هرگونه خرید و فروش دارو در بازار های داخلی یا ورود و خروج آن از کشور بدون اخذ مجوزهای لازم از نهادهای ذی صلاح و خارج از شبکه بهداشت با عنوان قاچاق دارو شناخته می شود. به عبارت دیگر هرگونه ورود یا خروج دارو به کشور بدون اخذ مجوزهای لازم کاری غیرقانونی است که با عنوان قاچاق دارو شناخته می شود. لازم به ذکر است که قاچاقچیان مواد دارویی و بهداشتی یا کسانی که در زمینه خرید و فروش دارو یا تجهیزات پزشکی بدون مجوز فعالیت می کنند در صورت دستگیر شدن به وسیله نیروهای نظامی و انتظامی و اثبات جرم علاوه بر جزای نقدی به حبس نیز محکوم می شوند که با توجه به میزان جرم و شرایط ممکن است متفاوت باشد.
کدام داروها مشمول قاچاق دارو هستند؟
اینکه کدام داروها مشمول قاچاق دارو هستند بر اساس قوانین مصوب نهادهای قانونگذار و مسئول ارزیابی می شود به این معنا که هر گاه نهادهای قانونگذار به دلایل مختلف مثل عدم رعایت نکات بهداشتی و استانداردهای دارویی یا مورد نیاز بودن دارو در بازارهای داخلی، تامین هزینه خرید و تولید دارو از طریق اعتبارات حمایتی و غیره ورود و خروج یا خرید و فروش بخش یا گروهی از فرآورده های دارویی و غذایی را به بازارهای خارجی یا داخلی ممنوع کنند.
حمل و نقل و خرید و فروش اینگونه فرآورده ها با عنوان قاچاق شناخته می شود و با عاملان این گونه جرائم برخورد قانونی و قضایی می شود.
بر اساس ماده ۲ آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۲۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۹۵ خورشیدی، داروهای مشمول قاچاق به این شکل تعریف شده است که : داروها و فرآورده های تقویتی، تحریک کننده، ویتامین ها و مکمل های غذایی و دارویی فرآورده های زیستی نظیر سرم واکسن و فرآورده آزمایشگاهی و مواد غذایی اطفال و هر نوع دارو یا مواد اولیه دارویی و بسته بندی دارویی و هر نوع مواد ملزومات مصرفی و تجهیزات پزشکی دندانپزشکی و یا مواد اولیه آنها که بدون مجوز وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به بازارهای داخلی یا خارجی عرضه شود با عنوان قاچاق دارو شناخته می شود و برای افراد متهم در صورت اثبات جرم، مجازات های مندرج در قانون از قبیل جزای نقدی و حبس در نظر گرفته می شود.
ارتکاب قاچاق دارو توسط اشخاص حقوقی
ارتکاب قاچاق دارو توسط اشخاص حقوقی هم ممکن است انجام شود و ارتکاب این نوع جرم فقط مختص به اشخاص حقیقی نیست. بر اساس قوانین جاری در صورتی که جرم قاچاق دارو توسط اشخاص حقوقی انجام شود قانونگذار برای آن مجازات های مشخصی در نظر گرفته است.
لازم به ذکر است که در ماده ۶۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مورد ارتکاب قاچاق دارو به وسیله افراد حقوقی اینگونه آمده است که اگر قاچاق دارو توسط اشخاص حقوقی انجام شود مرجع صدور حکم می تواند نسبت به ضبط کالا یا ارز قاچاق مکشوف اقدام کند و برای شخص حقوقی مرتکب جرم علاوه بر محکومیت جزای نقدی، حبس بین ۲ تا ۴ برابر حداکثر جریمه مقرر برای اشخاص حقیقی هم لحاظ گردد.
مجازات ارتکاب قاچاق دارو توسط اشخاص حقوقی به این صورت است که در مورد قاچاق کالاهای غیر ممنوعه و ارز در مرتبه اول ممانعت از فعالیت شخص حقوقی از ۱ تا ۲ سال و در مرتبه دوم انحلال شخص حقوقی و در مورد قاچاق کالاهای ممنوعه به صورت سازمان یافته روال کار به این شکل است که انحلال شخص حقوقی پس از اثبات جرم در نظر گرفته می شود.
به عبارت ساده در صورتی که نماینده شخص حقوقی به نام شخص حقوقی و در راستای منافع او مرتکب قاچاق دارو گردد در صورت تکرار جرم و یا انجام قاچاق به شکل سازمان یافته با انحلال شخص حقوق مواجه می شود.
ارتکاب قاچاق کالای سلامت به صورت سازمان یافته
اگر ارتکاب قاچاق کالای سلامت به صورت سازمان یافته در قالب گروه های منسجم بیش از سه نفر انجام شود و این گروه ها از ابتدا قصد ارتکاب قاچاق کالای سلامت را داشته باشند یا یک گروه برای کار خاصی تشکیل شود و اعضای گروه به صورت یک دست از هدف اصلی خود عدول کرده و فعالیت خود را به سمت و سوی قاچاق دارو و ارتکاب جرم سوق دهند مفهوم ارتکاب قاچاق کالای سلامت به صورت سازمان یافته معنی پیدا می کند که تشخیص آن در حوزه وظایف مقام های قضایی و قانونی است.
