در طلاق توافقی مهمترین عامل تعیین کننده در حق و حقوق زن و چیزهایی که به او تعلق می گیرد توافق طرفین است. به عبارت دیگر توافق طرفین بر سر مسائل مختلف در طلاق توافقی تعیین کننده است اما اگر در طلاق توافقی، زوجین فقط برای طلاق به توافق رسیده باشند و مسائل دیگر مثل حق و حقوق زن یا نگهداری از فرزندان را به مراجع قانونی واگذار کرده باشند شرایط متفاوت می شود.
به این معنا که زن می تواند در هنگام طلاق حق و حقوق قانونی خود مثل مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزندان، نحله را برای جاری شدن صیغه طلاق از مرد طلب نماید.
به بیان دیگر عدم بخشیدن این موارد از سوی زن به معنای طلب خواهی بوده و زوجه برای جاری شدن صیغه طلاق توافقی باید ابتداء حق و حقوق زن را به صورت کامل پرداخت نماید تا دفترخانه مربوطه پس از ثبت رضایت کامل زن از شرایط موجود بتواند نسبت به جاری شدن صیغه طلاق اقدام کند.
اهمیت آگاهی از حقوق مالی زن در طلاق توافقی
آگاهی از حقوق مالی زن در طلاق توافقی قابل توجه و مهم است اما باید به این نکته توجه داشت که حتی پس از صدور رای طلاق از سوی دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف و مراجعه زوجین به دفترخانه طلاق برای جاری شدن صیغه طلاق و ثبت آن، فقط در صورت راضی بودن زن از شرایط و اذعان به دریافت حق و حقوق قانونی صیغه طلاق جاری و ثبت می شود.
اهمیت آگاهی از حقوق مالی زن در طلاق توافقی ممکن است برای همه افراد جامعه روشن و مشخص نباشد لذا برای پی بردن به اهمیت آگاهی از حقوق مالی زن در طلاق توافقی مراجعه به وکلاء باتجربه و استفاده از تجربیات آنها می تواند راهگشا باشد.
همانطور که گفته شد تا زمانی که زن دریافت حق و حقوق خود از مرد را در دفترخانه تایید نکند صیغه طلاق برای آنها جاری نمی شود.
اما باید توجه داشت که تایید گرفتن حق و حقوق زوجه از زوج دلیل بر آگاهی او از حق و حقوق قانونی خود مثل حضانت فرزندان، نفقه، نحله، اجرت المثل، حق استرداد جهیزیه، مهریه و غیره نمی شود.
لذا بانوانی که قصد طلاق توافقی دارند باید قبل از انجام هر کاری ابتدا با وکیل طلاق با سابقه و فعال در حوزه طلاق توافقی مشورت نمایند سپس با کمک وکیل خود یک توافقنامه کتبی تنظیم کرده و پس از به امضا رساندن آن به وسیله زوج و ثبت محضری توافقنامه، برای انجام طلاق توافقی اقدام نماید تا در آینده دچار مشکل نشوند.
انواع حقوق زن در طلاق توافقی
انواع حقوق زن در طلاق توافقی شامل مواردی مثل مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل ایام مشترک زندگی، جهیزیه و غیره می شود که تفاوتی با دیگر انواع طلاق ندارد و در صورت درخواست زن مرد باید نسبت به روشن کردن وضعیت آنها اقدام کند.
بر اساس قوانین کشورهای اسلامی مرد هر زمان که بخواهد می تواند پس از پرداخت کردن حق و حقوق قانونی زن نسبت به طلاق دادن او اقدام کند اما زن برای آنکه بخواهد به صورت یک طرفه از مرد جدا شود باید دلایل محکمه پس و قانونی منطبق با دلایل درج شده در عقدنامه یا مفاد قانون طلاق به مراجع ذی صلاح ارائه دهد.
هرچند در طلاق توافقی زن و مرد برای کوتاه شدن زمان طلاق و دوری از پیچ و خم های اداری برای پایان زندگی مشترک به این روش رضایت می‌دهند اما این امر به معنی از بین رفتن حق و حقوق قانونی زن نیست و زن می تواند قبل از جاری شدن صیغه طلاق حقوق مالی خود مثل نفقه، نحله، اجرت المثل، مهریه، استرداد جهیزیه، حق مسکن و غیره را از زوجه طلب خواهی و دریافت نماید.
- مهریه
مهریه یکی از حقوق قانونی زن است که مرد در صورت مطالبه این حق از سوی زن، موظف به پرداخت آن می باشد و پرداخت مهریه منوط به طلاق و جدایی زن و مرد از یکدیگر نیست.
به عبارت دیگر بر اساس قوانین کشورهای اسلامی مرد موظف است پس از جاری شدن صیغه عقد دائم، در صورت مطالبه زن مهریه او را تمام و کمال پرداخت کند. منتهی چگونگی ثبت مهریه در عقدنامه می تواند در نحو دریافت آن موثر باشد.
