توقیف حساب بانکی چیست و به چه دلایلی صورت می گیرد؟

توقیف حساب بانکی چیست؟

امروزه افرادی که در بانک ها دارای حساب می باشند، اختیار تمام وجوهی که درون حسابشان قرار دارد را خواهند داشت. یعنی مطابق قوانین بانک ها می توانند هر تصرفی در وجوه حساب خود ایجاد کرده، و هر زمان که بخواهند مبلغی را برداشت کنند. اما گاهی حساب بانکی افراد توقیف می شود. توقیف به معنای انسداد حساب خواهد بود.

در این حالت تمام وجوه و موجودی حساب در اختیار بانک‌ قرار داشته، و صاحب حساب حق برداشت نخواهد داشت.  به چنین موردی توقیف حساب بانکی گفته می شود. حال این امر معمولا به درخواست مرجع قضایی انجام می گیرد. به عنوان مثال اگر نیاز به انسداد حساب باشد، دادگاه رسما از بانک مورد نظر این مورد را درخواست خواهد کرد.

اما این مسئله تنها در خصوص بانک‌های دولتی و رسمی صدق نمی کند. گاها دادگاه کلیه حساب های محکوم علیه در تمامی موسسات مالی چه رسمی و چه خصوصی را توقیف خواهد ساخت.‌ حکم توقیف حساب بانکی معمولا برای افراد بدهکار یا متخلف صادر می گردد.

حساب بانکی به چه دلایلی توقیف می شود؟

اینکه حساب بانکی اشخاص توقیف و مسدود گردد، می تواند دلایل متعددی داشته باشد. به همین علت اجرای این حکم برای هر فرد، قطعا دلایل خاصی خواهد داشت. اما رایج ترین علل صدور و اجرای رای توقیف و انسداد حساب های بانکی، موارد زیر می باشند:

• مقررات بانکی

در درجه اول رایج ترین دلیل توقیف حساب بانکی مقرراتی است، که توسط بانک ها اجرا می شوند. اگر حساب شخصی در بانک مشخصات کامل نداشته، و صاحب آن مشخص نباشد، به احتمال زیاد بانک حساب را مسدود خواهد ساخت.

در حالت دیگر گاهی فردی در بانک دارای حساب رسمی می باشد، اما هیچگونه گردش حسابی ندارد. یعنی نه از حساب او برداشتی صورت می گیرد، و نه مبلغی به موجودی آن اضافه می شود. در این صورت نیز بانک‌ نسبت به توقیف نمودن حساب بانکی مورد نظر اقدام خواهد کرد.

• ضمانت وام

دیگر علت مهم توقیف حساب بانکی ضمانت وام می باشد. همانطور که می دانید امروزه افرادی که قصد اخذ وام را دارند، می بايست با توجه به مبلغ وام یک یا چند ضامن به بانک معرفی نمایند.

حال اگر فردی که وام دریافت نموده است، اقساط آن را پرداخت نکند، قطعا بانک حساب ضامن را توقیف خواهد نمود. چرا که بانک‌ به واسطه حساب ضامن، طلب خود را در خصوص وام پرداخت نشده وصول خواهد کرد.

• چک‌ برگشتی

صدور چک‌ برگشتی نه تنها جرم تلقی می گردد، بلکه می تواند موجب توقیف حساب بانکی افراد نیز شود. وقتی فردی چکی صادر می کند، باید در تاریخ معین شده در حسابش به اندازه کافی وجه نقد وجود داشته باشد، تا دارنده چک‌ بتواند آن را نقد نماید. در غیر این صورت چک‌ برگشتی اعلام می شود. حال اگر دو الی سه بار این تخلف صورت گیرد، بانک حساب را توقیف خواهد کرد.

• دستور قضایی

دیگر علتی که می تواند موجب توقیف و‌ انسداد حساب های بانکی افراد شود، دستور قضایی می باشد. در این حالت یک مرجع قضایی ذیصلاح از بانک درخواست می کند، که‌ حساب فرد مورد نظر توقیف گردد. معمولا این مسئله در حالتی اتفاق می افتد، که حق خواهان و شاکی در دادگاه در حال تضییع باشد. در این صورت دادگاه برای اینکه بتواند حقوق او را به صورت تمام و کمال وصول نماید، حساب بانکی فرد محکوم را مسدود خواهد کرد.

در نتیجه از طریق موجودی حساب او، طلب شاکی را به  او پرداخت خواهد کرد. البته توقیف حساب بانکی افراد به حکم قضایی، تنها در صورت نافرمانی آن ها از اجرای حکم صورت می گیرد. گاهی فرد به حکم قضایی موظف است بدهی خود را پرداخت نماید. اما بدون هيچ دلیل قانع کننده ای از انجام این کار امتناع می نماید. در این صورت بعد از گذشت یک سال از صدور حکم  یا ابلاغیه، دادگاه می تواند حساب فرد را توقیف نماید.

• کلاهبرداری

دیگر حالتی که می تواند سبب انسداد حساب های بانکی شود، کلاهبرداری است. به عنوان مثال گاهی فرد از حساب خود برای فشینگ استفاده کرده است. یعنی به واسطه حساب بانکی اش، مرتکب جرم کلاهبرداری و اخاذی از افراد شده است. در چنین موردی نیز دادگاه فورا، حکم توقیف حساب بانکی فرد را صادر خواهد کرد.

• وارد کردن رمز اشتباه

این مورد در خصوص کارت های بانکی اتفاق می افتد. گاهی فردی دو الی سه مرتبه رمز کارت خود را اشتباه وارد می کند. در این صورت سیستم خودکار بانک احتمال می دهد، که فرد صاحب حساب نیست و کارت را ربوده است. در نتیجه حساب را مسدود خواهد نمود تا از برداشت وجه به واسطه آن جلوگیری نماید.