به عبارت دیگر وقتی گروهی سازمان یافته اقدام به خرید و فروش دارو های سلامت بدون مجوز از سازمان های مربوطه می کند قاچاق کالاهای سلامت محور به صورت سازمان یافته و هدف دار اتفاق افتاده است و چنانچه جرم افراد گروه در مراجع قضایی به اثبات برسد افراد مجرم علاوه بر پرداخت جزای نقدی و جریمه به انحلال سازمان حقوقی محکوم شده و شخصیت حقوقی از آنها گرفته می شود.
مجازات جرم قاچاقچیان دارو و اقلام پزشکی
مجازات جرم قاچاقچیان دارو و اقلام پزشکی با توجه به نوع مواد قاچاق شده و اندازه آن می تواند متفاوت باشد به شکلی که قانونگذار برای محدود کردن قاچاق مواد دارویی و اقلام پزشکی که جز ضروریات زندگی شهروندان است مجازات حبس و جزای نقدی در نظر گرفته است.
قانونگذار در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۹۲ خورشیدی هرچند با صراحت به قاچاق دارو اشاره نکرده است.
اما در ماده ۲۷ همین قانون، قاچاق دارو را به ماده ۲۲ ارجاع داده و شرایط و نوع مجازات جرم قاچاقچیان دارو و اقلام پزشکی را به تفصیل بیان کرده است.
بر اساس ماده ۲۲ قانون قاچاق کالا و ارز هرکس کالاهای ممنوعه و بدون مجوز از جمله دارو و اقلام پزشکی را نگهداری، حمل یا خرید و فروش کند علاوه بر ضبط کالا به نفع دولت بر اساس ماده ۲۳ و ۲۴ این قانون به مجازات های تعیین شده محکوم می گردد.
بر اساس این مواد قانونی اگر قیمت و ارزش داروی و اقلام پزشکی قاچاق شده کمتر از ۱۰ میلیون ریال باشد فرد مجرم به مجازات پرداخت نقدی ۲ تا ۳ برابر ارزش کالای کشف شده محکوم می شود و اگر ارزش کالای ممنوعه از قبیل دارو و اقلام پزشکی قاچاق، کشف شده بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال باشد فرد مجرم به مجازات پرداخت نقدی ۳ تا ۵ برابر ارزش کالای کشف شده محکوم می شود.
همانطور که گفته شد علاوه بر آنکه قاچاقچیان کالاهای ممنوعه از قبیل دارو و اقلام پزشکی به مجازات پرداخت نقدی محکوم می شوند قانونگذار برای آنها با توجه به شرایط، مجازات حبس و زندان هم در نظر گرفته است.
همچنین بر اساس مواد قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اگر ارزش کالای قاچاق ممنوعه از قبیل دارو و اقلام پزشکی از یک صد میلیون تا یک میلیارد ریال باشد فرد مجرم به مجازات حبس ۶ ماه تا دو سال محکوم شده متعاقب آن به مجازات پرداخت جزای نقدی ۵ تا ۷ برابر ارزش کالای کشف شده نیز محکوم می گردد.
همچنین دارو یا تجهیزات پزشکی کشف شده از افراد قاچاقچی اگر بیش از یک میلیارد ریال باشد فرد مجرم علاوه بر محکوم شدن به تحمل ۲ تا ۵ سال حبس به پرداخت جزای نقدی به ارزش ۷ تا ۱۰ برابر کالای کشف شده نیز محکوم می گردد.
دادگاه رسیدگی به قاچاق دارو
قاچاق دارو در صلاحیت کدام دادگاه است؟ طبق روال جاری دادگاه رسیدگی کننده به قاچاق دارو، دادگاه انقلاب است و برای پیگیری این جرم باید به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه شود. به عبارت دیگر بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری که در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم مورد تسریع قرار گرفته است دادگاه رسیدگی به قاچاق دارو، دادگاه انقلاب است و مرجع پیگیری این جرم، دادسرای عمومی و انقلاب تعیین شده است.
بنابراین کسانی که به جرم قاچاق دارو بازداشت و دستگیر می شوند پس از تشکیل پرونده برای رسیدگی به دادگاه انقلاب فرستاده شده و در شعب مختلف این دادگاه به جرم آنها رسیدگی می شود.
ضرورت برخورد قاطع با قاچاق داروهای تقلبی و فاقد اعتبار
ضرورت برخورد قاطع با قاچاق داروهای تقلبی و فاقد اعتبار زمانی مشخص می شود که بدانیم هرگونه کوتاهی در این زمینه ممکن است باعث به خطر افتادن جان شهروندان مختلف از قبل زن و مرد، کودک، پیر و جوان شود.