به این معنا که اگر مهریه به صورت عندالمطالبه درج شده باشد هر زمان که زن آن را طلب نماید مرد باید نسبت به پرداخت آن اقدام کند. اما اگر مهریه به صورت عند الاستطاعه در عقدنامه درج شده باشد در صورتی زن می تواند مهریه خود را از مرد طلب نماید که مرد توان مالی پرداخت آن را داشته باشد.
تعریف مهریه و انواع آن
مهریه از جمله حقوق مالی زن است که پس از جاری شدن صیغه عقد و ثبت آن به صورت قانونی و رسمی به مالکیت زن در می آید. به این معنا که پس از ثبت عقد قانونی و رسمی هر زمان که زن اراده کند می تواند این حق خود را از مرد طلب نماید و بر اساس قوانین جاری مرد موظف به پرداخت آن می باشد.
به عبارت دیگر مهریه حقی است که بعد از جاری شدن صیغه عقد و ثبت آن به زن تعلق می گیرد و فقط با رضایت زن منتفی می گردد به این معنا که حتی پس از مرگ مرد هم از اموال باقیمانده و ماترک او قابل مطالبه و وصول می باشد. از دیگر شرایط دریافت مهر چگونگی درج آن بر اساس شرط استطاعت مرد به شکل عند الاستطاعه و عندالمطالبه می باشد.
همانطور که گفته شد اگر مهریه به صورت عندالمطالبه در عقدنامه درج شده باشد هر زمان که زن آن را طلب نماید مرد موظف به پرداخت آن است اما اگر به شکل عند الاستطاعه درج شده باشد فقط در صورتی قابل وصول است که استطاعت مالی مرد برای پرداخت آن در مراجع قانونی به اثبات برسد.
همچنین مهریه از نظر تعیین در نکاح به مهرالمثل، مهرالمتعه، مهر المسمی و مهرالسنه تقسیم می شود که هر کدام از آنها تعریف خاص خود را دارد.
میزان مهریه در طلاق توافقی
میزان مهریه در طلاق توافقی با دیگر انواع طلاق تفاوتی ندارد مگر آنکه در توافقات فی مابین زن و شوهر بر سر میزان و چگونگی پرداختن آن توافق باشد یا زن در قبال مسائلی مثل گرفتن حضانت فرزندان از دریافت مهریه خود چشم پوشی کرده باشد.
و گرنه میزان مهریه در طلاق توافقی تفاوتی با دیگر انواع طلاق ندارد و در صورتی که در عقدنامه و سند ازدواج به صورت عندالمطالبه درج شده باشد مرد قبل از ثبت طلاق موظف به پرداخت آن است و تا این حق از سوی مرد پرداخت نشود صیغه طلاق در دفترخانه بین طرفین جاری و ثبت نمی شود.
اما اگر پرداخت مهریه در سند ازدواج به صورت عند الاستطاعه درج شده باشد در طلاق توافقی یا غیر توافقی در صورتی زن می‌تواند مهریه خود را از زوج طلب نماید که استطاعت مالی مرد برای دادگاه مربوط محرز شده باشد.
نحوه دریافت مهریه
نحوه دریافت مهریه به این شکل است که زن یا زوجه باید با در دست داشتن سند ازدواج به دفترخانه محل ثبت آن مراجعه کرده و گواهی اجرا گذاشتن مهریه را از دفترخانه محل ثبت ازدواج دریافت نماید. سپس با در دست داشتن گواهی اجرا گذاشتن مهریه و مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای تنظیم دادنامه دریافت مهریه مراجعه نماید.
معمولاً اگر میزان مهریه کمتر از یک میلیون تومان باشد نیاز به مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیست و زوج با در دست داشتن مدارک لازم می تواند به شورای حل اختلاف برای استرداد مهریه خود مراجعه نماید.
اما اگر میزان مهریه بیشتر از یک میلیون تومان باشد زوجه باید با در دست داشتن مدارک لازم به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از تنظیم دادخواست مطالبه مهریه در زمان تعیین شده برای رسیدگی به دعوایی مطرح شده و گرفتن مهریه به شعبه تعیین شده دادگاه خانواده مراجعه کند.
معمولا برای تسریع در روند مطالبه مهریه بهتر است همزمان با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تنظیم دادخواست دریافت مهریه و یا حتی قبل از آن نسبت به تقاضای تامین خواسته اقدام شود تا از نقل و انتقال اموال زوج جلوگیری شده و او نتواند برای جلوگیری از پرداخت مهریه اموال خود را به دیگران منتقل نماید.
پس از ثبت تقاضای تامین و توقیف اموال مرد جلسات دادگاه خانواده برای رسیدگی به مطالبه مهریه زوجه در موعد مقرر برگزار شده و طبق روال اداری نسبت به چگونگی پرداخت مهریه زن تصمیم گیری می شود.
