حکم جلب و حکم جلب سیار چیست

حکم جلب و حکم جلب سیار راهکار و ابزاری  قانونی است که قاضی با استفاده از آن ها متهم یا مجرم را  از طریق  مجاری قانونی احضار می کند. زمانی که یک فرد مرتکب جرم می شود یا در معرض اتهام قرار می گیرد  قاضی برای تفهیم اتهام یا انجام بررسی های لازم حکم جلب متهم یا مجرم را صادر می کند. هر گاه محله زندگی مجرم یا فرد متهم مشخص باشد حکم جلب وی به وسیله قاضی پرونده صادر شده و برای تفهیم اتهام و احضار در اختیار کلانتری محل زندگی فرد یا مراجع ذیصلاح قرار می گیرد. منتها اگر محل زندگی متهم مشخص نباشد و شاکی یا خواهان آدرس مشخصی از متهم نداشته باشد برای احضار متهم یا مجرم به دادگاه، حکم جلب سیار صادر می شود. حکم جلب سیار فرصتی در اختیار خواهان قرار می دهد که هر لحظه و در هر مکانی بتواند متهم یا مجرم را به وسیله نیروهای انتظامی آن منطقه دستگیر نماید.

چه زمانی حکم جلب صادر می شود؟

زمانی حکم  جلب صادر می شود که اتهامی از طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی به فرد یا افرادی  وارد شود و آن ها  از حضور در مراجع قانونی برای پاسخگویی خودداری  کنند. همچنین اگر شخصی مرتکب جرمی شود و از حضور در مراجع قانونی برای پاسخگویی اجتناب کند حکم جلب برای او صادر می شود.

به زبان ساده  زمانی حکم جلب برای دستگیری یک فرد صادر می شود که متهم است یا در دعاوی حقوقی محکوم شده باشد. همچنین در مواردی براساس قانون می توان شاهد یا شاهدان یک وضعیت یا واقعه جنایی را در صورت عدم حضور در مراجع قضایی برای پاسخگویی و انجام تحقیقات مقدماتی  جلب نمود.

بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری اگر فرد شاهد در مهلت مقرر شده برای تحقیق و تفحص به بازپرس یا دادیار پرونده مشخص مراجعه نکند قاضی مربوطه می تواند حکم جلب او را صادر کند. حکم جلب و قرار جلب در مراکز قضایی و احکام صادر شده متفاوت هستند.

در ماده ۲۹۹ آیین دادرسی مدنی تفاوت قرار و حکم جلب به وضوح مشخص شده است. چنانچه حکم قاضی برای دستگیری یک فرد قطعی باشد یعنی حکم جلب یا دستگیری یک فرد باعث حل و فصل اختلاف شود یا مجازات متهم را مشخص کند به آن حکم جلب گفته می شود و اگر برای تحقیقات مقدماتی دستور دستگیری شخصی صادر شود به آن  قرار جلب  گفته می شود چون به صورت موقتی است و پس از انجام تحقیقات لازم فرد دستگیر شده آزاد می شود.

مطلب پیشنهادی : وکیل ملکی

باید به این نکته توجه داشت که بر اساس قانون، حکم جلب باید حتی المقدور در روز انجام شود. جز در موارد اضطراری که متهم باید به سرعت و فوری دستگیر و  به مراجع قضایی تحویل داده شود. طبق روال معمول چگونگی و زمان دستگیری متهم یا مجرم را بازپرس پرونده مشخص می کند.

چه زمانی حکم جلب سیار صادر می شود؟

معمولاً حکم جلب سیار زمانی صادر می شود که متهم و مجرم برای تحقیقات و پاسخگویی در مراجع قضایی حاضر نمی شود و  خواهان   آدرس مشخصی از خوانده برای احضار او  به مراجع قضایی ندارد.

در این شرایط  خواهان می تواند پس از گرفتن حکم جلب سیار  در صورت مشاهده و ردیابی متهم در هر یک از نقاط شهر با مراجعه به کلانتری و مراکز انتظامی آن منطقه  و نشان دادن حکم جلب سیار خواستار دستگیری متهم شود.

طبق روال معمول حکمی جلب معمولاً خطاب به یک مرکز انتظامی و کلانتری برای دستگیری متهم یا مجرم صادر می شود و ممکن است اگر متهم  در حوزه انتظامی کلانتری مورد نظر نباشد کلانتری از دستگیری متهم یا مجرم خودداری کند.

اما زمانی که حکم جلب سیار از طرف مراجع قضایی صادر می شود خواهان می‌تواند در صورت مشاهده متهم یا مجرم به هر یک از کلانتری های شهر یا حوزه انتظامی مربوطه برای دستگیری متهم مراجعه کرده و خواستار دستگیری متهم یا مجرم شود.

معمولا حکم جلب سیار برای یک زمان مشخص به تشخیص مراجع قضایی صادر می شود و  اگر متهم پس از پایان مهلت مشخص شده در حکم جلب دستگیر نشود خواهان یا فرد شاکی باید برای دستگیری متهم  حکم جلب سیار جدید دریافت کند.

