مخدوم شدن پرونده به دلیل عدم پیگیری محکوم له امکان پذیر است و این اتفاق زمانی حادث می‌شود که محکوم له پس از صدور رای قطعی دادگاه، پیگیر صدور اجرائیه پرونده خود نباشد و در فاصله زمانی مشخص شده برای این کار اقدام نکند. در این وضعیت پرونده از آمار کسر شده و مختوم اعلام می شود. معمولاً پس از صدور حکم محکومیت برای متهم، دستوری تحت عنوان اجرائیه صادر می شود که در آن محکوم علیه ملزم می شود که آنچه در حکم آمده است را اجراء کرده و به حکم صادر شده تمکین کند. بر اساس ماده ۱۶۸ قانون اجرای احکام مدنی، هر گاه اجرائیه از سوی دادگاه رسیدگی کننده صادر شود و ۵ سال از تاریخ صدور آن بگذرد اما محکوم له، عملیات اجرایی آن را پیگیری و تعقیب نکند در این وضعیت اجرائیه صادر شده بلا اثر می گردد و اگر حق اجرا وصول نشده باشد دیگر قابل وصول نیست. در این وضعیت هرچند محکوم له دوباره می تواند از دادگاه تقاضای صدور اجرائیه کند اما باید به این نکته توجه داشته باشد که اجرائیه هر حکم فقط یک بار حق اجرا می گیرد.
مختومه شدن پرونده به چه معناست؟
مختومه شدن پرونده به معنای آن است که تمام مراحل قانونی پرونده طی شده و رسیدگی به آن پایان پذیرفته است. وقتی تمام مراحل رسیدگی قانونی به پرونده پایان پیدا کند و حکم قطعی و نهایی صادر شود.
پرونده مختومه اعلام شده و امکان طرح مجدد همان دعوا و موضوع در دادگاه وجود ندارد و در صورتی که محکوم له، در فاصله زمانی مشخص شد اقدام به گرفتن اجرائیه نکند اجرائیه بلا اثر می شود.
لازم به ذکر است که اگر حق اجرا به وسیله محکوم له وصول نشده باشد دیگر قابل وصول نخواهد بود.
چرا پرونده مختومه می شود؟
پرونده وقتی مختومه می شود که حکم قطعی پس از رسیدگی کامل به پرونده صادر شده باشد. در این وضعیت اگر طرفین حق تجدید نظر یا اعتراض نداشته باشند و حکم به مرحله اجرا برسد.
در صورتی که محکوم له برای گرفتن اجرائیه به اجرای احکام مراجعه نکند یا اجرائیه به دلیل عدم پیگیری صادر نشود پرونده به صورت خودکار مختومه اعلام می گردد.
از جمله علل مختومه شدن پرونده می توان به مواردی مانند اجرای کامل حکم، گذشته شاکی، عفو یا تخفیف مجازات، مرور زمان، عدم کفایت مدارک، ارجاع به مرجع صلاحیت دار دیگر و غیره اشاره کرد.
پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه چه زمانی ارسال می شود؟
پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه زمانی ارسال می شود که مرجع رسیدگی کننده با ملاحظه کلیه جوانب موضوع، اقدام به صدور رای نهایی در مورد پرونده کرده باشد.
در این وضعیت طرفین دعوا می توانند با مراجعه به سامانه ثنا، رای نهایی را ملاحظه کرده و از جزئیات آن آگاه شوند. لازم به ذکر است که در حال حاضر تمامی ابلاغیه های مربوط به دادگاه از طریق سامانه ثنا ارسال و اطلاع رسانی می شود.
به شکلی که طرفین دعوا و محکوم له، برای اطلاع از شرایط پرونده و نحوه رسیدگی به آن باید در اسرع وقت در این سامانه ثبت نام کنند تا بتوانند از نتایج پرونده آگاه شوند.
در چه وضعیتی پرونده مختومه می شود؟
بر اساس قانون برای آنکه یک پرونده مختومه اعلام شود باید سه شرط اساسی شامل وحدت اصحاب دعوا، وحدت موضوع و وحدت سبب دعوا در آن محقق شود.
قانونگذار اصل مختومه شدن دعوا را در قوانین آیین دادرسی مدنی برای جلوگیری از اطاله دادرسی و تضمین حقوق طرفین قرار داده است.