- نفقه
نفقه یکی از حقوق قانونی زن در انواع طلاق بخصوص طلاق توافقی است که در صورت مطالبه زن با توجه به شرایط و ارائه مدارک لازم، زوجه یا مرد موظف به پرداخت آن بوده و تا رضایت زن تامین نشود صیغه طلاق در دفترخانه های طلاق بین زن و مرد جاری و ثبت نمی شود.
بر اساس مواد قانونی نفقه شامل همه نیازهای متعارف زن از قبیل خوراک، پوشاک و هزینه زندگی است که متناسب با شرایط زن و خانواده پدری او برای مرد یا زوج تعیین می گردد.
تعریف نفقه و انواع آن
همانطور که گفته شد نفقه یکی از حقوق قانونی زن است که مرد موظف به تامین آن می باشد و در صورتی که زن یا زوجه ادعا کند مرد در تامین نفقه و خرج زندگی او کوتاهی کرده است قانون با توجه به شرایط زن و منزلت خانوادگی او این حق را از شوهر یا زوج مطالبه کرده و آن را از مرد برای پرداخت به زن دریافت می کند.
بر اساس ماده 1107 قانون مدنی نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن مثل مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل، هزینه های درمان و حتی خادم یا خدمتکار می شود که در صورت مطالبه زن مرد موظف به پرداخت آن است.
البته در مسئله خادم یا خدمتکار باید به این نکته توجه داشت نیاز به خادم زمانی برای زن قابل اثبات است که زن از زمان زندگی در خانه پدری عادت به داشتن خادم داشته و یا به دلیل مریضی وجود خادم برای او ضروری بوده است.
میزان نفقه در طلاق توافقی
میزان نفقه در طلاق توافقی تفاوتی با میزان نفقه در انواع دیگر طلاق و جدایی زن و مرد ندارد و شان و منزلت خانوادگی زن ملاک مهم و تعیین کننده در میزان نفقه و مطالبه آن از زوج یا مرد است.
به عبارت دیگر نوع مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل، هزینه های درمان و حتی داشتن خدمتکار با توجه به منزلت و شأن خانوادگی زوجه و خانواده پدری او سنجیده می شود و برای همه بانوان بدون توجه به شان و منزلت خانوادگی و به صورت یکسان محاسبه نمی شود.
لذا میزان نفقه در ازدواج توافقی تفاوتی با دیگر انواع طلاق ندارد و شان و منزلت زن به عنوان معیار تعیین کننده می تواند در میزان و محاسبه آن موثر باشد.
نحوه دریافت نفقه
نحوه دریافت نفقه به این شکل است که زن یا زوجه باید برای دریافت نفقه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و نسبت به تنظیم دادخواست مطالبه نفقه یا شکواییه ترک انفاق اقدام نماید.
پس از تنظیم دادخواست مطالبه یا شکواییه ترک انفاق، زوجین برای پاسخگویی به شعبات دادگاه خانواده احضار شده و رسیدگی به دادخواست مطالبه نفقه آنها در دستور کار قرار می گیرد.
از نکات جالب توجه در دادخواست دریافت نفقه آن است که زن به هیچ وجه وظیفه اثبات ادعای دریافت نکردن نفقه را ندارد و مرد در صورتی که ادعای مطرح شده را خلاف واقعیت بداند باید نسبت به اثبات پرداخت کردن نفقه به زوجه اقدام نماید و در صورتی که نتواند پرداخت نفقه در موعد مشخص شده را اثبات کند کارشناسان قضایی با توجه به شان و منزلت زن و خانواده پدری او برای مرد یا زوج میزان نفقه پرداختی را مشخص کرده و به او اعلام می کنند و پس از اعلام رای مرد یا زوج موظف است نفقه اعلام شده را در موعد مقرر به زوجه پرداخت نماید.
- اجرت المثل
اجرت المثل یکی دیگر از حقوق قانونی زن است که در صورت مطالبه آن از سوی زوجه، مرد موظف به پرداخت آن می باشد.
اجرت المثل در لغت به معنای دستمزد و مزد کار است به این معنا که اگر زوج در خانه شوهر کار و عملی بیش از مسائل زناشویی یا وظایف و عرفی و شرعی انجام داده باشد و خواستار دریافت هزینه اعمال انجام شده از سوی شوهر یا زوج باشد مرد یا زوج موظف است اجرت المثل یا هزینه اعمال انجام شده به وسیله زن در خانه خود را به او پرداخت نماید که با عنوان اجرت المثل شناخته می شود.
تعریف اجرت المثل و شرایط دریافت آن
اجرت المثل در حقوق خانواده به معنای استیفای منفعت زوج از عمل زوجه در ایام زوجیت است، به بیان دیگر اگر زوجه یا زن در خانه شوهر کارهایی که شرعاً به عهده او نبوده را انجام داده باشد یا کارهای انجام گرفته در ایام زوجیت، خارج از وظایف عرفی و شرعی بوده و با عدم رضایت قبلی با دستور زوج انجام شده باشد و این امر برای دادگاه صالحه به اثبات برسد.
