اثبات کلاهبرداری بدون مدرک با استفاده از روش هایی مثل شهادت شهود، علم قاضی، اقرار و سوگند امکان پذیر است. از نظر قانون، تصاحب مال دیگران با استفاده از فریب و نیرنگ یا وسایل متقلّبانه با عنوان کلاهبرداری شناخته می شود و قانونگذار برای آن مجازات تعیین نموده است. بر اساس ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی اثبات کلاهبرداری بدون مدرک با استفاده از روش هایی مثل اقرار، شهادت، سوگند و قسامه یا در مواردی که قانون مشخص کرده است از طریق علم قاضی ممکن است. بنابراین فرد آسیب دیده از کلاهبرداری برای آنکه بتواند ضرر و زیان خود را جبران کند باید بتواند نیرنگ و فریب اتفاق افتاده را با توسل به روش های قانونی اثبات کند.
انواع راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک
انواع راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک در قانون به خصوص ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی به وضوح مشخص شده است.
به این معنا که فرد بزه دیده وقتی مدارک و ادله لازم برای اثبات جرم کلاهبرداری نداشته باشد می تواند از روش های قانونی مثل اقرار، شهادت شهود، قسامه و سوگند یا علم قاضی برای اثبات جرم کلاهبرداری استفاده کند.
لازم به ذکر است که اقرار، شهادت شهود و علم قاضی در مورد کلاهبرداری و جرائم تعزیری کاربرد دارد اما قسامه یا سوگند برای جرائمی که مجازات آن قصاص یا پرداخت دیه است کاربرد دارد و در مورد کلاهبرداری یا جرائم تعزیری از این روش برای اثبات جرم نمی توان استفاده کرد.
در ادامه به صورت خلاصه به روش های اثبات کلاهبرداری و جرائم تعزیری بدون داشتن مدرک و ادله قابل اعتنا پرداخته می شود.
-
اثبات کلاهبرداری با شهادت
اثبات کلاهبرداری با شهادت، شهود یکی از راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک است. بر اساس ماده ۱۹۹ قانون مجازات اسلامی برای شهادت در کلیه جرائم، به جز زنا، لواط، تفیذ و مساحقه دو شاهد مرد نیاز است اما برای زنا، لواط، تفیذ و مساحقه ۴ شاهد باید برای شهادت وجود داشته باشد.
شاهدانی که برای شهادت در مسائل مختلف قضایی به خصوص اثبات کلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرند باید صفاتی مثل بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، نداشتن نفع شخصی در دعوا، طهارت مولد داشته باشند و از اشتغال به تکدی گری و ولگردی مبرا باشند.
شاهدانی که در کلاهبرداری شهادت می دهند باید واقعه مورد نظر را به وسیله حواس پنجگانه خود درک کرده باشند و بتوانند عمل تصاحب مال دیگران به وسیله فریب و وسایل متقلبانه از طریق متهم یا دیگران را درک نمایند.
به عبارت دیگر برای اثبات کلاهبرداری با شهادت شهود باید شاهد مورد نظر چگونگی فریب و تصاحب اموال و دارایی فرد مال باخته را دیده یا درک کرده باشد تا شهادت او پذیرفته شود.
-
اثبات کلاهبرداری به واسطه علم قاضی
اثبات کلاهبرداری به واسطه علم قاضی یکی دیگر از انواع راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک است. به این معنا که قاضی می تواند پس از بررسی پرونده و شنیدن سخنان متهم و شاکی یا بررسی مدارک و مستندات ارائه شده از زوایای مختلف پرونده آگاهی لازم را به دست آورده و بر اساس علم و آگاهی به دست آمده اقدام به صدور حکم کند.
بر اساس ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی «علم قاضی عبارت است از یقین حاصل از مستندات در امری که نزد وی مطرح می شود. در مواردی که مستند حکم، علم قاضی است او موظف است قرائن و امرات بین مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند.»
بر اساس این ماده قانونی، وقتی قاضی با شنیدن سخنان متهم و شاکی، بررسی پرونده یا مدارک و مستندات ارائه شده در مورد گناهکار بودن یا بی گناهی متهم به یقین برسد می‌تواند با استناد به علم خود، اقدام به صدور حکم کند.