کدام مراجع صلاحیت توقیف حساب بانکی افراد را دارند؟

معمولا توقیف نمودن حساب بانکی افراد از اختیارات مراجع خاصی می باشد. به همین دلیل هر مرجعی صلاحیت انجام این کار را ندارد. به طور کلی حساب بانکی افراد در صورت درخواست مراجع زیر، ممکن است توقیف گردد:

اداره ثبت

اگر دعوا مرتبط با اسناد رسمی یا عادی باشد که در این اداره به ثبت رسیده اند، مطابق قانون اداره ثبت می تواند حکم توقیف حساب بانکی افراد را صادر کند‌. به عنوان مثال در جرم فروش مال غیر با سند رسمی، اداره ثبت اختیار توقیف حساب محکوم و علیه را خواهد داشت.

پلیس فتا

پلیس فتا نیز از دیگر مراجعی است که می تواند فورا حساب بانکی افراد را توقیف سازد. اگر فردی مرتکب کلاهبرداری شده باشد، پلیس فتا‌ نسبت به توقیف حساب بانکی او اقدام خواهد کرد.

شورای حل اختلاف و‌ دادسرا

شورای حل اختلاف، دادسرا و دادگاه ها نیز می توانند در صورت بدهکار بودن متهم، حکم توقیف حساب او را صادر نمایند. همانطور که در بالا نیز گفتیم، در این صورت مرجع قضایی از بانک‌ مورد نظر، درخواست توقیف حساب بانکی را خواهد کرد.

رفع توقیف حساب بانکی چگونه و توسط چه مراجعی صورت می گیرد؟

رفع نمودن توقیف و انسداد حساب های بانکی از جمله مسائل مهمی است، که روند و مراحل قانونی خاص خود را دارد. معمولا متهمان در این حالت سعی می کنند حساب بانکی خود را از توقیف خارج نمایند، تا قادر به استفاده از آن‌ باشند. در درجه اول برای رفع توقیف و انسداد حساب های بانکی، می بايست مسئله ای که موجب این امر شده است برطرف گردد.

برای مثال اگر حساب فرد به علت بدهی مسدود شده باشد، باید مبلغ بدهی اش را به شاکی پرداخت کند تا حسابش رفع توقیف شود. سپس فرد باید به مراجعی که صلاحیت رفع توقیف حساب بانکی را دارند، مراجعه نماید. این مراحل شامل شورای حل اختلاف، دادسرا، دادگاه، اداره ثبت، پلیس فتا و ….می شوند.

در مرحله بعد می بايست فرد مدارکی را به این مراجع ارائه نماید، و اثبات کند که بدهی خود را پرداخت کرده است. اگر این مسئله توسط دادگاه احراز گردد، حکم رفع توقیف حساب را صادر خواهد کرد. در نتیجه صاحب حساب می تواند حکم را به بانک‌ ارائه نماید.

بانک در صورت بررسی حکم صادر شده، حساب افراد را از حالت انسداد خارج خواهد ساخت. در نتیجه با انجام همین مراحل، افراد می توانند در کوتاه ترین زمان حساب خود را رفع توقیف نمایند.

امکان برداشت پول و استفاده از حساب مسدود شده

معمولا سوال می شود که آیا امکان برداشت پول در صورت توقیف حساب بانکی وجود دارد؟ این پرسش معمولا در ذهن افرادی مطرح می گردد که پول و وجه زیادی در حساب بانکی خود دارند. به گونه‌ ای که وجه موجود در حساب بانکی آن ها، بسیار بالاتری از میزان بدهی اشان است.

حال شاید فرد از بانک‌ درخواست کند که‌ تنها‌ به‌ اندازه بدهی اش، وجوه حساب بانکی او‌ مسدود شده و بتواند مابقی پول را برداشت کند. حال آیا چنین امکانی وجود دارد؟ متاسفانه اگر حساب بانکی شخصی مسدود گردد، هرچقدر هم که مبلغ بالایی درون آن وجود داشته باشد، به هیچ عنوان امکان برداشت و استفاده از حساب وجود ندارد.

پس عملا فرد تا زمانی که پرونده به نتیجه برسد و توقیف حساب بانکی اش رفع گردد، حق برداشت و‌ استفاده از آن را نخواهد داشت. یعنی در این حالت فرد نه می تواند انتقال وجه دهد و از حساب برداشت کند، و نه می تواند به واسطه صدور چک برای دیگری از موجودی حساب استفاده کند.

سوالات متداول

آیا اداره ثبت می تواند دستور توقیع حساب بانکی را صادر نماید؟

بله، اداره ثبت از جمله مراجعی است که صلاحیت صدور این‌ دستور را خواهد داشت. در صورتی که‌ دعوا مرتبط با اسناد رسمی و‌ عادی باشد، اداره ثبت می تواند حساب بانکی متهم را مسدود نماید.

اگر حساب توقیع گردد امکان برداشت از آن وجود ندارد؟

قطعا خیر، در این صورت تا تعیین و‌ تکلیف پرونده قضایی، فرد به هیچ عنوان‌ نمی تواند از حساب خود برداشت نماید.

چه مراکزی می تواند حکم رفع توقیع حساب بانکی افراد را صادر نمایند؟

مراجعی مثل اداره ثبت، دادگاه، شورای حل اختلاف، دادسرا و….می توانند حکم رفع توقیف و‌ انسداد حساب بانکی افراد را صادر نمایند.‌