دادگاه خانواده می تواند پس از اثبات اینکه کارهای انجام شده به وسیله زن خارج از وظایف شرعی عرفی بوده برای آن اجرت المثل در نظر گرفته و محاسبه کارهای انجام شده در موعد مشخص را به کارشناسان دادگستری واگذار نماید تا پس از محاسبه، اجرت المثل تعیین شده برای پرداخت به زوج ابلاغ شود.
از جمله کار های زن در منزل شوهر که شامل اجرت المثل می شود می توان به کارهایی مثل تمیز کردن و نظافت خانه، شستن لباس ها، آشپزی، شیر دادن بچه و غیره اشاره کرد.
میزان اجرت المثل در طلاق توافقی
میزان اجرت المثل در طلاق توافقی تفاوتی با دیگر انواع طلاق ندارد و در صورتی که زن بتواند با ادله مناسب این امر را به اثبات برساند مرد موظف به پرداخت آن است. همانطور که گفته شد اجرت المثل به بهای خدمات و کارهایی گفته می شود که زوج خارج از وظایف شرعی و قانونی خود با قصد عدم تبرک انجام داده باشد.
در زمان طلاق توافقی یا غیر توافقی زوجه می تواند نسبت به مطالبه اجرت المثل کارها و خدمات انجام شده در زمان زوجیت و خانه شوهر اقدام کند.
میزان و مبلغ اجرت المثل زن به صورت مشخص در قوانین جاری نیامده است و میزان آن طبق روال معمول توسط کارشناسان دادگستری با در نظر گرفتن شرایط زندگی زوجین تعیین می شود.
نحوه دریافت اجرت المثل
نحوه دریافت اجرت المثل به این شکل است که زوج با در دست داشتن مدارک لازم باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و نسبت به ثبت دادخواست دریافت اجرت المثل از زوج اقدام کند.
پس از تنظیم و ثبت دادخواست دریافت اجرت المثل به وسیله زوجه و مشخص شدن شعبه دادگاه خانواده رسیدگی کننده در زمان مقرر برای زوجین احضاریه برای حضور در جلسات دادگاه و پاسخگوی به مسایل مطرح شده ارسال می شود.
پس از صدور احضاریه یا دریافت پیامک از سوی طرفین دعوا و مشخص شدن زمان حضور آن ها در جلسه دادگاه، زوجین باید در جلسات مقرر شده شرکت نمایند. سپس در ادامه پس از تشکیل جلسه دادرسی و شنیدن اظهارات طرفین در صورتی که درخواست زوجه و استحقاق او برای دریافت اجرت المثل تایید شود قرار ارجاع پرونده به کارشناسی صادر می شود.
در ادامه کارشناسان دادگستری با توجه به فاکتورهای مشخص شده نسبت به تعیین اجرت المثل زن در مدت تعیین شده اقدام می کند پس از تعیین اجرت المثل به وسیله کارشناسان دادگستری، میزان کارشناسی شده به زوجین ابلاغ می شود و در صورتی که زوجین به حکم صادر شده اعتراض نداشته باشند مرد یا زوج باید در موعد مقرر شده نسبت به پرداخت اجرت المثل زوجه اقدام کند.
- نحله
نحله در لغت به معنی بخشش و در اصطلاح حقوقی به معنی مبلغی است که زوج با توجه به وسع مالی باید بر اساس سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه او انجام داده است از باب بخشش یا نحله به او واگذار کند.
به عبارت دیگر نحله یکی از انواع حقوق قانونی زن است که زوجه بر اساس آن می تواند با توجه سنوات زندگی مشترک و کارهایی که در خانه شوهر انجام داده است مبلغی را با عنوان بخشش یا نحله از زوج دریافت کند. البته باید به این نکته توجه داشت که دریافت نحله به وسیله زوجه از زوج شرایطی دارد که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.
تعریف نحله و شرایط دریافت آن
همانطور که گفته شد نحله یکی از انواع حقوق قانونی زن است که بر اساس آن زن می تواند مبلغی را با توجه به سنوات زندگی مشترک و کارهایی که در خانه زوج انجام داده است به عنوان نحله یا بخشش دریافت کند.
بر اساس بند ب تبصره 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق که منسوخ شده و در قانون جدید فقط این بند استثناء شده است با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده و وسع مالی زوج، دادگاه مبلغی را از باب بخشش (نحله) برای زوج تعیین می نماید.
البته باید توجه داشت که زوجه برای دریافت نحله از زوج باید شرایطی داشته باشد که از آن جمله می توان به مواردی مثل طلاق به درخواست زوجه یا زن نباشد، تا قبل از اقدام برای دادخواست طلاق از جانب زوج شرایط و امکان مطالبه نحله در طول زندگی مشترک برای زن مهیا نبوده باشد.
