دادسرا ارسال می کند تا پرونده مورد بررسی قرار گرفته و مرجع قانونی رسیدگی کننده در مورد آن تصمیم بگیرد.
بنابراین به سازش نرسیدن طرفین دعوا در شورای حل اختلاف به معنای پایان کار نیست و پرونده برای رسیدگی مجدد به دادسرا فرستاده می شود.
سخن پایانی
آیا شورای حل اختلاف میتواند حکم جلب صادر کند؟ برای پاسخ به این سوال باید به این نکته توجه داشت که شورای حل اختلاف یک مرجع قضایی غیر از دادگستری است، لذا پرونده هایی به این شورا ارسال می شود که امکان صلح و سازش در آنها وجود داشته باشد.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که در شورای حل اختلاف مجازات حبس و شلاق صادر نمی شود و اگر مجازات حبسی در این شورا تعیین شود حبس تعزیری بوده و به جزای نقدی تبدیل می گردد. بنابراین در شورای حل اختلاف حکم جلب صادر نمی شود.
همچنین پرونده های کیفری که امکان سازش در آنها وجود داشته باشد به این نهاد ارسال می شوند لذا ضرورتی برای صدور حکم جلب وجود ندارد.
از نظر حقوقی و مالی نیز پرونده هایی به شورای حل اختلاف ارسال می شوند که ارزش مال، مورد مناقشه کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد. همچنین پرونده ای که برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ارسال می شود اگر در این شورا به نتیجه نرسد پرونده برای بررسی مجدد به دادسرای مقدماتی ارسال می گردد.
