زن از چه اموالی نمی تواند مهریه اش را بردارد؟

مهریه  حقی مالی و قانونی است که پس از جاری شدن عقد نکاح بزن تعلق می  گیرد و  هر زمان که زن این حق را از مرد مطالبه کند مرد موظف به پرداخت آن است. با این حال اگر در زمان مطالبه مهریه به وسیله زوجه،  مرد از پرداخت آن شانه خالی کند.  قانون این حق را به زن داده است که برای دریافت مهریه خود بتواند اموال مازاد بر نیاز مرد را توقیف کند. با این حال توقیف برخی از اموال مرد که ماهیت خاص داشته و توقیف آنها باعث بر هم خوردن روال عادی زندگی مرد او می  شود ممکن نیست و زن نمی  تواند آنها را توقیف کند. لازم به ذکر است اموالی که زن نمی  تواند آنها را برای دریافت مهریه توقیف کند تحت عنوان مستثنیات دین شناخته می  شوند.

مستثنیات دین چیست و شامل چه اموالی می  شود؟

مستثنیات دین به اموالی گفته می  شود که وجود آنها برای برطرف کردن نیازهای روزمره زندگی مرد لازم است و زن نمی  تواند این اموال را برای مطالبه مهریه خود توقیف کند.

بر اساس قوانین ایران برخی از اموال مرد مثل منزل مسکونی، لوازم ضروری زندگی، حقوق و مستمری ماهانه، مواد آذوقه و مصرفی و غیر با عنوان مستثنیات دین شناخته می‌شود و جز ضروریات زندگی مرد محسوب می شوند.

لذا توقیف این اموال ممکن نیست چون توقیف آنها باعث مختل شدن زندگی معمولی و روزانه مرد می شود. بنابراین قانونگذار توقیف مستثنیات دین یا اموال ضروری زندگی مرد برای مطالبه مهریه  را ممنوع کرده است و زن نمی  تواند آنها را توقیف کند که در ادامه به صورت خلاصه به آنها اشاره می  شود.

• لوازم ضروری زندگی

لوازم ضروری  زندگی یکی از موارد شمول مستثنیات دین است که توقیف آنها ممکن نیست و زن نمی  تواند برای مطالبه مهریه آنها را توقیف کند.

از جمله لوازم ضروری زندگی که زن نمی  تواند آنها را برای مطالبه مهریه توقیف کند می  توان به مواردی مانند یخچال، اجاق گاز، وسایل ضروری آشپزخانه، وسایل گرمایش و سرمایش خانه، تلویزیون و غیره اشاره کرد.

• خانه یا منزل مسکونی متناسب با شان مرد

خانه یا منزل مسکونی متناسب با شان مردی یکی  دیگر از مصادیق مستثنیات دین است. به عبارت ساده زن برای مطالبه مهریه خود نمی  تواند خانه یا منزلی را که متناسب با شان و جایگاه اجتماعی مرد است و مرد در آن سکونت دارد توقیف نماید.

بنابراین وقتی مرد تنها یک خانه یا منزل مسکونی داشته باشد و در آن یک محل نیز زندگی کند قانون  این نوع خانه یا منزل را از موارد شمول مستثنیات دین نمی داند و اجازه توقیف آن را به زن نمی  دهد.

اما اگر مرد بیش از یک خانه یا منزل مسکونی داشته باشد زن می  تواند متناسب با مبلغ مهریه خود این منازل را توقیف کرده و به فروش برساند.

• حقوق و مستمری ماهیانه

مستمری ماهیانه یکی دیگر از موارد شمول مستثنیات دین است به این معنا که زن نمی  تواند برای مطالبه مهریه از شوهر، حقوق یا مستمری ماهانه او را به صورت کامل توقیف نماید.

بر اساس قانون زن فقط می  تواند میزان مشخصی از حقوق و مستمری شوهر را به عنوان اقساط مهریه توقیف نماید و بخشی از آن، باید برای رفع نیازهای زندگی روزمره او  باقی  بماند. به عبارت ساده اگر طلاق بین مرد و زن جاری شده باشد و مرد از پرداخت مهریه زن خودداری کند.

در صورتی که مرد متاهل و دارای فرزند باشد یک چهارم حقوق او برای پرداخت اقساط مهریه قابل توقیف است اما در صورت مجرد بودن مرد و نداشتن فرزند فقط یک سوم حقوق او قابل توقیف و برداشت می باشد.

• ابزار کار و وسایل حرفه ای مرد

ابزار کار و وسایل حرفه  ای مرد برای مطالبه مهریه قابل توقیف نیست چون توقیف این ابزار و وسایل باعث مختل شدن زندگی روزمره مرد می  شود.

بنابراین اگر مرد دارای شغل خاصی باشد که به ابزار مشخصی نیاز داشته باشد آن ابزار و وسایل جز مستثنیات دین محسوب می  شوند و زن نمی  تواند آن را توقیف کند.

از جمله ابزار و وسایل حرفه  ای مرد که قابل توقیف به وسیله زن برای گرفتن مهریه نیست می  توان به مواردی مانند خودروهایی مثل ماشین های باربری یا تاکسی، کامپیوتر و لپ تاپ برای انجام کارهای دیجیتال، وسایل پزشکی و پیراپزشکی برای پزشکان، ابزار فنی و مهندسی برای مهندسان یا کسانی که کارهای فنی و مهندسی انجام می  دهند.