برای تعیین نحله مثل اجرت المثل نیاز به کارشناسی دادگاه نیست و قاضی مربوطه می تواند با توجه به سنوات زندگی مشترک و کارهایی که زوج انجام داده به خصوص با توجه به تمکن و وسع مالی مرد میزان آن را تعیین و مشخص نمایید.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که اجرت المثل و نحله با یکدیگر قابل جمع نیستند و در صورت تایید دادگاه زوجه در صورت درخواست هم می تواند نحله و هم اجرت المثل را به صورت همزمان دریافت کند.
میزان نحله در طلاق توافقی
میزان نحله در طلاق توافقی با دیگر انواع طلاق تفاوتی ندارد مگر آنکه از سوی زوجه بخشیده شده باشد و همانطور که گفته شد تعیین میزان نحله بر خلاف اجرت المثل نیاز به نظر کارشناس دادگستری ندارد و مبلغ آن به وسیله قاضی دادگاه مربوطه با توجه به سنوات زندگی مشترک و کارهایی که زوجه در زندگی شوهر انجام داده است سنجیده و تعیین می شود مخصوصاً تمکن و وسع مالی مرد عاملی تعیین کننده و مهم در تعیین میزان نحله است.
نحوه دریافت نحله
نحوه دریافت نحله به این شکل است که زوج باید دادخواست دریافت نحله را به دادگاه محل زندگی خود ارائه دهد یا با در دست داشتن مدارک لازم به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست دریافت نحله را تنظیم و ثبت نماید.
پس از ثبت دادخواست دریافت نحله به صورت الکترونیک یا حضوری دادگاه برای رسیدگی به مسئله مطرح شده زمان مشخصی را در نظر می گیرد.
سپس احضاریه برای طرفین ارسال می شود. پس از ارسال احضاریه به صورت پیامک یا سند کاغذی طرفین باید در جلسه دادگاه شرکت نماید و در صورتی که زوجه بتواند ادعای دریافت نحله در قبال سنوات زندگی مشترک و کارهایی که در خانه شوهر انجام داده است را به اثبات برساند قاضی مربوطه با توجه به وسع و تمکن مالی مرد میزان آن را مشخص کرده و برای پرداخت به مرد ابلاغ می کند.
- استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه به معنی اقدام قانونی زن برای بازگرداندن اموالی است که تحت عنوان جهیزیه در آغاز زندگی زناشویی به همراه خود به منزل شوهر برده است. استرداد جهیزیه به دو روش اقامه دعوا در دادگاه با ارائه دادخواست استرداد جهیزیه یا با توافق طرفین انجام می شود.
البته باید به این نکته توجه داشت که زن در شرایطی می تواند جهیزیه خود را از خانه شوهر استرداد کند که مدارک لازم برای این کار مثل رسید یا سیاهه مهر و امضاء شده این اموال منقول را در هنگام تحویل جهیزیه یا شهود لازم برای شهادت در مراجع قانونی را در اختیار داشته باشد و گرنه زوج می تواند ادعا کند که وسایل موجود در خانه را خودش خریداری کرده است و ربطی به جهیزیه زن برای استرداد ندارد.
تعریف جهیزیه و شرایط استرداد آن
جهیزیه به وسایل زندگی گفته می شود که زن در آغاز زندگی مشترک زوجه به همراه خود به خانه زوج می برد اما مالکیت این اموال همچنان با زوجه باقی می ماند و هر زمان که زوجه اراده کند به خصوص در زمان طلاق می تواند آن را مسترد و از خانه شوهر خارج کند.
زوجه برای خارج کردن قانونی جهیزیه از خانه زوج باید مدارک لازم برای این کار مثل سیاه وسایل جهیزیه به همراه امضا یا مهر زوج و یا تعدادی از اعضای خانواده او، فاکتور کالاهای خریداری شده، سیاهه محضری امضا شده جهیزیه به وسیله شوهر یا اعضای خانواده او و غیره را در اختیار داشته باشد تا با انکار شوهر و سخت شدن گرفتن جهیزیه مواجه نشود.
هرچه سیاهه و مدارک جهیزیه زوجه از اعتبار قانونی بیشتری برخوردار باشد شرایط برای تسهیل در استرداد آنها از خانه شوهر بیشتر فراهم می شود.
نحوه استرداد جهیزیه در طلاق توافقی
نحوه استرداد جهیزیه در طلاق توافقی با روش های دیگر طلاق تفاوتی ندارد، با این تفاوت که در طلاق توافقی زوجین می توانند بر سر استرداد جهیزیه به توافق رسیده و این کار به صورت مسالمت آمیز و دوستانه انجام شود. اما اگر در طلاق توافقی زن و شوهر بر سر مسئله جهیزیه و استرداد آن به توافق نرسند زوجه باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست استرداد جهیزیه را تنظیم و ثبت نماید.
پس از تنظیم و ثبت دادخواست استرداد جهیزیه، شعبه رسیدگی کننده به دعوا مشخص شده و برای طرفین دعوا احضاریه صادر می شود.