لازم به ذکر است وقتی حکم بر اساس علم قاضی صادر می شود او باید در حکم صادر شده به این موضوع تصریح کرده و دلیل به یقین رسیدن خود از قبیل بررسی پرونده، تحقیقات محلی و یا مدارک و مستنداتی که باعث صدور حکم شده است را ذکر کند.
-
اثبات کلاهبرداری با اقرار متهم
اثبات کلاهبرداری با اقرار متهم یکی دیگر از انواع راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک است. به بیان دیگر وقتی شخص متهم ادعای بزه دیده را پذیرفته و به کلاهبرداری خود از او اقرار کند این فرایند با عنوان اقرار متهم شناخته می شود.
بر اساس ماده ۱۶۴ قانون مجازات اسلامی هر گاه شخص به ارتکاب جرم از جانب خودش خبر دهد این عمل با عنوان اقرار شناخته می شود. همچنین بر اساس ماده ۱۷۲ قانون مجازات اسلامی یک بار اقرار متهم برای انتصاب جرم در تمام جرائم به جز گروه خاصی از آنها کفایت می کند.
در کلاهبرداری نیز یک بار قرار متهم برای انتصاب جرم به او کفایت می کند. بنابراین در کلاهبرداری اگر فرد متهم یک بار به فریب فرد آسیب دیده و تصاحب اموال او اقرار کند اقرار پذیرفته شده و برای او جرم انگاری می شود.
مثلاً اگر فرد متهم اقرار کند که به قصد خالی کردن حساب بانکی فرد آسیب دیده، برای او پیامک ارسال کرده و فرد آسیب دیده از طریق کلیک بر روی پیامک باعث اتصال متهم به حساب بانکی و خالی شدن حساب شده است در این وضعیت فرد اقرار کننده مجرم است و برای او مجازات مشخص شده در قانون لحاظ می شود.
لزوم مشاوره با وکیل برای اثبات کلاهبرداری بدون مدرک
لزوم مشاوره با وکیل برای اثبات کلاهبرداری بدون مدرک امری پذیرفته شده و بدیهی است. به عبارت دیگر وقتی فرد بزه دیده برای اثبات کلاهبرداری مدارک لازم و مستدل را در اختیار نداشته باشد با چالش مواجه می شود. چون نمی تواند خواهان پس گرفتن مال از دست رفته در اثر فریب یا استفاده از وسایل متقلبانه شود.
ارائه ادله و شواهد با استناد به مواد قانونی در پرونده های مختلف قضایی راهگشا بوده و می تواند باعث محکومیت یا تبرئه افراد متهم شود.
اما وقتی فرد شاکی ادله و مدارک کافی برای اثبات کلاهبرداری در اختیار نداشته باشد و بخواهد از روش های معمول مثل شهادت شهود، اقرار، علم قاضی و غیره استفاده کند باید راه ها و اهرم های استفاده از این روش ها را در اختیار داشته باشد و بتواند به موقع از آنها استفاده کند.
در این وضعیت لزوم مشاوره با وکیل برای اثبات کلاهبرداری بدون مدرک معنا پیدا می کند چون وکیل به دلیل اشراف قانونی و تسلط به چگونگی استفاده از روش های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک می تواند به موقع از این اهرم ها استفاده کند.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل کلاهبرداری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.
سخن پایانی
اثبات کلاهبرداری بدون مدرک زمانی ممکن است که فرد بزه دیده از انواع راه های اثبات کلاهبرداری بدون مدرک مثل اثبات کلاهبرداری با شهادت، اثبات کلاهبرداری به واسطه علم قاضی، اثبات کلاهبرداری با اقرار متهم آگاه باشد و بتواند از این روش های قانونی برای احقاق حق خود استفاده کند.
لزوم مشاوره با وکیل برای اثبات کلاهبرداری بدون مدرک امری مسلم و پذیرفته شده است چون در کلاهبرداری، اموال فرد بزه دیده با استفاده از فریب و نیرنگ یا ابزارهای متقلبانه تصاحب می شود.
در این وضعیت فرد بزه دیده وقتی مدرکی برای اثبات کلاهبرداری در اختیار نداشته باشد می تواند برای برون رفت از این مشکل از راهنمایی و مشورت با افراد حقوقدان و کار آزموده استفاده کند.