 در مورد حکم جلب سیار باید به این نکته توجه داشت که حکم جلب سیار فقط برای حوزه انتظامی که در آن مشخص  شده است اعتبار دارد و  آن را نمی توان در شهرها، حوزه ها  و مراکز انتظامی دیگر مورد استفاده قرار داد مثلاً حکم جلب سیاری  که برای شهر کرج صادر شده باشد را  نمی توان  در کلانتری ها و مراکز انتظامی شهر اسلامشهر یا شهریار  مورد  استفاده قرار داد و ماموران مراکز انتظامی دیگر حکم جلب صادر شده را برای اجرا در مرکز انتظامی خود معتبر نمی دانند.

همچنین شخصی که حکم جلب سیار را  به مراکز انتظامی یا کلانتری ها برای دستگیری متهم یا مجرم ارائه می دهد باید خود شخص خواهان یا وکیل او باشد که حکم جلب به نام آن ها صادر شده است و شخص  یا فرد  دیگری نمی تواند به جای خواهان این کار را انجام دهد.

چنانچه شخص دیگری حکم جلب سیار را به مراکز انتظامی تحویل دهد قطعا  نیروهای آن مرکز نسبت به آن اقدامی  انجام نخواهد داد چون فردی که حکم جلب به نام او صادر شده است حضور فیزیکی ندارد لذا برای ارائه و پیگیری حکم جلب می بایست  شخص خواهان یا وکیل او در مراکز انتظامی  حضور فیزیکی داشته باشند.

مدت زمان اعتبار حکم جلب

مدت زمان اعتبار حکم جلب با توجه به نظر قاضی یا بازپرس پرونده می تواند متفاوت باشد. یعنی قاضی یا بازپرس پرونده  میتوانند یک مدت مشخص را برای حکم جلب در نظر بگیرند و اگر  فرد خواهان و حوزه انتظامی یا کلانتری که حکم جلب خطاب به آن صادر شده است  بتوانند در مدت مقرر شده متهم را دستگیر و به مراجع قضایی تحویل دهند کار جلب و دستگیری فرد مورد نظر خاتمه یافته تلقی می شود.

 ولی اگر در مدت مقرر شده حکم جلب، فرد خواهان و  مراکز انتظامی یا کلانتری هایی که حکم جعل خطاب به آن ها صادر شده است نتوانند فرد مورد نظر را دستگیر و به مراجع قضایی تحویل دهند اعتبار حکم جلب صادر شده خاتمه یافته تلقی می شود و خواهان نمی تواند خارج از زمان مشخص شده آن را برای دستگیری متهم یا مجرم به مراکز انتظامی یا کلانتری ها تحویل دهد.

 چون مراکز انتظامی می توانند با توجه به اتمام زمان حکم جلب اعتبار آن را خاتمه یافته محسوب کرده  و نسبت به اجرای آن اقدامی نکنند. لذا افرادی که اقدام به گرفتن حکم جلب می کنند باید قبل از اتمام زمان مشخص شده در آن نسبت به دستگیری فرد متهم یا مجرم اقدام کنند و در صورت عدم دستگیری فرد متهم یا مجرم قبل از آنکه تاریخ حکم جلب صادر شده به  پایان برسد نسبت به تمدید یا دریافت حکم جلب جدید اقدام نمایند.

سخن پایانی

 حکم جلب و حکم جلب سیار ابزار و راهکارهای قانونی است که از آنها برای  دستگیری متهمان یا مجرمان و تحویل آنها به مراجع قضایی استفاده می شود. حکم جلب یا حکم جلب سیار زمانی برای متهم یا مجرم از سوی قاضی یا بازپرس پرونده های قضایی صادر می ‌شود که آنها از حضور در مراکز قضایی برای تحقیق و تفحص  در مورد موضوع پرونده مفتوحه خودداری کنند. منتهی حکم جلب و حکم جلب سیار  از نظر ساختار متفاوت هستند حکم جلب زمانی صادر می شود که محل زندگی یا کار فرد مجرم یا متهم مشخص است.

 اما حکم جلب سیار از سوی مراجع قضایی زمانی صادر می شود که متهم یا مجرم جا یا مکان ثابت و مشخصی ندارد لذا حکم جلب سیار به نام شخص خواهان یا وکیل او خطاب به مراکز انتظامی یک حوزه مشخص از سوی قاضی یا بازپرس صادر می شود. مدت زمان اعتبار حکم جلب سیار یا حکم جلب ممکن است با توجه به نظر قاضی یا بازپرس متفاوت باشد.

 لذا قبل از اتمام تاریخ در نظر گرفته شده برای حکم جلب سیار یا حکم جلب باید نسبت به دستگیری متهم یا مجرمان  اقدام شود و یا قبل از پایان یافتن زمان حکم جلب سیار یا حکم  جلب نسبت به تمدید یا دریافت حکم جلب جدید اقدام گردد.