در ادامه زوجین در موعد مقرر در جلسات دادگاه شرکت کرده و در صورتی که زن بتواند سیاهه امضا شده جهیزیه به وسیله شوهر و یا نزدیکان او یا فاکتورهای خرید کالاها و در نهایت شهود لازم برای اثبات ادعای خود را به دادگاه مربوطه ارائه و معرفی نماید دادگاه مربوط با توجه به مدارک ارائه شده برای استرداد جهیزیه حکم صادر می کند.
باید به این نکته توجه داشت که اگر مبلغ جهیزیه زیر ۲۰ میلیون تومان باشد مرجع صالحه رسیدگی کننده به دعوا شورای حل اختلاف است و اگر ارزش جهیزیه بالای ۲۰ میلیون تومان باشد در دادگاه خانواده اقامه دعوا انجام می شود.
- حق تأمین مسکن
حق تامین مسکن یکی از حقوق مالی زن است که مرد یا زوجه باید نسبت به تامین آن اقدام کند، بر اساس ماده ۱۱۴ قانون مدنی زن باید در منزلی که شوهر برای او تهیه می کند زندگی کند.
همچنین قانونگذار بر اساس ماده 1107 قانون مدنی حق مسکن را از موارد نفقه قرار داده است به شکلی که شوهر موظف به تهیه مسکن بوده و ملاک تهیه مسکن توانایی مرد نیست بلکه شان و منزلت خانوادگی زن می باشد.
تعریف حق تأمین مسکن و شرایط دریافت آن
همانطور که گفته شد حق تامین مسکن یکی از حقوق قانونی زن است که بر اساس مواد مختلف قانونی مرد موظف به تامین این حق می باشد.
همچنین بر اساس ماده 1119 و 1114 قانون مدنی زوجه یا خانواده او می توانند به صورت شرط ضمن عقد اختیار حق تعیین حق مسکن را برای زوج دریافت کنند و همانطور که گفته شد ملاک نوع و کیفیت منزل با توجه به شأن و منزلت زن تعیین می شود و شرایط یا توانایی مالی مرد در تهیه منزل تاثیری در این موضوع ندارد.
به بیان دیگر عدم تهیه مسکن توسط زوج یکی از موجبات عسر و حرج زن است به شکلی که زن می تواند با اتکاء به عدم تامین این حق از سوی زوج یا عدم توانایی مالی شوهر برای تهیه مسکن از او درخواست طلاق نماید.
همچنین در زمان طلاق زوجه می تواند با اتکا به حق تامین مسکن مناسب از سوی شوهر، از او درخواست دریافت غرامت کرده و در صورت اثبات این امر بر اساس نظر کارشناس دادگستری حق تامین مسکن خود را از مرد یا زوج دریافت کند.
نحوه دریافت حق تأمین مسکن در طلاق توافقی
نحوه دریافت حق تامین مسکن در طلاق توافقی با انواع دیگر طلاق متفاوت است چون در طلاق توافقی زوجین بر سر اصول حقوق طرفین توافق کرده سپس برای طلاق و جدایی اقدام می کنند.
اما در خیلی از موارد ممکن است مرد از پرداخت حق تامین مسکن به زن خودداری کند یا زن بر خلاف میل مرد خواهان دریافت این حق باشد که در این شرایط زن باید با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی با ارائه مدارک لازم نسبت به تنظیم دادخواست دریافت حق تامین مسکن اقدام نماید.
در این شرایط پس از تنظیم دادخواست دریافت حق تامین مسکن، احضاریه برای طرفین ارسال شده و پس از حضور آنها در جلسات دادگاه به دعوای آنها رسیدگی می شود.
در این شرایط با توجه به مواد قانونی در مورد حق تامین مسکن، دادگاه پس از گرفتن استعلام کارشناسی دادگستری در مورد میزان هزینه حق تامین مسکن با توجه به شأن و منزلت زوجه در ایام مشخص شده، تصمیم لازم را اخذ کرده و رای نهایی را صادر می کند.
- حضانت فرزندان
حضانت فرزندان یکی دیگر از حقوق قانونی زن است که می تواند برای رسیدن به آن از ابزارهای قانونی استفاده کند. بر اساس قانون حضانت فرزندان تا سن 7 سالگی در صورت فراهم بودن شرایط با مادر است و پس از سن ۷ سالگی این حق به پدر واگذار می شود.
منتهی پس از سن 7 سالگی شرایط دختر و پسر متفاوت می شود. به این معنا که حضانت پسر از 7 سالگی تا 15 سالگی با پدر است و پس از آن، خود فرد یا قانون در مورد حضانت او پس از این سن تصمیم می گیرد.
در مورد دخترها شرایط به این شکل است که از سن 7 تا9 سالگی حضانت با پدر است و پس از سن بلوغ جنسی یا 9 سالگی ادامه حضانت دختر منوط به تصمیم دختر یا دادگاه مربوطه می باشد.
حضانت فرزندان در طلاق توافقی
تعیین حضانت فرزندان در طلاق توافقی با دیگر انواع طلاق متفاوت است. به این معنا که در طلاق توافقی که در اثر توافق زن و مرد حادث می شود زن و مرد به صورت مشترک تصمیم می گیرند که ادامه زندگی فرزندان آنها چگونه باشد.