به عبارت ساده برای آنکه شرایط مختومه شدن پرونده فراهم شود باید حکم صادر شده قطعی باشد به این معنا که حکم قطعی قابل هیچگونه تغییری از قبیل تجدید نظر و وا خواهی نباشد و طرفین دعوا نتوانند با استفاده از روش های قانونی مثل وا خواهی یا تجدید نظر به رای صادر شده اعتراض کنند.
بنابراین وقتی رای قطعی به وسیله شعبه رسیدگی کننده صادر می شود و امکان اعتراض به آن وجود ندارد یا طرفین دعوا در موعد مشخص شده به رای صادر شده اعتراض نکنند.
در این وضعیت، رای صادر شده قطعی است و اگر برای پرونده به وسیله محکوم له اجرائیه گرفته نشود یا پس از صدور اجرائیه، پیگیری آن برای اجرای حکم انجام نشود پرونده مختومه اعلام می شود.
لازم به ذکر است که پس از مختومه شدن پرونده، این امر از طریق پیامک به طرفین دعوا اطلاع رسانی می شود. بنابراین اگر محکوم علیه برای اجرای حکم و تمکین از رای صادر شده به مراجع قانونی و اجرای احکام مراجعه نکند.
محکوم له باید در فاصله زمانی تعیین شده نسبت به اخذ اجرائیه اقدام کرده و پیگیر اجرای حکم صادر شده باشد. چون بر اساس ماده ۱۶۸ قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ هجری خورشیدی، اگر محکوم له در فاصله زمانی ۵ ساله پس از صدور اجرائیه نسبت به پیگیری و تعقیب آن اقدام نکند.
اجرائیه بلا اثر می شود و در این وضعیت اگر حق اجرا وصول نشده باشد دیگر قابل وصول نخواهد بود. اما اگر اجرائیه وصول شده باشد، محکوم له دوباره می تواند از دادگاه تقاضای صدور اجرائیه کرده و پیگیر اجرای حکم باشد. لازم به ذکر است که اجرای هر حکم فقط یک بار حق اجرا پیدا می کند.
آیا عدم پیگیری پرونده به وسیله محکوم له در مختومه شدن پرونده تاثیر دارد؟
عدم پیگیری پرونده به وسیله محکوم له در مختومه شدن پرونده موثر است. به عبارت دیگر وقتی پرونده مورد رسیدگی قرار گرفته باشد و برای آن رای قطعی صادر شده باشد. محکوم له باید نسبت به صدور اجرائیه و پیگیری اجرای آن اقدام کند.
به این معنا که اگر بیش از ۵ سال از صدور اجرائیه گذشته باشد و محکوم له برای پیگیری عملیات اجرایی اقدام نکرده باشد، اجرائیه بلا اثر می گردد و اگر حق اجرا به وسیله محکوم له وصول نشده باشد دیگر این حق قابل وصول نیست.
به این معنا که محکوم له در صورتی می تواند مجدداً از دادگاه تقاضای صدور اجرائیه کند که حق اجرا وصول شده باشد و اگر محکوم له در فاصله زمانی مشخص شده برای اجرائیه اقدام نکرده باشد دیگر امکان وصول اجرائیه وجود ندارد.
لازم به ذکر است که اجرائیه هر حکم فقط یک بار ، حق اجرا دریافت می کند و در صورت عدم پیگیری به وسیله محکوم له در فاصله زمانی تعیین شده، پرونده به صورت خودکار مختومه می شود.
سخن پایانی
مختومه شدن پرونده به دلیل عدم پیگیری محکوم له امکان پذیر است، به این معنا که اگر پس از طی شدن روند دادرسی یک پرونده، برای آن رای قطعی صادر شود و امکان اعتراض به رای صادر شده وجود نداشته باشد یا طرفین دعوا در موعد مقرر به رای صادر شده اعتراض نکنند رای قطعی می شود.
پس از قطعی شدن رای در پرونده های مختلف، محکوم له باید در اولین فرصت نسبت به گرفتن اجرائیه از اجرای احکام شعبه رسیدگی کننده اقدام کند.
چون اگر محکوم له پس از صدور اجرائیه در فاصله زمانی ۵ ساله نسبت به پیگیری و اجرای آن اقدام نکند، اجرائیه بلا اثر می شود و دیگر قابلیت اجرا ندارد مگر آنکه محکوم له دوباره برای صدور اجرائیه اقدام کند.