باید به این نکته توجه داشت که قاچاق داروهای تقلبی، بی کیفیت و تاریخ گذشته به شکل خود کار می تواند باعث به خطر افتادن امنیت شهروندان شده و ضرر و زیان های مالی و جانی زیادی را به آنها وارد کند که نادیده گرفتن آن از سوی نهادهای تصمیم گیرنده ممکن است باعث از بین رفتن امنیت و آسایش مردم شده و آنها را به نهادهای مسئول بدبین کند.
بنابراین نظارت پایدار و برخورد قاطع نهادهای انتظامی و امنیتی با عاملان قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی علاوه بر آنکه باعث محدود شدن عرضه این گونه محصولات در سطح جامعه می شود زنگ خطر محاکمه و مجازات را برای افراد فرصت طلب و شیاد به صدا در آورده و تمایل این گونه افراد به قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی که با سلامت شهروندان در ارتباط است را به حداقل ممکن کاهش می دهد.
وکیل قاچاق دارو
وکیل قاچاق دارو به وکلایی گفته می شود که به صورت تخصصی در زمینه پرونده های قاچاق و عرضه داروها و تجهیزات پزشکی بی کیفیت، تاریخ گذشته، ممنوعه و غیره فعالیت می کنند. این گونه وکلاء به دلیل فعالیت تخصصی در این حوزه از تسلط و اشراف لازم به قوانین و روال اداری اینگونه پرونده ها برخوردار هستند و می توانند باعث تسریع در روند پرونده های موکلین خود شوند.
همچنین وکیل قاچاق دارو با استناد به مواد قانونی مناسب این توانایی را دارد که به موکلین خود برای برون رفت از شرایط ایجاد شده کمک کرده و در صورت احتمال محکومیت، برای کاهش مجازات حبس یا جزای نقدی از راهکارهای قانونی لازم استفاده کند.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل پایه یک دادگستری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.
وکیل قاچاق دارو چه کمکی به قربانیان قاچاق دارو می تواند بکند؟
وکیل قاچاق دارو به دلیل اشراف به قوانین این حوزه و روند اداری آن تواند به قربانیان قاچاق دارو که دچار ضرر و زیان شده اند کمک کرده و با استناد به قوانین موجود به استیفای حق و حقوق افراد زیان دیده کمک کند.
از آنجا که تعداد قربانیان قاچاق دارو زیاد است و مراجعه انفرادی آنها به دادگاه برای دادخواهی باعث سخت شدن روال اداری می شود یکی از اقدامات اولیه و مهم وکیل قاچاق دارو فعالیت به عنوان نماینده حقوقی قربانیان برای حضور در دادگاه یا تحقیقات پلیسی است که در این شرایط ارائه مدارک و شواهد قانونی باعث سرعت گرفتن وصول خسارت قربانیان می شود.
همچنین وکیل قاچاق دارو می تواند با ارائه مشاوره حقوقی به قربانیان، آنها را نسبت به حق و حقوق شان آگاه کرده و با نشان دادن مسیر درست پیگیری روند دادرسی را تسریع کند.
جمع آوری شواهد و مدارک از دیگر کارهای وکیل قاچاق دارو برای کمک به قربانیان قاچاق دارو است که می تواند به عنوان پشتوانه دفاعی عمل کرده و آنها را برای رسیدن به حق و حقوقشان یاری دهد.
علاوه بر این ها وکیل قاچاق دارو می تواند به نمایندگی از قربانیان قاچاق دارو در جلسات دادگاه حاضر شده و با ارائه دفاعیه مناسب و با کیفیت باعث تسریع در روند کار و به نتیجه رسیدن اینگونه پرونده ها شود.
همانطور که گفته شد تعداد قربانیان قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی می تواند زیاد باشد لذا وکیل قاچاق دارو در این شرایط اگر به نمایندگی از قربانیان با سایر طرف های درگیر در پرونده یا مراجع رسیدگی کننده مذاکره نماید می تواند نتایج بهتری برای قربانیان قاچاق دارو به دنبال داشته باشد.
سخن پایانی
قاچاق دارو یکی از مصادیق جرم است و در مورد عرضه دارو بدون مجوز نهادهای نظارتی و خارج از شبکه بهداشت صدق می کند. به عبارت دیگر هر نوع خرید و فروش و عرضه دارو و تجهیزات پزشکی بدون مجوز نهادهای مسئول و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کاری غیرقانونی است و با افراد متخلّف برخورد قضایی و قانونی می شود.
لیست داروهای مشمول قاچاق دارو در ماده ۲ آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۲۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۹۵ خورشیدی به تفصیل آمده است و مجریان و مقامات قضایی بر اساس این قانون با متخلفین برخورد می کنند.
قانونگذار برای قاچاقچیان دارو و اقلام پزشکی مجازات مصادره اموال، حبس و جزای نقدی در نظر گرفته است که با توجه به میزان و نوع کالای قاچاق شده این مجازات ممکن است متفاوت باشد.
دادگاه صالحه برای رسیدگی به قاچاق دارو، شعب مختلف دادگاه انقلاب است و افراد درگیر برای پیگیری اینگونه جرائم می توانند به دادگاه عمومی و انقلاب مراجعه کنند.