البته اگر در طلاق توافقی زن و مرد بر سر مسئله حضانت فرزندان به مشکل بر خورد کنند طرفی که شرایط را قبول ندارد باید به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه کرده و نسبت به تنظیم دادخواست حضانت فرزندان اقدام کند.
پس از تنظیم و ثبت دادخواست حضانت فرزندان دادگاه در جلساتی مشخص به این امر رسیدگی کرده و حضانت فرزندان را به صورت قانونی به والدین مستحق واگذار می کند.
نحوه پرداخت نفقه فرزندان
نحوه پرداخت نفقه فرزندان با توجه به شرایط حضانت تعیین می شود به این معنا که تا زمانی که حضانت فرزندان با مادر باشد پدر موظف است هزینه زندگی فرزندان خود را به زوجه پرداخت نماید.
پس از سن 7سالگی به بعد که حضانت فرزندان به صورت قانونی به پدر واگذار می شود هزینه زندگی فرزندان به صورت خودکار به عهده پدر است.
اما پس از سن بلوغ فرزندان که در دخترها سن 7 سالگی در نظر گرفته می شود و برای پسرها 15 سالگی می باشد شرایط تامین هزینه زندگی متفاوت می شود به این معنا اگر فرزندان بخواهند دوباره با مادر خود زندگی کنند پدر موظف است هزینه زندگی آنها را تا زمان ازدواج و مستقل شدن به مادر یا زوجه پرداخت نماید.
شروط ضمن عقد ازدواج
شروط ضمن عقد ازدواج به شروط ۱۲گانه گفته می شود که به شرایط حقوقی، خانوادگی، مالی و اجتماعی طرفین اشاره دارد و طرفین برای شروع زندگی مشترک باید این شروط را پذیرفته و با امضای خود تایید نمایند.
شرایط ضمن عقد ازدواج در قرارداد یا قباله ازدواج موجود بوده و چهارچوب تعهدات و حقوق طرفین در طول زندگی مشترک را تعیین می کند به شکلی که اگر هر یک از طرفین ازدواج از شروط ضمن عقد عدول کند طرف مقابل بخصوص خانم ها با توجه به آنکه حق طلاق در جوامع اسلامی با مرد است می توانند با اتکا به خطای انجام شده از زوجه خود درخواست طلاق نمایند.
انواع شروط ضمن عقد ازدواج و اعتبار آن ها
انواع شروط ضمن عقد در عقدنامه یا قرارداد ازدواج به صورت مکتوب آمده است و برای ثبت ازدواج زوجین باید این موارد را قبول کرده و با مهر و امضاء تایید نمایند.
اعتبار این شروط به صورت امضاء و ثبت در دفترخانه های رسمی تأیید می شود به شکلی که هر یک از طرفین هر کدام از شروط دوازده گانه را نقض کند از طرف مراجع قانونی مورد بازخواست قرار گرفته و در صورت اثبات نقض این شروط محکوم می شود .
شروط ۱۲ گانه ضمن عقد عبارتند از
شرط توافق دو طرف برای ازدواج، رعایت قوانین مربوط به ازدواج و خانواده، تعهد مالی دو طرف، حقوق و تعهدات فرزندان، تقسیم اموال در صورت طلاق، تعیین مسکن، خروج از کشور، عدم برقراری روابط جنسی با سایر افراد، اختصاص وقت مشخص برای خانواده، نحوه حضانت فرزندان، تعیین مهریه، تعهدات و شرایط متفاوت مانند شرایط مربوط به سلامتی، پشتیبانی در بیماری و غیره
اجرای شروط ضمن عقد ازدواج در طلاق توافقی
اجرای شروط ضمن عقد ازدواج در طلاق توافقی همان طور که از نامش مشخص است با توافق انجام می شود یعنی زوجین بر سر مسائل مهم و شروط ضمن عقد درج شده در عقدنامه به توافق می رسند سپس برای انجام طلاق اقدام می کنند.
با این اوصاف در طلاق توافقی ممکن است زوجین به دلیل عدم مشورت با وکلاء حاذق یا بی اطلاعی از موازین قانونی بر سر مسائل مختلف مثل شروط ضمن عقد ازدواج دچار مشکل شوند که در چنین شرایطی در صورت عدم حصول توافق باید به مراجع قانونی برای برون رفت از این چالش ها و مشکلات مراجعه نمایند.
توافق بر موارد دیگر
توافق بر موارد دیگر غیر از شروط ضمن عقد ازدواج ممکن است به دلایل مختلف انجام شود از جمله مواردی غیر از شروط 12گانه ضمن عقد که در عقدنامه یا سند ازدواج درج می شود می توان به مواردی مانند شرط دادن حق طلاق به زن، حق تصنیف اموال، شرط حضانت فرزندان پس از طلاق، شرط وکالت زوجه در صدور جواز خروج از کشور، شرط اشغال و کار بیرون از خانه زوجه، شرط ادامه تحصیل تا مدارج عالی و غیره اشاره کرد که بر اساس تمایل طرفین در توضیحات عقدنامه درج شده و به وسیله طرفین ازدواج تایید و امضا می شود.