• کتاب ها وسایل علمی و تحقیقاتی

کتاب  ها و وسایل علمی و تحقیقاتی از دیگر موارد شمول مستثنیات دین هستند به این معنا که اگر مرد اهل مطالعه و تحقیق باشد زن نمی  تواند برای مطالبه مهریه، اموال و وسایل او مانند کتاب  ها یا وسایل علمی مورد نیاز را توقیف نماید.

از جمله کتاب  ها و وسایل علمی و تحقیقاتی که زن نمی  تواند آن را برای مطالبه مهریه خود توقیف نماید می  توان به مواردی مانند وسایل آزمایشگاهی مورد نیاز برای شغل زوج، نرم  افزارهای مورد نیاز و تخصصی، کتب درسی و علمی و غیر اشاره کرد.

• مواد غذایی و آذوقه مصرفی

مواد غذایی و آذوقه مصرفی یکی دیگر از موارد شمول مستثنیات دین است به این معنا که زن نمی  تواند برای مطالبه مهریه خود مواد غذایی و اقلامی را که مرد برای تامین نیازهای غذایی خود و خانواده اش به آنها نیاز دارد را توقیف کند.

از جمله مواد غذایی و آذوقه مصرفی که زن نمی  تواند  آن ها را برای مطالبه مهریه خود توقیف کند می  توان به مواردی مانند برنج، گوشت، روغن، مواد خوراکی و مصرفی خانواده و غیره اشاره کرد.

آیا امکان توقیف مستثنیات دین وجود دارد؟

هرچند امکان توقیف اموال تحت شمول مستثنیات دین وجود ندارد اما در برخی از شرایط خاص با مجوز قانونی امکان توقیف فراهم می  شود و پس از طی شدن روال قانونی زن می  تواند این اموال را برای مطالبه مهریه خود توقیف نماید.

به عنوان مثال اگر مرد در یک مکان یا خانه بسیار گران قیمت سکونت داشته باشد که فراتر از شأن و مقام اجتماعی او باشد این امکان وجود دارد که دادگاه  پس از بررسی، حکم به توقیف و فروش خانه گران قیمت داده و از مبلغ فروش مقداری را برای تهیه خانه متناسب با شأن اجتماعی مرد اختصاص دهد. سپس مابقی آن را به عنوان بخش از مهریه یا همه آن به زن پرداخت کند.

همچنین اگر مرد عمداً همه اموال خود یا بخشی از آنها را به نام افراد دیگر منتقل کرده باشد تا از پرداخت مهریه شانه خالی کند، زن می  تواند با ارائه مدارک مستدل و قانونی، درخواست ابطال نقل و انتقالات اموال مرد را داده و پس از طی شدن روال اداری آنها را توقیف نماید.

نحوه اقدام قانونی برای دریافت مهریه

معمولاً زمانیکه زن مهریه خود را از مرد درخواست می کند و مرد برای پرداخت آن اقدام نمی کند. اگر مرد اموال مشخص و ثبتی داشته باشد زن می تواند  برای دریافت مهریه خود اقدام به توقیف آن اموال کند.

به این ترتیب اگر زن قصد داشته باشد مهریه خود را از اموال مرد دریافت کند ابتدا باید دادخواست مطالبه مهریه خود را در دادگاه خانواده ثبت نماید.

سپس برای شناسایی اموال مرد به سامانه  های قانونی مانند ثبت اسناد و املاک، بانک  ها، پلیس راهور و غیره مراجعه کرده و اموال ثبتی او را استعلام نماید.

در ادامه پس از دریافت استعلام در صورت وجود املاک ثبتی به اسم مرد و امکان توقیف آنها، زن درخواست توقیف اموال غیر مستثنی مرد را به نهادهای رسیدگی کننده ارائه می دهد و پس از طی شدن روال اداری تا تعیین تکلیف مهریه این اموال توقیف می‌شود.

همچنین اگر امکان فرار مرد از پرداخت مهریه به شکل مهاجرت وجود داشته باشد درخواست ممنوع الخروجی مرد به وسیله زن تا روشن شدن وضعیت به نهادهای رسیدگی کننده ارائه می شود.

سخن پایانی

زن از چه اموالی نمی تواند مهریه اش را بردارد شاید سوال متداول و پر تکراری باشد که ذهن افراد درگیر در این گونه پرونده  ها یا کسانی که قصد مطالبه مهریه را دارند به خود مشغول کند.

برای پاسخ به این سوال باید گفت، مهریه حق قانونی زن است که پس از جاری شدن عقد نکاح به او تعلق می  گیرد و مرد موظف است در صورت مطالبه زن، آن را پرداخت کند.

اما وقتی مرد از پرداخت مهریه زن شانه خالی کند، زن می  تواند برای دریافت مهریه اقدام به توقیف اموال ثبتی و مشخص زوج نماید.

امکان توقیف و برداشتن مهریه از همه اموال ثبتی و مشخص مرد وجود دارد، به جز اموالی که با نام مستثنیات دین شناخته می شود و جز ضروریات زندگی مرد محسوب می‌ شوند.

از جمله مستثنیات دین می  توان به مواردی مانند منزل مسکونی متناسب با شان مرد، لوازم ضروری زندگی، ابزار کار و وسایل حرفه  ای مرد، حقوق و مستمری ماهیانه و غیره اشاره کرد.