آزادی زوجین در توافق بر موارد مالی غیر از موارد ذکر شده
آزادی زوجین در توافق بر موارد مالی غیر از موارد ذکر شده در صورتی می تواند پذیرفته و معقول باشد که امکان پیگیری آن از نظر قانونی در صورت بی توجهی طرف مقابل وجود داشته باشد.
از جمله موارد مالی غیر از موارد ذکر شده که قابل ثبت در شروط ضمن عقد و پیگیری باشد می توان به مواردی مثل بخشیدن مهریه در ازاء حضانت فرزندان، تصنیف اموال و دارایی ها اشاره کرد که عمومیت ندارد و ممکن است گروه معدودی از زوجین به درج این شروط در عقدنامه به دلایل مختلف اقدام کنند.
اهمیت تنظیم دقیق و جامع توافقنامه طلاق توافقی
اهمیت تنظیم دقیق و جامع توافقنامه طلاق توافقی آنجا مشخص می شود که خیلی از زوجین به صورت احساسی تصمیم به طلاق توافقی می گیرند اما در نیمه راه و با پدیدار شدن مشکلات مختلف مالی و غیر مالی تصمیم آنها تغییر کرده طرف مقابل را با چالش مواجه می کند.
بنابراین بهترین و کم هزینه ترین راه برای انجام طلاق توافقی مشاوره با وکلاء کاردان و متخصص در این زمینه و تنظیم دقیق و جامع توافقنامه طلاق توافقی قبل از انجام هر کاری است تا طرفین قبل از انجام هر کاری از آشنایی لازم با حق و حقوق خود برخوردار باشند و بدانند در موارد مختلف قانونی چه شرایطی برای آنها حادث می شود و اگر شرایط پیش رو برای آنها قابل پذیرش نباشد بتوانند با استفاده از روش های دیگر و گفتگو و تعامل نسبت به تغییر آن شرایط اقدام کنند.
نقش مشاور حقوقی در حفظ حقوق مالی زن در طلاق توافقی
مشاور حقوقی در حفظ حقوق مالی زن در طلاق توافقی می تواند نقش موثر و غیر قابل انکاری داشته باشد. هرچند در طلاق توافقی طرفین با توافق و به صورت دوستانه تصمیم به پایان زندگی مشترک و طلاق می گیرند.
اما همانطور که گفته شد زن حق و حقوق قانونی مثل مهریه، اجرت المثل، نفقه، نحله، حضانت فرزندان، استرداد جهیزیه، حق تامین مسکن و غیره دارد که فقط آشنایی با قانون یا مشاوره با افراد کارشناس و دانش آموخته حقوق می تواند فرد را نسبت به حقوق قانونی خود و چگونگی دریافت آن آنها آگاه سازد.
در طلاق توافقی اگر زن بدون آگاهی و به صورت احساسی بدون توجه به حقوق قانونی خود برای طلاق اقدام کند علاوه بر آنکه دچار ضرر و زیان می شود پس از جاری شدن صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه هیچ راه بازگشتی برای پس گرفتن حقوق از دست رفته او بجز افسوس خوردن باقی نمی ماند.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل پایه یک دادگستری تهران با شماره ۰۹۱۲۳۵۷۶۰۳۷ تماس حاصل فرمایید، با مشورت و راهنمایی وکیل زودتر به نتیجه خواهید رسید.
سوالات متداول
آیا در طلاق توافقی نفقه به زن تعلق میگیرد؟
در پاسخ به این سوال که آیا در طلاق توافقی نفقه به زن تعلق می گیرد یا نه، باید به این نکته اشاره کرد که تنها تفاوت طلاق توافقی با انواع دیگر طلاق در رضایت و توافق طرفین برای جدایی و خاتمه زندگی مشترک است و گرنه همه حق و حقوق زن مثل دیگر انواع طلاق به قوت خود باقی است و در صورتی که زن قبل از جاری شدن صیغه طلاق، نفقه دوران زندگی مشترک یا یک زمان خاص از آنرا طلب کند مرد موظف به پرداخت آن می باشد و اگر زوج از پرداخت نفقه زن خودداری کند زوجه این حق خود را به صورت قانونی می تواند از شوهر خود بگیرد.
به غیر از مهریه چه چیزی به زن تعلق میگیرد؟
به غیر از مهریه حقوق دیگری مثل نفقه، اجرت المثل، نحله، جهیزیه، حضانت فرزندان و … به زن تعلق می گیرد لذا زوجه قبل از انجام طلاق توافقی بهتر است با یک مشاور آگاه و با تجربه مشورت نماید تا در آینده دچار مشکل نشود.
